Poeta Laureat
Z Wikipedii
Poeta laureat (ang. Poet-laureat, łac. Versificator Regis) - powoływany przez króla lub innego władcę oficjalny poeta dworski.
Stanowisko poety-laureata było szczególnie popularne w późnym średniowieczu i w czasie Odrodzenia w krajach Europy Zachodniej i Południowej, zwłaszcza w Anglii i Włoszech. Obecnie funkcjonuje m.in. w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych i Kanadzie.
Spis treści |
[edytuj] Anglia
Pierwszym znanym twórcą, który otrzymał to stanowisko, był Gulielmus Peregrinus, uhonorowany w ten sposób przez króla Anglii Ryszarda Lwie Serce. Niektórzy historycy twierdzą jednak, że tradycja ta rozpoczęła się dopiero w XIV wieku i pierwszym poetą obdarzonym tym tytułem był dopiero Geoffrey Chaucer, autor Kronik Canterburyjskich. Początkowo tytuł ten miał niewielkie znaczenie. Jego prestiż wzrósł w epoce elżbietańskiego, kiedy literatura angielska przeżywała okres największego rozkwitu. Niezależnie od tytułu nadawanego przez dwór królewski, przez pewien czas podobne tytuły przyznawały oddzielnie uniwersytety w Oksfordzie i Cambridge. John Skelton nosił łącznie aż trzy tytuły.
Tytuł nadawany przez angielski dwór królewski funkcjonuje do dziś, jednak od czasu Williama Wordswortha nie ma charakteru stanowiska, a jedynie wyróżnienia przyznawanego znamienitym twórcom. Aktualnym poetą-laureatem Elżbiety II jest Andrew Motion.
[edytuj] Lista angielskich poetów-laureatów
- Gulielmus Peregrinus, za panowania Ryszarda Lwie Serce
- Mistrz Henryk, za panowania Henryka III
- Geoffrey Chaucer 1389-13400
- John Kay, za panowania Edwarda IV 1461-1483
- Andrew Bernard, za panowania Henryka VII 1485-1509
- John Skelton, 1498 - 1511 lub 1526
- Edmund Spenser, do 1599
- Samuel Daniel, 1599 - 1619
- Benjamin Johnson, 1619-1637
- William d'Avenant, 1637-1668
- John Dryden, 1670-1687
- Thomas Shadwell, 1688-[1692]]
- Nahum Tate, 1692-1715
- Nicholas Rowe, 1715-1718
- Laurence Eusden, 1718-1730
- Colley Cibber, 1730-1757
- Thomas Grey, odrzucił tytuł w 1757
- William Whitehead, 1757-1785
- William Mason, odrzucił tytuł w 1785
- Thomas Warton, 1785-1790
- Henry James Pye, 1790-1813
- Walter Scott, odrzucił tytuł w 1813
- Robert Southey, 1813-1843
- William Wordsworth, 1843-1850
- Alfred Tennyson, 1850-1892
- Alfred Austin, 1896-1913
- Robert Birdges, 1913-1930
- John Masefield, 1930-1967
- Cecil Dayl-Lewis, 1967-1972
- John Bentjeman, 1972-1984
- Ted Hughes, 1984-1999
- Adrew Motion, od 1999
[edytuj] Szkocja
W 2004 roku parlament Szkocji ustanowił stanowisko Barda Narodowego (ang. the Makar), które ma być szkockim odpowiednikiem angielskiego poety-laureata. Wyróżnienie to otrzymał Edwin Morgan.
[edytuj] Włochy
Pierwszym włoskim poetą-laureatem był proto-humanista Albertino Mussato, który otrzymał ten tytuł od władz Padwy w XIII w. W 1341 podobny tytuł od władz Rzymu otrzymał Francesco Petrarka.
[edytuj] Stany Zjednoczone
W Stanach Zjednoczonych tradycja nadawania tytułu poety-laureata istnieje od 1937 roku. Tytuł przyznaje Biblioteka Kongresu w Waszyngtonie. Towarzyszy mu roczne stypendium w wysokości 35 tysięcy dolarów. Aktualnym peotą-laureatem jest Donald Hall.
[edytuj] Lista amerykańskich poetów-laureatów
- 1937-41 Joseph Auslander
- 1943-44 Allen Tate
- 1944-45 Robert Penn Warren
- 1945-46 Louise Bogan
- 1946-47 Karl Shapiro
- 1947-48 Robert Lowell
- 1948-49 Leonie Adams
- 1949-50 Elizabeth Bishop
- 1950-52 Conrad Aiken
- 1952 William Carlos Williams (odmówił)
- 1956-58 Randall Jarrell
- 1958-59 Robert Frost
- 1959-61 Richard Eberhart
- 1961-63 Louis Untermeyer
- 1963-64 Howard Nemerov
- 1964-65 Reed Whittemore
- 1965-66 Stephen Spender
- 1966-68 James Dickey
- 1968-70 William Jay Smith
- 1970-71 William Stafford
- 1971-73 Josephine Jacobson
- 1973-74 Daniel Hoffman
- 1974-76 Stanley Kunitz
- 1976-78 Robert Hayden
- 1978-80 William Meredith
- 1981-82 Maxine Kumin
- 1982-84 Anthony Hecht
- 1984-85 Robert Fitzgerald
- 1984-85 Reed Whittemore
- 1985-86 Gwendolyn Brooks
- 1986-87 Robert Penn Warren (pierwszy, który został oficjalnie nazwany poetą-laureatem, wcześniej funkcjonowało określenie Consultant in poetry)
- 1987-88 Richard Wilbur
- 1988-90 Howard Nemerov
- 1990-91 Mark Strand
- 1991-92 Josif Brodski
- 1992-93 Mona Van Duyn
- 1993-95 Rita Dove
- 1995-97 Robert Hass
- 1997-99 Robert Pinsky
- 1999-2000 Trzej laureaci z okazji 2000 roku: Rita Dove, Louise Glück, i W.S. Merwin
- 2000-01 Stanley Kunitz
- 2001-03 Billy Collins
- 2003-04 Louise Glück
- 2004-06 Ted Kooser
- 2006- Donald Hall
[edytuj] Inne kraje
Stanowisko poety-laureata funkcjonuje także w RPA i Kanadzie.
