Referendum ludowe
Z Wikipedii
Referendum ludowe 1946 - referendum przeprowadzone w Polsce 30 czerwca 1946 roku w oparciu o ustawę o przeprowadzeniu głosowania ludowego, uchwaloną przez Krajową Radę Narodową w dniu 28 kwietnia 1946 (Dz. U. Nr 15, poz. 105; zm. Dz. U. Nr 26, poz. 166). Miało być sprawdzianem popularności rządzących krajem komunistów i ich sojuszników.
Uczestniczącym w referendum zadano trzy, w znacznym stopniu ogólne pytania:
- Czy jesteś za zniesieniem Senatu?
- Czy chcesz utrwalenia w przyszłej Konstytucji ustroju gospodarczego, zaprowadzonego przez reformę rolną i unarodowienie podstawowych gałęzi gospodarki krajowej, z zachowaniem ustawowych uprawnień inicjatywy prywatnej?
- Czy chcesz utrwalenia zachodnich granic Państwa Polskiego na Bałtyku, Odrze i Nysie Łużyckiej?
Spis treści |
[edytuj] Przygotowania do referendum
Partie "Bloku" (PPR, PPS, SD, SL) rekomendowały głosowanie "3 razy TAK". PSL zdający sobie sprawę, iż gra idzie o zupełnie inną stawkę - a mianowicie niepodległość i niezawisłość Polski od Związku Sowieckiego - wbrew swoim przedwojennym postulatom wezwał do udzielenia negatywnej odpowiedzi na pierwsze pytanie. W kwestii przemian własnościowych ludowcom nie wypadało głosować na "nie" (reforma rolna!), zostałoby to z pewnością wykorzystane przez PPR dla ośmieszenia PSL-u wśród polskich chłopów. Wolność i Niezawisłość wzywało do odpowiedzi "nie" na pierwsze 2 pytania, zaś NSZ wezwały do głosowania na "nie" na wszystkie 3 pytania, duża część opowiedziała się za całkowitym odrzuceniem proponowanych zmian (w odniesieniu do pkt. 3 był to raczej protest wobec utraty kresów wschodnich na rzecz Związku Sowieckiego niż niechęć do przejęcia Wrocławia i Gdańska).
Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się odnośnie jakich informacji pojawiły się wątpliwości.
Wstawiając szablon dodaj informację o tej stronie na Wikipedia:Strony wymagające weryfikacji.
[edytuj] Wynik
Według oficjalnych wyników ogłoszonych 12 lipca 1946 r. (M.P. Nr 61, poz. 115) uprawnionych do głosowania było 13 160 451 osób, z których wzięło udział w głosowaniu 11 857 986 (90,1%). Głosów ważnych było 11 530 551 (97,2%), a nieważnych - 327 435 (2,8%).
- Na pytanie 1. "tak" odpowiedziało 7 844 522 osób (68% głosów), "nie" - 3 686 029 osób (32%).
- Na pytanie 2. - "tak" - 8 896 105 (77,2%), "nie" - 2 634 446 (22,8%).
- Na pytanie 3. - "tak" 10 534 697 (91,4%), "nie" - 995 854 (8,6%).
Wyniki te nie odpowiadały prawdzie. Fałszerstwa miały różne formy. Przy głosowaniu aktywnie uczestniczyli funkcjonariusze UB i MO, którzy obstawiali urny, a następnie wymieniali lub przerabiali głosy w drodze z komisji obwodowych do okręgowych[1]; głosowanie w wojsku odbyło się jawnie i na rozkaz. W rzeczywistości poziom poparcia dla opozycji (nie tylko dla PSL, ale też i dla radykalniejszych ugrupowań) był znacznie wyższy, referendum zostało jednakże sfałszowane. Według niepełnych danych, zwłaszcza z Krakowa, gdzie udało się zabezpieczyć urny i opublikować protokół odpowiednio wcześnie, odsetek odpowiedzi negatywnych na poszczególne pytania był bardzo wysoki: 1. - 84%, 2. - 59%, 3. - 30%.
Należy też wspomnieć, iż art. 36 ust. 3 ustawy przewidywał, iż "Okręgowa komisja poprawi jawne błędy arytmetyczne w obliczeniach, o innych zaś uchybieniach czyni wzmiankę w protokole".
Z materiałów opublikowanych po 1989 roku[2] wynika, że na 1 pytanie "tak" odpowiedziało 26,9%, "nie" 73,1%, na 2. - "tak" 42,0%, "nie" 58,0%; na 3 -"tak" 66,9%, "nie" 33,1%.
Wyniki referendum z jednej strony ukazały słabość PPR i pośrednio doprowadziły do tego, że partia ta straciła zainteresowanie walką wyborczą w warunkach demokratycznych. Z drugiej jednak strony pokazały, że PPR, będąca w istocie partią całkowicie zależną od Moskwy, nieistniejącą w polskiej tradycji politycznej, w ciągu kilku lat wojny zdołała przekonać do siebie około 30% Polaków. Przeciw fałszerstwom protestowali Mikołajczyk oraz przedstawiciele USA i Wielkiej Brytanii, propaganda "bloku" wykorzystała to nazywając przywódcę PSL zdrajcą, pozwalającym mieszać się obcym mocarstwom w sprawy Polski.
[edytuj] Przypisy
- ↑ spośród osób, które osobiście uczestniczyły w tym fałszerstwie, publicznie opisywała te czynności wiele lat później m.in. prof. Maria Turlejska
- ↑ Czesław Osękowski "Referendum 30 czerwca 1946 roku w Polsce" (Wydawnictwo Sejmowe)
