Sarajewo
Z Wikipedii
Sarajewo | |||||
|
|||||
Dewiza: b.d. | |||||
Państwo | Bośnia i Hercegowina | ||||
Terytorium | Federacja Bośni i Hercegowiny | ||||
Major | Semiha Borovac | ||||
Powierzchnia | 142 km² km² | ||||
Wysokość | 116,75 m n.p.m. | ||||
Ludność (2000) • liczba ludności |
297 512 |
||||
Podział miasta | b.d. | ||||
Miasta partnerskie | Ankara Baku Barcelona Budapeszt Bursa Calgary Coventry Dayton Ferrara Friedrichshafen Innsbruck Stambuł Kuwejt Magdeburg Neapol Prato Serre Chevalier Sztokholm Tianjin Tilimsan Trypolis Wenecja Wolfsburg Zagrzeb |
||||
Położenie na mapie |
|||||
Strona internetowa miasta |
Sarajewo (bośn. Sarajevo, Сарајево, tur. Saraybosna) – stolica Bośni i Hercegowiny zamieszkana przez 416,5 tys. osób (1991). Założone w 1462 r. przez Turków Osmańskich. W 1914 r. miejsce zabójstwa arcyksięcia Franciszka Ferdynanda. W 1984 r. odbyły się tu Zimowe Igrzyska Olimpijskie. Silnie zniszczone w rezultacie działań wojennych 1992-1995 (obecnie tylko 290 tys. mieszkańców (szacunkowo).
Spis treści |
[edytuj] Geografia
Sarajewo leży w centralnym punkcie Bośni i Hercegowiny. Zajmuje powierzchnię 142 km². Przepływa przez nie rzeka Miljacka. W pobliżu dzielnicy Ilidża znajduje się malownicze źródło rzeki Bośnia (Vrelo Bosne). Miasto położone jest na wysokości 500 m n.p.m., w kotlinie pomiędzy pięcioma górami pasma Alp Dynarskich: Bjelašnica (2067 m), Igman (1502 m), Jahorina (1913 m), Trebevic (1627 m), Treskavica (2088 m). W okolicznych górach (Bjelašnica, Igman, Jahorina) czynne są ośrodki narciarskie.
[edytuj] Historia
Okolice dzisiejszego Sarajewa zamieszkane były już w czasach prehistorycznych. W Butmir, obecnie przedmieściu Sarajewa, w latach 1893-1896 odsłonięto ślady osad z okresu neolitycznego sprzed ok. 4500 lat. Tereny te były również zamieszkane w czasach rzymskich (rzymska osada na terenie dzielnicy Ilidża).
W średniowieczu w miejscu dzisiejszego Sarajewa istniała osada Vrhbosna. Nowożytne Sarajewo założone zostało w 1462 r. i znacznie rozbudowane przez pierwszego Ottomańskiego władcę Bośni Isa-beg Isakovića. W okresie panowania tureckiego Sarajewo było centrum administracyjno-politycznym Bośni ottomańskiej. W 1697 r., po spaleniu miasta przez wojska austriackie, stolicę przeniesiono do Trawnika.
W 1878 r. Bośnia została zajęta przez Cesarstwo Austro-Węgierskie. Pod rządami austriackimi Sarajewo zmodernizowano i znacznie rozbudowano.
W czerwcu 1914 r. w Sarajewie serbski nacjonalista, Gavrilo Princip, dokonał zamachu na austriackiego następcę tronu, arcyksięcia Ferdynanda. Wydarzenie to spowodowało wybuch I wojny światowej.
Po I wojnie światowej, w Królestwie Serbów, Chorwatów i Słoweńców miasto było stolicą prownicji – Drińskiej banowiny.
Po II wojnie światowej Sarajewo zostało stolicą republiki Bośni i Hercegowiny. Rozwinęło się w ważne centrum handlowo-przemysłowe. Szczyt rozkwitu przypadł na lata osiemdziesiąte. W 1984 r. w Sarajewie odbyły się Zimowe Igrzyska Olimpijskie.
Podczas wojny w Bośni, po rozpadzie Jugosławii, miasto było oblegane przez Bośniackich Serbów. Oblężenie rozpoczęło się 6 kwietnia 1992 r. i trwało do końca października 1995. Podczas oblężenia miasto było cały czas ostrzeliwane z otaczających gór, odcięte od dostaw wody i prądu, a żywność dostarczano nieregularnie. Zginęło ponad 10 500 osób, praktycznie wszystkie budynki zostały zniszczone lub uszkodzone.
Od zakończenia wojny i zawarcia w listopadzie 1995 r. układu z Dayton, Sarajewo jest odbudowywane, głównie przy wsparciu finansowym Unii Europejskiej. Ślady wojny są jednak cały czas wyraźne, a tereny położone bezpośrednio wokół miasta są wciąż zaminowane.
[edytuj] Serbskie Sarajewo
Mało kto wie o tym, ale dzisiejsze Sarajewo jest podzielone na część chorwacko-muzułmańską i serbską. Wydzielenie serbskiej części Sarajewa, nieoficjalnie nastąpiło w wyniku podpisania układu pokojowego w Dayton w 1995 roku, a tym samym wskutek podziału Bośni i Hercegowiny na dwie części: Federację Chorwacko-Muzułmańską i Republikę Serbską. Serbskie Sarajewo istnieje oficjalnie od grudnia 1998 roku. Jednak nie jest częścią właściwego Sarajewa, tylko drugim miastem. Przed ostatnią wojną w byłej Jugosławii, oba Sarajewa stanowiły jedną całość. Serbskie Sarajewo jest zamieszkiwne w 98% przez Serbów. Między oboma miastami nie ma muru granicznego, jak było to kiedyś w przypadku Berlina. Mieszkańcy Sarajewa właściwego i Sarajewa Serbskiego, mogą swobodnie przechodzić z jednej części miasta do drugiej. Serbskie Sarajewo jest biedniejsze od Sarajewa właściwego i bardziej zniszczone po ostatniej wojnie. Występuje tu ogromne bezrobocie. Znajduje się tutaj Uniwersytet Wschodniego Sarajewa.
[edytuj] Galeria grafik
[edytuj] Znani ludzie związani z Sarajewem
- Ivo Andrić, pisarz
- Goran Bregović, kompozytor, gitarzysta
- Alija Izetbegović, polityk bośniacki
- Emir Kusturica, reżyser filmowy
- Radovan Karadžić, polityk serbski
- Izet Sarajlić, poeta
- Danis Tanović, reżyser filmowy
- Nenad Veličković, pisarz
[edytuj] Miasta partnerskie
[edytuj] Zobacz też
- Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1984
- Muzeum Narodowe Bośni i Hercegowiny
- Tramwaje w Sarajewie
- Synagoga w Sarajewie
- Ars Aevi
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Sarajewo – oficjalna strona internetowa
- Sarajewo – informator miejski
- Sarajewo – informacja turystyczna
- Interaktywna mapa Sarajewa
- Lotnisko w Sarajewie
- Zdjęcie satelitarne z Google Maps