Siedem cudów świata

Z Wikipedii

Nazwa Siedem Cudów Świata odnosi się generalnie do każdej liczby najbardziej popularnych miejsc turystycznych. Najstarszą taką listą i najbardziej sławną jest Lista siedmiu cudów starożytnego świata, był to swoistego rodzaju turystyczny przewodnik dla podróżników starożytności, którzy chcieli zobaczyć najbardziej sławne i znane miejsca.

Spis treści 1 Historia 2 Siedem cudów starożytnego świata 3 Siedem Cudów Średniowiecznego Świata 4 Współczesna lista 4.1 Cuda współczesnego świata 4.2 Cuda turystycznych podróży 4.3 Cuda natury 4.4 Podwodne cuda 4.5 Nowe Siedem Cudów 5 Notatki 6 Linki zewnętrzne 7 Bibliografia

[edytuj] Historia

Najwcześniejsza znana wersja listy została stworzona w II wieku p.n.e. przez Antypatera z Sydonu. Lista, którą znamy dzisiaj została skompletowana w Średniowieczu, kiedy to wiele z miejsc na niej umieszczonych już nie istniało. Jako że lista pochodzi głównie z antycznych greckich opowieści, tylko miejsca, które były znane i zwiedzane przez starożytnych greków zostały na niej umieszczone.

Budowle te są uważane za cuda, ponieważ znajdowały się pomiędzy najbardziej popularnymi celami turystycznymi nawet w czasach takich jak 1600 rok p.n.e., Graffiti turystów znajduje się na monumentach w dolinie królów od czasów, kiedy Sfinks miał już tysiąc lat. Jest warte zauważenia, że wszystkie siedem cudów było stworzonych przez człowieka i nie są one dziełami natury. Razem z rewolucją przemysłową i jej wpływem na środowisko i powstaniem ruchu naturalistycznego w turystyce stworzona została lista siedmiu cudów natury.

[edytuj] Siedem cudów starożytnego świata

Wymienione według czasu ich konstrukcji cudy prezentują się następująco:

Cud	Data	Budowniczy	Zniszczone	Przyczyna
Piramida Cheopsa	2550 p.n.e.	Egipcjanie	ciągle istnieje	brak
Wiszące ogrody Semiramidy	600 p.n.e.	Babilończycy	po I wieku p.n.e.	trzęsienie ziemi
Świątynia Artemidy w Efezie	550 p.n.e.	Persowie, Grecy	356 p.n.e.	ogień
Posąg Zeusa w Olimpii	435 p.n.e.	Grecy	V - VI wiek naszej ery	ogień
Mauzoleum w Halikarnasie	351 p.n.e.	Persowie, Grecy	w 1494 naszej ery	trzęsienie ziemi
Kolos Rodyjski	292-280 p.n.e.	Grecja	224 p.n.e.	trzęsienie ziemi
Latarnia morska w Faros	III wiek p.n.e.	Hellenistyczny Egipt	1303-1480 naszej ery	trzęsienie ziemi

Oryginalna lista Antypatera zastępowała Latarnię z Aleksandrii Bramą Isztar. W starożytności wymieniano również posąg Asklepiosa w Epidauros wyrzeźbiony przez Trasymedesa z Paros oraz Kolosy Memnona. Aż do VI wieku naszej ery powyższa lista była w użyciu. Ze wszystkich tych cudów przetrwał tylko jeden i jest nim Wielka Piramida Cheopsa z Gizy. Istnienie wiszących ogrodów Semiramidy nie zostało nigdy definitywnie udowodnione. Źródła pokazują że pozostałe pięć cudów zostało zniszczonych przez naturalne kataklizmy. Świątynia Artemidy i Posąg Zeusa zostały zniszczone przez ogień, podczas gdy Latarnia z Aleksandrii, Kolos Rodyjski i Mauzoleum w Halikarnasie zostały zniszczone przez trzęsienia ziemi. Niektóre z rzeźb z Mauzoleum w Halikarnasie i Świątyni Artemidy znajdują się w Muzeum Brytyjskim.

[edytuj] Siedem Cudów Średniowiecznego Świata

Siedem Cudów Średniowiecznego Świata jest listą dla której nie ma jednomyślnej opinii co do jej zawartości lub nazwy.^[1] Ta lista jest postrzegana bardziej poprzez typ pierwowzoru niż specyficzną listę. Podobne nazwy zawierają „Cudy Średniowiecza” (nie ograniczające się do specyficznego ograniczenia do liczby siedem) i „Siedem Cudów Średniowiecza” lub „Średniowiecznego Umysłu”. Nazywano je także „Architektonicznymi cudami Średniowiecza”. Jest nieprawdopodobne, że lista ta powstała w Średniowieczu. Brewer’s nazywa ją „późniejszą listą”^[2]. Słowo Średniowiecze zostało wymyślone przez autorów Ery Oświecenia i koncepcja „Średnich Wieków” nie powstała aż do XV stulecia i początku działalności humanistów. Romantyzm w XIX stuleciu gloryfikował wszystkie rzeczy powiązane z Średniowieczem, lub dokładniej wszystko, co działo się przed Erą Oświecenia.

Najczęściej wymieniani reprezentanci cudów średniowiecza^{[3][1][4][5][2]} to:

• Stonehenge
• Koloseum
• Catacombs of Kom el Shoqafa
• Wielki Mur Chiński
• Porcelanowa Wieża w Nankinie
• Hagia Sophia
• Krzywa wieża w Pizie

Inne miejsca które zostały wymienione to:

• Jaskinia Dziesięciu Tysięcy Buddów
• Wielkie Zimbabwe
• Angkor Wat
• Krak des Chevaliers
• katedra w Salisbury
• Alhambra
• Tenochtitlan
• Cairo Citadel^[6]
• Ely Cathedral^[7]
• Tadź Mahal^[8]
• Opactwo w Cluny^[9]

[edytuj] Współczesna lista

W tradycji Siedmiu Cudów Starożytnego Świata wiele innych list zostało zaproponowanych, zawierając zarówno ludzkie twory inżynierii jak i cudy natury. Jednak te listy są raczej informacyjne, i nie istnieje konsensus nad jakąkolwiek z tych list.

Najbardziej znana lista przedstawia:

• budynek opery w Sydney
• tunel pod kanałem La Manche
• Międzynarodowy Port Lotniczy Kansai w Japonii
• samolot pasażerski Concorde
• Wielka Tama w Asuanie
• budynek Sears Tower
• Centrum Lotów Kosmicznych imienia Johna F. Kennedy'ego

[edytuj] Cuda współczesnego świata

Amerykańskie Stowarzyszenie Cywilnych Inżynierów skompletowało następną listę cudów współczesnego świata ^[10]:

Cud	Data Rozpoczęcia	Data Końcowa	Lokalizacje
Tunel pod kanałem La Manche	1 grudnia 1987	6 maja 1994	Prosto z Dover, Europa
Wieża CN	6 lutego 1973	26 czerwca 1976	Toronto, Ontario, Kanada
Empire State Building	22 stycznia 1930	1 maja 1931	Nowy Jork, Nowy Jork (stan), Stany Zjednoczone
Most Golden Gate	5 stycznia 1933	27 maja 1937	Aleja Golden Gate na północ od San Francisco, Kalifornia, Stany Zjednoczone
Tama Itaipu	styczeń 1970	5 maja 1984	Parana (rzeka), Ameryka Południowa
Plan Delta	1953	10 maja 1997	Holandia, Europa
Kanał Panamski	1 stycznia 1880	7 stycznia 1914	Isthmus Panamski Ameryka Środkowa

[edytuj] Cuda turystycznych podróży

Następująca lista Siedmiu Turystycznych Cudów Podróży (nie zawiera miejsc pielgrzymek np. Mekka czy Częstochowa) została stworzona przez Hillman Wonders:^[11]

• Wielka Piramida Cheopsa w Gizie
• Wielki Mur Chiński
• Tadź Mahal
• Park Narodowy Serengeti
• Galapagos
• Wielki Kanion
• Machu Picchu

[edytuj] Cuda natury

Podobnie jak z innymi listami cudów nie istnieje żaden konsensus na temat listy siedmiu cudów natury świata, chociaż była toczona debata na temat jak wielka ta lista powinna być. Jedna z wielu list została skompletowana przez CNN ^[12]:

• Wielki Kanion
• Wielka Rafa Koralowa
• Port w Rio de Janeiro
• Mount Everest
• Zorza polarna
• Paricutín wulkan
• Wodospad Wiktorii

[edytuj] Podwodne cuda

Lista Podwodnych Cudów jest nieznana w swoim pochodzeniu, ale została dość często powtórzona i nabrała przez to stopnia zauważalności:^{[13] [14]}

• Palau
• Belize Barrier Reef
• Wielka Rafa Koralowa
• Deep-Sea Vents
• Wyspy Galapagos
• Jezioro Bajkał
• Północne Morze Czerwone

[edytuj] Nowe Siedem Cudów

W 2006 dwie organizacje wypromowały listę Nowych Siedmiu Cudów. Na początku 2006 roku Szwajcarska organizacja NOWC zapoczątkowała incjatywę wybrania Nowych Siedmiu Cudów Świata z ponad 200 istniejących monumentów.^[15] 21 finalistów zostało ogłoszonych 1 stycznia, 2006.^[16] Planowane ogłoszenie wyników: 7 lipca 2007 w Lizbonie.

W listopadzie 2006 amerykańska gazeta USA Today w połączeniu z amerykańskim telewizyjnym programem Good Morning America utworzyła listę Nowych Siedmiu Cudów wybranych przez ławę sześciu sędziów. ^[17] Cuda były ogłaszane stopniowo, jedno na dzień na przestrzeni tygodnia jako specjalne wydarzenie w programie Good Morning America. Ósmy cud został wybrany 24 Listopada z głosów oglądających.^[18]

Cud	Lokalizacja	Data Ogłoszenia
Pałac Potala	Lhasa, Tybet	9 listopada 2006
Stare Miasto w Jerozolimie	Jerozolima, Izrael	10 listopada 2006
polarne czapy lodowe	Islandia	13 listopada 2006
Hawaiian National Marine Monument	Hawaje, USA	14 listopada 2006
Internet	Globalna Sieć	15 listopada 2006
Piramidy Majów z Chichen Itza	Jukatan, Meksyk	16 listopada 2006
Park Narodowy Serengeti	Kenia i Tanzania, Afryka	17 listopada 2006
Wielki Kanion (Wybrany przez widzów "Ósmy Cud")	Arizona, Stany Zjednoczone	24 listopada 2006

[edytuj] Notatki

1. ↑ ^{1,0 1,1} Hereward Carrington (1880-1958), "Siedem Cudów Świata: starożytnego, średniowiecznego i współczesnego", reprinted in the Carington Collection (2003) ISBN 0-7661-4378-3, page 14.
2. ↑ ^{2,0 2,1} I H Evans (reviser), Brewer's Dictionary of Phrase and Fable (Centenary edition Fourth impression (corrected); London: Cassell, 1975), page 1163
3. ↑ WonderClub.com
4. ↑ Edward Latham. A Dictionary of Names, Nicknames and Surnames, of Persons, Places and Things (1904), page 280.
5. ↑ Francis Trevelyan Miller, Woodrow Wilson, William Howard Taft, Theodore Roosevelt. America, the Land We Love (1915), page 201.
6. ↑ The Complete Idiot's Guide to the Crusades (2001, page 153))
7. ↑ The Rough Guide To England (1994, page 596))
8. ↑ Palpa, as You Like it, page 67)
9. ↑ The Catholic Encyclopedia, v.16 (1913), page 74
10. ↑ American Society of Civil Engineers Seven Wonders
11. ↑ Hillman Wonders
12. ↑ CNN Natural Wonders
13. ↑ Underwater Wonders of the World
14. ↑ 2nd list of Underwater Wonder
15. ↑ New Seven Wonders
16. ↑ Finalist Page
17. ↑ New Seven Wonders panel
18. ↑ ABC Good Morning America "7 New Wonders" Page

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Siedem Cudów Starożytności
  • Siedem cudów świata starożytnego,średniowiecznego i współczesnego
  • Siedem cudów świata na mapach satelitarnych
  • The Seven Wonders of the Ancient World — an in-depth look from a professor of civil engineering at the University of South Florida
  • Image of the Seven Wonder locations
  • Parkin, Tim, Researching Ancient Wonders: A Research Guide, from the University of Canterbury, New Zealand. - a collection of books and Internet resources with in-depth information on seven ancient wonders.
  • Google Maps 7 Ancient Wonders of the World
• Inne cuda świata
  • The World's Top 100 Wonders - a list of architectural, engineering and natural wonders by Howard Hillman, a renowned travel writer.
  • WonderClub.com - a "list of lists", with information about most wonders.
  • Seven Wonders of the Modern World - a list of modern wonders compiled by the American Society of Civil Engineers
  • Seven Wonders of Chicago - A list compiled by the Chicago Tribune and voted on by residents of the Chicagoland area.
  • Wonders of the World - a website with info and photographs, describing about 30 of the greatest human construction achievements.

[edytuj] Bibliografia

• Cox, Reg, and Neil Morris, "The Seven Wonders of the Modern World". Chelsea House Publications: Library. October, 2000. ISBN 0-7910-6048-9
• Cox, Reg, Neil Morris, and James Field, "The Seven Wonders of the Medieval World". Chelsea House Publications: Library. October, 2000. ISBN 0-7910-6047-0
• D'Epiro, Peter, and Mary Desmond Pinkowish, "What Are the Seven Wonders of the World? and 100 Other Great Cultural Lists". Anchor. December 1, 1998. ISBN 0-385-49062-3
• Morris, Neil, "The Seven Wonders of the Natural World". Chrysalis Books. December 30, 2002. ISBN 1-84138-495-X