Szkocja

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł dotyczy państwa . Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Scotland


Flaga Szkocji	Godło Szkocji

Dewiza: (łac.) Nemo me impune lacessit
(Nikt nie zadziera ze mną (wyzywa mnie) bezkarnie)

Język urzędowy

angielski, szkocki gaelicki

minister Jack McConnell

Powierzchnia
• całkowita

78 782 km²

Liczba ludności
• całkowita (2001)
• gęstość zaludnienia

0. na świecie
5 060 000
64 osób/km²

Jednostka monetarna

Funt szterling (GBP, £)

Strefa czasowa

UTC 0

Hymn państwowy

Flower of Scotland

Kod telefoniczny

Szkocja - (ang. Scotland, gael. Alba) - dawniej niezależne królestwo, obecnie część Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Obejmuje północną część wyspy Wielkiej Brytanii oraz Hebrydy, Orkady i Szetlandy. Od południa graniczy z Anglią. Krajobraz w przeważającej części wyżynny i górski. Klimat umiarkowanie ciepły, wybitnie morski.

Na północy Szkocji Góry Kaledońskie i Grampiany, na południu Wyżyna Południowoszkocka. W centrum niewielka Nizina Środkowoszkocka.

Główne rzeki: Clyde, Tweed, Tay, Forth
Ważniejsze jeziora: Loch Lomond, Loch Ness, Loch Lochy, Loch Maree, Loch Tay
Główne miasta: Edynburg (stolica), Glasgow, Aberdeen, Dundee, Inverness, Stirling
Bogactwa naturalne: węgiel, żelazo
Przemysł: wydobywczy, hutnictwo, stoczniowy, elektronika
Uczelnie: University of Edinburgh, University of Aberdeen, University of Glasgow, University of Dundee, University of Abertay Dundee, University of St. Andrews

Patronem szkocji jest święty Andrzej. Kwiatem charakteryzującym Szkocję, jako region zaliczany do Wielkiej Brytanii jest oset.

[edytuj] Podział administracyjny

Zobacz więcej w osobnym artykule: podział administracyjny Szkocji.

Od 1996 roku Szkocja podzielona jest na 32 jednostki administracyjne zwane hrabstwami.

mapa Szkocji z r. 1903

[edytuj] Historia

Zobacz więcej w osobnym artykule: Historia Szkocji.

Szkocja jest zamieszkana co najmniej od piątego tysiąclecia przed naszą erą. Od początku była obszarem, na którym dochodziło do konfrontacji różnych kultur i ludów (Piktowie, Celtowie, Normanowie, Rzymianie, Anglowie), jednakże jej dzika przyroda zawsze stawała po stronie aktualnych władców tych ziem.

Walki o wpływy w Szkocji ciągną się przez całą jej historię. Z czasem Szkocja została przyłączona do Anglii, najpierw jako teren okupowany potem jako unia personalna dynastii Stuartów.

Jako jednolity organizm społeczny i gospodarczy, istnieje od IX w., kiedy to drobne małe państwa piktyjskie oraz ziemie zasiedlone przez iryjskich osadników zostały połączone w jedno królestwo przez Kennetha MacAlpina, który też pojednał oba plemiona przez małżeństwo z Piktyjką.

W końcu XII wieku została najechana przez Anglików, po czym na 2 wieki odzyskała suwerenność, mimo coraz większych angielskich wpływów. W 1296 roku wybuchł bunt Williama Wallace, a w 1314 Robert I Bruce został uznany za faktycznego króla Szkocji (po bitwie pod Bannockburn). Od 1603 roku Szkocja i Anglia miały wspólnego władcę (unia personalna), a od 1707 roku wspólny parlament. Szkoci nigdy nie pogodzili się z angielską dominacją, co wraz z poparciem dla legitymistycznej dynastii Stuartów doprowadzało wiele razy do powstań.

W maju 1999 roku Szkoci wybrali swój własny parlament, w odpowiedzi na referendum z roku 1997, w którym chęć posiadania własnej władzy ustawodawczej wyraziło 75% głosujących.

Powołanie pierwszego od trzech stuleci szkockiego parlamentu było możliwe dzięki polityce brytyjskiego premiera Tony'ego Blaira, który realizując swe obietnice przedwyborcze znacznie złagodził politykę w stosunku do części składowych Wielkiej Brytanii.

Niejako zapowiedzią tej zmiany polityki był zwrot Szkocji (1996) kamienia koronacyjnego dawnych królów szkockich, który od siedmiu stuleci służył też królom brytyjskim i jako taki przechowywany był w Anglii.

Niezbyt żyzne góry i przeludnione niziny od wieków zmuszały Szkotów do emigracji. Emigrowali też często z przyczyn politycznych, niechętni angielskiej dominacji, prześladowani z powodów religijnych lub popierania dynastii Stuartów. Do emigracji zachęcały też władze - tytuł baroneta Nowej Szkocji został ustanowiony jako zachęta dla osiedlania się w Ameryce Północnej. Szkoci, zwłaszcza bitni górale, zasilali oddziały najemników w całej Europie. Od czasu wojny trzydziestoletniej, gdy szkocka piechota zasłynęła walcząc po stronie protestanckiej szkockie gwardie pojawiły się w wielu armiach, także prywatnych. Szkocki pułk gwardii, złożony z jakobickich emigrantów mieli królowie Francji, szkoccy piechurzy byli także na polskich dworach magnackich, choćby znani z Sienkiewicza Szkoci Janusza Radziwiłła. Szkockie pułki, np. sławna "Czarna gwardia" ("Black Watch") - 42. Pułk Królewskiej Piechoty Szkockiej, czy pułk "Cameronians" - były wykorzystywane w najdalszych zakątkach imperium - od Indii do Ameryki Północnej. Dziś to elitarne jednostki, służące często jako straż przyboczna brytyjskim królom.