Nowa Słupia

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Współrzędne: 50°51'45" N 021°05'13" E

Nowa Słupia

Herb Nowej Słupi

Jadwiga Kot

50° 51' 45'' N
21° 05' 13'' E

Liczba
mieszkańców (2006)
• liczba ludności

ok. 1600

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

26-006

Tablice rejestracyjne

TKI

Kamienny pielgrzym

Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Strona internetowa wsi

Położenie na mapie Polski

Nowa Słupia

Nowa Słupia – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, siedziba gminy Nowa Słupia. W latach 1351-1869 miasto.

[edytuj] Położenie

Nowa Słupia położona jest w Górach Świętokrzyskich, na wschodnim krańcu Obniżenia Wilkowskiego. Znajduje się u stóp Łysej Góry (zwanej także Świętym Krzyżem) - drugiego co do wysokości wzniesienia Łysogór. Wieś graniczy z Świętokrzyskim Parkiem Narodowym znajdując się w jego otulinie.

Około 5 km na południowy wschód od Słupi położony jest szczyt Góry Jeleniowskiej w Paśmie Jeleniowskim. 3 km na północny wschód znajduje się Góra Chełmowa z rezerwatem przyrody chroniącym naturalne stanowiska modrzewia polskiego.

Przez Nową Słupię przebiegają drogi wojewódzkie:

751 – z Suchedniowa do Ostrowca Świętokrzyskiego
753 – do Woli Jachowej (łącząca Słupię z Kielcami)
756 – ze Starachowic do Stopnicy

Nowa Słupia jest punktem początkowym zielonego szlaku turystycznego prowadzącego do Łagowa, czarnego szlaku turystycznego prowadzącego na Szczytniak, czerwonego szlaku rowerowego prowadzącego do Cedzyny oraz czarnego szlaku rowerowego prowadzącego do Opatowa. Przez wieś przechodzi niebieski szlak turystyczny z Łysej Góry do Pętkowic.

[edytuj] Historia

W XIII i XIV w. wieś była własnością opactwa benedyktynów na Świętym Krzyżu. Osada nosiła wówczas nazwę Słup. W 1351 r. opaci świętokszyscy założyli miasto na mocy przywileju króla Kazimierza Wielkiego. Powstało ono w dogodniejszym miejscu, w porównaniu z poprzednim położeniem wsi, noszącej współcześnie nazwę Stara Słupia.

Rozwój miasta związany był z obsługą pielgrzymek na Święty Krzyż. W Nowej Słupi kilkukrotnie zatrzymał się m.in. król Władysław Jagiełło, pielgrzymujący do świętokrzyskiego klasztoru. W 1405 r. Słupia otrzymała przywilej na odbywanie cotygodniowych targów. Liczba jarmarków z czasem zwiększyła się do dziewięciu. W 1578 r. miasto posiadało 2,5 łana, 21 warsztatów rzemieślniczych, 6 garncy gorzałczanych, młyn i stępę.

Po kasacji klasztoru w 1819 r. miasteczko podupadło. W 1869 r., po powstaniu styczniowym, Nowa Słupia utraciła prawa miejskie. Przed II wojną światową osada miała 3350 mieszkańców. Na skutek wojny ich liczba zmiejszyła się do 1353 w 1946 r. W 1959 r. w Słupi wybudowano wodociąg i dom wycieczkowy. W 1960 r. powstało Muzem Staropolskiego Hutnictwa.

W latach 1975-1998 Nowa Słupia położona była w województwie kieleckim.

Współcześnie Nowa Słupia jest ośrodkiem turystycznym w Górach Świętokrzyskich. W miejscowości co roku odbywa się festyn archeologiczny Dymarki Świętokrzyskie, na którym prezentowane są m.in. starożytne metody wytopu żelaza.

[edytuj] Zabytki i atrakcje turystyczne

Kamienny pielgrzym - figura klęczącego mężczyzny usytuowana nieopodal głównego wejścia do Świętokrzyskiego Parku Narodowego, przy drodze na Święty Krzyż. Według legendy to pełen pychy, pielgrzymujący ongiś na Święty Krzyż rycerz, który skamieniał po tym, gdy oświadczył, że bijące na szczycie klasztorne dzwony biją na jego cześć. Od tego czasu ma przesuwać się co rok o ziarenko piasku, a kiedy dotrze na szczyt nastąpi koniec świata.
Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego - wybudowane w miejscu, w którym odkryto pozostałości dymarek pochodzących z okresu od I do III wieku. W muzeum, poza odkrytymi dymarkami, prezentowane są także wyroby żelazne wykonane z pochodzącego z nich surowca. Wyjaśniona jest również technologia wytopów.
Kościół parafialny pod wezwaniem Świętego Wawrzyńca, wybudowany w 1678 r. w stylu późnorenesansowym, wyposażenie kościoła barokowe
Dom Opata - przy ulicy Świętokrzyskiej; dawna plebania, nieistniejącego już kościoła św. Michała; obecnie siedziba biblioteki publicznej i punkt informacji turystycznej
Kapliczka z początku XX w. - wzniesiona na miejscu figury św. Floriana; wewnątrz znajdują się figury Chrystusa i św. Marii Magdaleny