Nyíregyháza
Z Wikipedii
| Nyíregyháza | |
| Państwo |  Węgry |
| Komitat | Szabolcs-Szatmár-Bereg |
| Powiat | Nyíregyháza |
| Powierzchnia | 274,46 km² |
| Populacja (2005) - liczba ludności - gęstość |
116 336 426 osób/km² |
| Położenie | 47°57' N 21°43' E |
| Kod pocztowy | 4400 |
| Numer kierunkowy | 42 |
Położenie na mapie Węgier  Nyíregyháza
|
|
| Strona internetowa miasta | |
Nyíregyháza (IPA: /ɲireɟhazɒ/, przybliżona wymowa polska: /niredźihazo/, rum. Mestecǎneşti) to miasto na prawach komitatu w północno-wschodniej części Węgier, stolica komitatu Szabolcs-Szatmár-Bereg. Liczy 117 002 mieszkańców.
[edytuj] Historia
Nyíregyháza pierwszy raz została wspomniana w roku 1209 jako Nyír (węg. brzoza). Źródła z 1326 wspominają o kościele (egyház), który wówczas wybudowano – stąd drugi człon nazwy. W połowie XV wieku miasto liczyło około 400 mieszkańców. W XVI wieku, podczas tureckiej okupacji Węgier Nyíregyházę opuszczono.
Po wojnie o niepodległość przeprowadzonej przez Franciszka II Rakoczego, populacja miasta wzrosła. Większość nowych mieszkańców pochodziła z południowej i wschodniej Słowacji. W 1786 Nyíregyháza otrzymała prawo do organizowania targu cztery razy do roku. W tym okresie miasto było największym ośrodkiem regionu, liczyło 7 500 mieszkańców. W XIX wieku, po ostatecznym wykupieniu miasta z rąk jego feudalnych właścicieli, rodzin Dessewffy i Károlyi, Nyíregyháza rozwijała się coraz dynamiczniej, wybudowano w niej nowy ratusz, szpital, kilka szkół oraz pierwszą w regionie restaurację w pobliżu jeziora Sóstó.
Mieszkańcy Nyíregyházy wzięli aktywny udział w węgierskiej rewolucji i wojny o niepodległość w latach 1948-49. Po klęsce powstania duża część mieszkańców, na czele z burmistrzem Martonem Hatzelem została aresztowana i uwięziona.
W 1876 roku Nyíregyháza stała się ośrodkiem administracyjnym komitatu Szabolcs. W 1858 roku do miasta doprowadzono kolej, a w kolejnych latach rozbudowano miasto, budując kolejne budynki mieszkalne, pocztę, urząd telegraficzny oraz teatr. W 1911 roku zakończono budowę linii tramwajowych.
Po I wojnie światowej, przez dziesięć miesięcy miasto było okupowane przez wojska rumuńskie. W trakcie II wojny światowej ponad 6 000 zamieszkujących Nyíregyházę Żydów zostało wywiezionych do obozów koncentracyjnych, a kolejne 2 000 obywateli miasta – do radzieckich obozów pracy.
Przez pierwsze piętnaście lat po wojnie miasto nie rozwijało się. Od 1960 roku obserwuje się natomiast stały rozwój i, co rzadkie na Węgrzech i w całej Europie, dodatni przyrost naturalny. Dziś Nyíregyháza jest ośrodkiem akademickim oraz przemysłowym, a także popularnym celem turystycznych wycieczek.
