Tangerine Dream

Z Wikipedii

Tangerine Dream
Rok założenia	1967
Pochodzenie	Niemcy
Gatunek	muzyka elektroniczna
Strona internetowa

Tangerine Dream - niemiecki zespół rockowy grający muzykę elektroniczną, założony w 1967 roku przez Edgara Froese. W ciągu swego istnienia zespół wielokrotnie zmieniał skład, z wyjątkiem samego Froese, który w zespole pozostaje do dziś. We wczesnym okresie członkiem Tangerine Dream był perkusista i kompozytor Klaus Schulze, ale najtrwalsza była formacja z połowy lat 70. - klawiszowe trio w składzie: Froese, Christopher Franke, Peter Baumann. Z początkiem lat 80. Baumanna zastąpił Johannes Schmoelling; także ten skład utrzymał się dość długo i był bardzo twórczy.

Albumy Tangerine Dream z wczesnego "okresu różowego" (ang. "Pink Years") miały kluczowe znaczenie dla rozwoju tzw. Krautrocka. Albumy z "okresu virginowskiego" (ang. "Virgin Years") i późniejsze dały podwaliny dla gatunku New Age.

Obok licznych nagrań studyjnych i koncertowych, zespół stworzył oprawę muzyczną dla blisko trzydziestu filmów, w tym Sorcerer ("Cena strachu"), Thief ("Złodziej"), The Keep ("Twierdza"), Risky Business ("Ryzykowny interes"), Firestarter ("Podpalaczka"), Legend ("Legenda"), Miracle Mile ("Magiczna mila"). Wielu późniejszych fanów poznało Tangerine Dream właśnie dzięki tym filmom.

Spis treści 1 Historia zespołu 2 Skład 3 Dyskografia 4 Nagrody, pozycje na listach przebojów i rekordy 5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia zespołu

Edgar Froese przyjechał do Berlina Zachodniego w połowie lat 60. by studiować sztukę. Wśród wielu zajęć rzeźbił pod kierunkiem Salvadora Dalí. Jego pierwszy, rhythm-and-bluesowy zespół The Ones stopniowo rozpadł się po wydaniu zaledwie jednego singla, a Froese zwrócił się w stronę muzyki eksperymentalnej, występując z różnymi muzykami. Większość tych występów odbywała się w sławnym klubie nocnym The Zodiac, choć zespół Edgara Froese został także zaproszony do grania dla jego dawnego nauczyciela, Salvadora Dalí. W czasie tych występów muzyka mieszała się z literaturą, malarstwem, wczesną postacią multimediów i wieloma innymi formami sztuki. Uwagę publiczności przyciągały jedynie najdziwaczniejsze pomysły, co Froese podsumował: "Możliwości artystyczne często kryją się w absurdzie". W miarę jak przez zespół przewijali się kolejni członkowie, jego muzyka zdradzała coraz wyraźniejsze wpływy surrealizmu, a zespół przybrał ostatecznie surrealistyczną nazwę Tangerine Dream (ang. "mandarynkowy sen").

Froese fascynował się technologią i wykazywał spory talent w jej wykorzystywaniu do tworzenia muzyki. Konstruował instrumenty, a gdziekolwiek się udał, nagrywał na magnetofonie odgłosy otoczenia, by później wykorzystać je w swojej muzyce. Jego wczesna działalność z wykorzystaniem pętli taśmowych i innych źródeł powtarzających się dźwięków bezpośrednio poprzedziła w czasie narodziny sekwencera, którego Froese nie omieszkał w krótkim czasie włączyć do swojego instrumentarium.

Najbardziej godna uwagi była współpraca Edgara Froese z Chrisem Franke. Franke przeszedł do Tangerine Dream w 1970 roku z zespołu Agitation Free by zastąpić grającego na perkusji Klasua Schulze, a ostatecznie stał się sekwencerowym guru Tangerine Dream. To za jego sprawą centralnym elementem w muzyce zespołu stały się rytmiczne, pulsujące motywy syntezatorowe. Niemal dwie dekady później, bo w 1987 roku, Franke opuścił Tangerine Dream z powodu różnic w koncepcjach artystycznych. Dla wielu fanów Chris Franke był sercem zespołu z racji jego biegłości w operowaniu sekwencerem, a luka, jaką po sobie zostawił, wydaje się wciąż niewypełniona.

W zespole przez dłuższe okresy grali także: Peter Baumann (1972-1977), który później założył wytwórnię płytową Private Music, dla kórej zespół nagrywał w latach 1988-1991; Johannes Schmoelling (1980-1985); Paul Haslinger (1986-1990); a ostatnio (od 1990 roku) syn Edgara, Jerome. Obecnie Tangerine Dream to duet Edgar-Jerome, z którym okazjonalnie współpracują muzycy sesyjni.

W Tangerine Dream pojawiali się na krótko także inni muzycy. W odróżnieniu od muzyków sesyjnych, mieli oni swój wkład w twórczość zespołu. Pięciu najważniejszych spośród nich to Steve Schroyder (organy, 1971-72), Michael Hoenig (zastąpił Baumanna w trakcie trasy koncertowej w Australii w 1975 oraz podczas jednego koncertu w Londynie w tym samym roku), Steve Jolliffe (instrumenty dęte drewniane i śpiew na Cyclone i w trakcie promującej album trasy; wcześniej przez krótki czas grał w TD w 1969), Ralf Wadephul (skomponował jeden utwór z Optical Race i występował z zespołem podczas trasy promującej album) oraz Linda Spa (saksofonistka; pojawiła się na wielu albumach i koncertach z lat 1990-1996, a później od 2005 roku).

Pierwszy album Tangerine Dream, Electronic Meditation, był kolażem dźwiękowym, w którym wykorzystano dostępne ówcześnie środki techniczne - nie było wśród nich syntezatorów, późniejszego podstawowego elementu instrumentarium zespołu. Album jest zapisem współpracy Edgara Froese, Klausa Schulze i Conrada Schnitzlera. Został wydany w 1970 roku przez wytwórnię Ohr i zapoczątkował tzw. "okres różowy" ("Pink Years"; logo wytwórni miało formę różowego ucha). Począwszy od drugiego albumu, Alpha Centauri, zespół funkcjonował najczęściej jako duet lub trio instrumentów elektronicznych, uzupełnionych o gitarę (Froese), perkusję (Franke); czasami w zespole pojawiali się też gościnnie muzycy grający na innych instrumentach. W tym okresie zespół szczególnie intensywnie wykorzystywał mellotron. Większość albumów była czysto instrumentalna - dwa późniejsze albumy, na których pojawił się śpiew z konkretnym tekstem, Cyclone (1978) i Tyger (1987), spotkały się z dezaprobatą ze strony fanów. Choć okazjonalnie na płytach Tangerine Dream pojawiał się wokal, np. w utworze "Kiew Mission" (Exit, 1981), zespół dopiero ostatnio powrócił do dłuższych form tekstowych, w muzycznej trylogii The Divine Comedy, opartej na Boskiej Komedii.

W 1973 roku Tangerine Dream podpisali kontrakt z nowo powstałą Virgin Records. Wkrótce później wydali album Phaedra, nieziemską impresję dźwiękową, która niespodziewanie dotarła do 14. miejsca na liście najpopularniejszych albumów w Wielkiej Brytanii, stając się jednym z pierwszych autentycznych przebojów Virgin. Phaedra była pierwszym komercyjnym wydawnictwem, w którym wykorzystano sekwencery, i była zalążkiem brzmienia nie tylko Tangerine Dream. Tytułowy utwór był niejako szczęśliwym zrządzeniem losu - zespół eksperymentował w studiu ze świeżo nabytym syntezatorem VCS 3 i tak się złożyło, że akurat włączone było nagrywanie. Muzycy postanowili zachować rezultat eksperymentów, po czym dodali nagrania z udziałem mellotronu i fletu. Kapryśny VCS 3, jak wiele wczesnych syntezatorów, był tak czuły na zmiany temperatury, że jego oscylatory mocno się rozstrajały w miarę rozgrzewania się sprzętu, co wyraźnie słychać w ostatnim utworze. Płyta zapoczątkowała tzw. "okres virginowski" ("Virgin Years").

W latach 80., wraz z innymi pionierami muzyki elektronicznej, jak Jean-Michel Jarre czy Mike Oldfield, zespół zaczął stosować - wtedy jeszcze stanowiącą nowość - technologię cyfrową, która radykalnie zmieniła brzmienie syntezatorów. Technicznej biegłości i rozległemu doświadczeniu z własnoręcznie budowanymi instrumentami z wczesnego okresu działalności, a także niekonwencjonalnymi sposobami wydobywania dźwięków, muzycy zawdzięczali zdolność do wykorzystania nowej technologii do tworzenia nowatorskiej muzyki. Wprawdzie współczesnemu słuchaczowi albumy z tamtego okresu mogą nie wydawać się szczególnie odkrywcze, jednak tylko dlatego, że zastosowana wówczas przez zespół technologia jest dziś niemal wszechobecna.

W latach 70. i 80. zespół występował na szeroką skalę. Na koncertach prezentowany był w znacznej mierze materiał niedostępny w wersji studyjnej, często improwizowany, co prowadziło do powstawania licznych bootlegów. Zespół znany był z bardzo głośnych i długich występów. Muzycy wydali szereg albumów koncertowych. Na niektórych z nich można usłyszeć materiał "w opracowaniu", który później miał się stać podstawowym elementem nagrań studyjnych. Jednym z przykładów jest Pergamon - zapis koncertu w Berlinie Wschodnim krótko po przyjęciu do zespołu Johannesa Schmoellinga, z którego wiele motywów znalazło się później na płycie Tangram.

Najwcześniejsze koncerty Tangerine Dream były z dzisiejszego punktu widzenia dość nudne od strony wizualnej - trzech mężczyzn siedzących godzinami nieruchomo przy olbrzymich szafach z elektroniką pospinaną kablami i mrugającymi gdzieniegdzie światełkami. Niektóre występy odbywały się nawet w zupełnej ciemności! Z upływem czasu i postępem technologii koncerty stały się bardziej wyszukane, wykorzystując efekty wizualne, oświetlenie, lasery, środki pirotechniczne i wyświetlane obrazy. Podczas amerykańskiej trasy w 1977 roku wykorzystywano pełnowymiarowy system Laserium.

Po występie w Berlinie Wschodnim w 1980 roku, kiedy to Tangerine Dream stali się jednym z pierwszych znaczących zachodnich zespołów, jakie wystąpiły w krajach komunistycznych, zespół zyskał ogromną popularność za żelazną kurtyną. W Polsce wczesnych lat 80. byli jednym z najpopularniejszych zespołów, a ich występ w Warszawie uwieczniony został na dwupłytowym albumie Poland. Abstrakcyjny charakter muzyki i zasadniczo brak tekstu nie przyciągał uwagi państwowej cenzury, czego nie można było powiedzieć o wielu innych zespołach zachodnich. Album Poland był pierwszym wydanym przez wytwórnię Jive Electro, rozpoczynając tym samym "okres niebieski" ("Blue Years").

W latach 80. grupa nagrała muzykę do ponad dwudziestu filmów. Edgar Froese interesował się tą dziedziną od końca lat 60., kiedy to nagrał muzykę do polskiego filmu. (potrzebne ściślejsze informacje, en: nie podaje tytułu ani reżysera) W wielu przypadkach zespół wykorzystywał fragmenty płyt studyjnych lub kompozycje będące aktualnie w przygotowaniu do wydania. Przykładem może być podobieństwo pomiędzy "Igneous" z albumu Thief (muzyka do "Złodzieja" Michaela Manna) i "Thru Metamorphic Rocks" z Force Majeure. Po raz pierwszy muzyka Tangerine Dream pojawiła się w telewizji, gdy do serialu Streethawk wykorzystano fragmenty z nagrywanego właśnie albumu Le Parc. Do bardziej znanych ścieżek dźwiękowych należą Sorcerer ("Cena strachu"), The Keep ("Twierdza"), Risky Business ("Ryzykowny interes") i Legend ("Legenda"). Płyty zespołu z muzyką filmową bywają równie udane i popularne, co normalne albumy studyjne, a wielu fanów odkryło Tangerine Dream właśnie poprzez kino lub telewizję.

W przeszłości zespół był związany kontraktami z wytwórniami Ohr, Virgin, Jive Electro, Private Music i Miramar, a część muzyki filmowej wydawana była przez Varese Saraband. W 1996 roku muzycy założyli własną wytwórnię - TDI. Późniejsze płyty nie są zwykle dostępne w zwykłej sprzedaży, a nabyć je można wysyłkowo. Dotyczy to również nagrań z Miramar, prawa do których zespół odkupił. Właścicielem nagrań z katalogów Ohr i Jive Electro (okresy "różowy" i "niebieski") jest obecnie Sanctuary Records.

Edgar Froese wydał także szereg płyt solowych, podobnych w charakterze do twórczości Tangerine Dream. Dla fanów grupy interesujące mogą być także dzieła solowe Christophera Franke, Johannesa Schmoellinga, Klausa Schulze, Michaela Hoeniga i Paula Haslingera.

W 2006 roku Tangerine Dream to Edgar i Jerome Froese, z którymi na koncertach i w studiu grają głównie Iris Camaa i Linda Spa.

[edytuj] Skład

• Peter Baumann instrumenty klawiszowe
• Christopher Franke instrumenty klawiszowe
• Edgar Froese instrumenty klawiszowe, gitara, gitara basowa,
• Jerome Froese instrumenty klawiszowe
• Lanse Haprhash instrumenty klawiszowe
• Paul Haslinger instrumenty klawiszowe
• Kurt Herkenberg śpiew, gitara basowa
• Michael Hoenig instrumenty klawiszowe
• Volker Hombach instrumenty klawiszowe
• Steve Jolliffe śpiew, saksofon, flet, instrumenty klawiszowe
• Johannes Schmoelling instrumenty klawiszowe
• Conrad Schnitzler instrumenty klawiszowe
• Steve Schroeder instrumenty klawiszowe,
• Klaus Schulze perkusja
• Linda Spa saksofon, instrumenty klawiszowe.

[edytuj] Dyskografia

Granica pomiędzy studyjnymi i koncertowymi albumami Tangerine Dream nie jest wyraźna. Albumy oznaczone jako koncerty często zawierają uzupełnienia dograne w studiu. Skrajnym przypadkiem jest wydawnictwo Live Miles, którego mniej niż 1/3 rzeczywiście pochodzi z koncertów. Jako, że albumy koncertowe zespołu zawierają w znacznej części muzykę nie pochodzącą z płyt studyjnych, rozróżnienie na płyty studyjne i koncertowe jest w wypadku Tangerine Dream mało użyteczne. Dopiero w ostatnim okresie (od 1997) zespół zaczął wydawać "zwykłe" albumy koncertowe, czyli takie, na których gra głównie utwory z wcześniejszych płyt studyjnych.

• 1970 Electronic Meditation
• 1971 Alpha Centauri
• 1972 Zeit (Largo in 4 Movements)
• 1973 Atem
• 1974 Phaedra
• 1975 Rubycon
• 1975 Ricochet
• 1975 Sorcerer
• 1976 Stratosfear
• 1977 Encore
• 1978 Cyclone
• 1979 Force Majeure
• 1980 Tangram
• 1980 Quichotte
• 1981 Exit
• 1982 White Eagle
• 1982 Thief
• 1982 Logos – live at the Dominion
• 1982 Argos (Bootleg)
• 1983 Wavelength
• 1983 Hyperborea
• 1983 Risky Business
• 1984 Poland – the Warsaw Concert
• 1984 Firestarter
• 1984 Flashpoint
• 1984 Heartbreakers
• 1985 Le Parc
• 1985 Legend
• 1985 Pergamon – live at the Palast der Republik (reedycja Quichotte)
• 1985 Shy People
• 1986 Green Desert (nagrana w 1973)
• 1986 Underwater Sunlight
• 1987 Tyger
• 1987 The Collection
• 1987 Near Dark
• 1987 Three O'Clock High
• 1987 Deadly Care (Soundtrack)
• 1988 Canyon Dreams
• 1988 Live Miles
• 1988 Dead Solid Perfect
• 1988 Optical Race
• 1989 Lily on the Beach
• 1989 Miracle Mile (Soundtrack)
• 1990 Melrose
• 1990 Dead Solid Perfect)
• 1990 Destination Berlin (Soundtrack)
• 1990 Rumpelstiltskin (Soundtrack)
• 1990 In den Garten Pharaos (Bootleg)
• 1991 The Man Inside
• 1992 Tyger (przeróbka)
• 1992 Rockoon
• 1992 Live In America)
• 1992 Rockoon - Singiel
• 1992 Quinoa
• 1993 220 volt live
• 1993 Antarktis-Live (Bootleg)
• 1994 Turn of the Tides
• 1994 Catch me if you can (Soundtrack)
• 1994 Tangents Box Set - 5 CD
• 1995 Tyranny of Beauty
• 1995 The Dream Mixes (single-disc-edition)
• 1995 The Dream Mixes
• 1996 Goblins' Club
• 1996 Zonong (Video Soundtrack)
• 1997 TimeSquare – Dream Mixes 2
• 1997 Limited World Tur Edition (5000 egzemplarzy)
• 1997 Tournado
• 1998 Ambient Monkeys
• 1998 Atlantic Walls (Live)
• 1998 Atlantic Bridges (Live)
• 1998 Dream Encores
• 1998 The Hollywood Years 1
• 1998 The Hollywood Years
• 1998 Electrobeats (Bootleg Radio)
• 1998 Oasis (Video Soundtrack)
• 1998 Quinoa Extended
• 1998 Transsiberia
• 1999 Valentine Wheels (live 1997)
• 1999 Sohoman (live in Sydney, 1982)
• 1999 What a Blast! (Soundtrack)
• 1999 Architecture in Motion (Soundtrack)
• 1999 Mars Polaris (Muzyka do programu NASA)
• 1999 Great Wall of China
• 2000 Tang-Go
• 2000 Soundmill Navigator
• 2000 Antique Dreams (Kompilacja)
• 2000 The Seven Letters from Tibet
• 2001 Dream Mixes 3 – The Past Hundred Moons
• 2002 Inferno (Dante Alighieri – La Divina Commedia)
• 2003 The Melrose Years
• 2003 Mota Atma (Soundtrack)
• 2004 Dream Mixes 4
• 2004 Introduction To Tangerine Dream
• 2004 Purgatorio
• 2005 Journey Through a Burning Brain (Anthology)
• 2005 Live Miles
• 2005 East
• 2005 Cleveland 1986
• 2005 Brighton 1986 Live
• 2005 Jeanne D'Arc
• 2005 Rocking Mars
• 2006 Blue Dawn (Edgar Froese & Ralf Wadepfuhl) (2006)

[edytuj] Nagrody, pozycje na listach przebojów i rekordy

Albumy na liście The Billboard 200
Rok	Album	pozycja
1974	Phaedra	196
1977	Encore	178
1977	Sorcerer	153
1977	Stratosfear	158
1981	Exit	195
1981	Thief	115
1986	Legend	96

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Strona oficjalna
• Tangerine Dream - Wielka Encyklopedia Internetowa (w trakcie przebudowy)
• obszerna dyskografia (do marca 1994)
• Deep Sleep Society (music inspired by Tangerine Dream)
• voices-in-the-net - Nieoficjalna strona zespołu tworzona przez Michaela Berlinga. Bardzo dużo przydatnych informacji, kompletna dyskografia TD oraz informacje o wszystkich członkach zespołu. Godna polecenia.