Tromp (krążownik)

Z Wikipedii

Tromp - holenderski lekki krążownik okresu II wojny światowej, główny okręt typu Tromp.

Spis treści 1 Historia powstania 2 Służba 3 Dane techniczne: 4 Zobacz też:

[edytuj] Historia powstania

Przyczyną rozwijania przez Holandię klasy krążowników była potrzeba ochrony rozległych kolonii w Indiach Wschodnich (obecnej Indonezji). Wobec ekspansywnej polityki Japonii, rozbudowującej flotę wojenną, rząd holenderski postanowił w 1935 zbudować kolejne lekkie krążowniki dla uzupełnienia pełniących już służbę w koloniach dwóch okrętów typu Java i jednego "De Ruyter". W odróżnieniu od nich, nowe krążowniki miały jednak stanowić zupełnie inną klasę okrętów. Miały to być małe okręty, o dużej szybkości, "krążowniczym" kalibrze artylerii, uzbrojeniu torpedowym (którego nie nosiły holenderskie krążowniki) i jedynie lekkim opancerzeniu, przeznaczone w pierwszym rzędzie do zwalczania japońskich wielkich niszczycieli, które były silniejsze od holenderskich odpowiedników. W ten sposób, nowe okręty miały spełniać rolę "liderów" - przewodników flotylli zwykłych niszczycieli, służących do ich wsparcia ogniowego (tak zresztą były klasyfikowane w czasie budowy - flottieljeleider). Okręty zostały zaprojektowane w 1935 w Holandii.

Pierwszy z okrętów tego typu otrzymał nazwę "Tromp" na cześć XVII-wiecznych admirałów Maartena i Cornelisa Trompów. Położenie stępki miało miejsce 17 stycznia 1936 w stoczni Nederlandsche Scheepsbouw Maatschappij w Amsterdamie, wodowanie - 24 maja 1937, wejście do służby - 18 sierpnia 1938 (drugi bliźniaczy krążownik "Jacob van Heemskerck" został rozpoczęty 31 października 1938; nie ukończony przed atakiem Niemiec na Holandię, został ewakuowany do Anglii i tam ukończony jako krążownik przeciwlotniczy).

"Tromp" przedstawiał sobą typ małego i szybkiego lekkiego krążownika, stanowiący klasę pośrednią między lekkim krążownikiem a wielkim niszczycielem, nie mającą wielu odpowiedników we flotach świata (według podobnej koncepcji powstały włoskie krążowniki typu Capitani Romani, a wcześniej japoński "Yubari"). Przy przyjętych założeniach, był to udany okręt, niemniej jednak w starciu z większością lekkich krążowników stał na przegranej pozycji z uwagi na praktyczny brak pancerza (jak się okazało w praktyce, był on wrażliwy również na ogień dział niszczycieli). Nie odbiegał on natomiast od standardu lekkich krążowników kalibrem uzbrojenia, choć od większości z nich miał mniej dział. Był jedynie nieco szybszy od większości lekkich krążowników, lecz wolniejszy od części niszczycieli. Zaletą było wyposażenie go w wodnosamolot zwiadowczy, lecz okręt nie był wyposażony w katapultę, więc w celu użycia musiał on być spuszczany na wodę ze stojącego okrętu przy użyciu dźwigu, co nie było praktyczne (brak informacji o praktycznym użyciu bojowym wodnosamolotu).

[edytuj] Służba

W pierwszy dalszy rejs okręt wyruszył na Morze Śródziemne 9 stycznia 1939, lecz 15 stycznia zderzył się z niemieckim statkiem "Orinoco" w Lizbonie, po czym powrócił do Holandii na remont. 19 sierpnia 1939 został skierowany przez Kanał Panamski do Holenderskich Indii Wschodnich, gdzie stał się okrętem flagowym floty kolonii, z główną bazą w Surabai. Po wstąpieniu Holandii do wojny po stronie aliantów w maju 1940, okręt eskortował konwoje. Od listopada 1941 "Tromp" brał udział w inspekcjach francuskich statków, niosących ze sobą ryzyko konfrontacji z francuskimi okrętami eskorty, do czego jednak nie doszło. Brał udział następnie w bezowocnym poszukiwaniu krążownika "HMAS Sydney", zaginionego po walce z niemieckim rajderem "Kormoran".

Po przystąpieniu Japonii do wojny i jej ataku na alianckie siły w Azji południowo-wschodniej w grudniu 1941, "Tromp" wszedł w skład sformowanego 3 lutego 1941 międzynarodowego Zespołu Uderzeniowego ABDA. 4 lutego zespół stał się celem ciężkiego ataku japońskich samolotów koło wysp Kangean na północ od Bali, podczas którego "Tromp" nie ucierpiał. 15 lutego zespół wyruszył w celu przechwycenia japońskich transportowców w pobliżu wyspy Bangka, lecz operacja nie powiodła się wobec ataku japońskiego lotnictwa pokładowego. "Tromp" wziął następnie udział w nocnym boju w cieśninie Badung koło Bali z japońskim zespołem transportowym, z 19 na 20 lutego. W boju tym został jednak aż 11 razy trafiony przez japońskie niszczyciele pociskami kalibru 127 mm, głównie w okolicy mostka, w urządzenia kierowania ogniem, a także raz pod linią wodną (zginęło 2 oficerów i 8 marynarzy). Sam uszkodził lekko jednym trafieniem w mostek niszczyciel "Oshio" (7 zabitych). Na skutek doznanych uszkodzeń, krążownik został 23 lutego skierowany na remont do Sydney w Australii (unikając tym samym losu pozostałych okrętów sił ABDA).

Po remoncie i modernizacji, połączonej ze wzmocnieniem uzbrojenia przeciwlotniczego, "Tromp" wszedł w skład amerykańskiej 7 floty i głównie eskortował konwoje na Oceanie Indyjskim i wokół Australii. W styczniu 1944 wszedł w skład brytyjskiej Floty Wschodniej, bazując w Trincomalee na Cejlonie. Był w składzie sił ubezpieczających atak samolotów z lotniskowców na bazę japońską w Sabang 19 kwietnia 1944 (operacja Cockpit), a następnie podobny atak na Surabaję 17 maja. Podczas ponownego ataku na Sabang 25 lipca (operacja Crimson), "Tromp" również ostrzeliwał cele brzegowe z małej odległości, zatapiając mały statek i zostając przy tym uszkodzony lekko ogniem z brzegu. Na przełomie 1944 i 1945 roku krążownik przeszedł remont i modernizację w Sydney; otrzymał wówczas wyposażenie radarowe. Wszedł następnie w skład nowo utworzonej brytyjskiej Floty Pacyfiku, a 24 maja 1945 w skład amerykańskiej 7 floty. Na przełomie czerwca i lipca 1945 wspierał wysadzenie desantu w Balikpapan na Borneo. Po kapitulacji Japonii, "Tromp" pełnił służbę na wodach Indonezji, a 3 maja 1946 powrócił do Holandii.

Po remoncie ukończonym w 1948, do momentu wejścia do służby nowych krążowników, "Tromp" był największym holenderskim okrętem, szkoląc holenderskich marynarzy i działając w ramach sił NATO. W 1956 został wycofany z aktywnej służby, po czym służył jako hulk koszarowy. 10 grudnia 1968 został ostatecznie skreślony z listy floty, a w 1970 złomowany. Podczas wojny nosił znak taktyczny: D28, a po wojnie: KL2, C804, A878.

[edytuj] Dane techniczne:

• wyporność:
  • standardowa: 3787 t
  • pełna: 4807 t
• wymiary:
  • długość: 132 m
  • szerokość: 12,4 m
  • zanurzenie: 4,6 m
• napęd: 2 turbiny parowe o mocy 56 000 KM, 4 kotły parowe, 2 śruby
• prędkość maksymalna: 33,5 w. (na próbach: 34,5 w.)
• zasięg: 6000 Mm przy prędkości 12 w (1400 Mm przy prędkości 32 w)
• zapas paliwa: 650 t.
• załoga: 309 (pokój) - 360

Uzbrojenie i wyposażenie:

• 1938-42:
  • 6 dział kalibru 150 mm Bofors MK.XI w dwudziałowych wieżach (3xII - 2 na dziobie w dwóch poziomach i 1 na rufie).
    • długość lufy L/50 kalibrów, kąt podniesienia do 60°, donośność maksymalna 21.200 m, masa pocisku 46,7 kg, rzeczywisty kaliber 149,1 mm.
  • 4 automatyczne działka przeciwlotnicze 40 mm Bofors Mk IV, podwójnie sprzężone (2xII), z systemem stabilizacji i kierowania ogniem Hazemeyer (na rufie, rozmieszczone po obu burtach)
  • 4 wkm plot 12,7 mm (2xII)
  • 6 wyrzutni torped 533 mm (dwie potrójne, rozmieszczone po obu burtach)
  • 1 wodnosamolot Fokker C.XIW (do 1941?)
• listopad 1942:
  • 6 dział 150 mm Bofors
  • 2 armaty przeciwlotnicze 76 mm Vickers Mk III
  • 4 automatyczne działka przeciwlotnicze 40 mm Bofors Mk IV podwójnie sprzężone (2xII, na rufie, rozmieszczone w osi okrętu)
  • 4-6 działek przeciwlotniczych 20 mm Oerlikon (pojedynczych)
  • 2 wkm plot 12,7 mm (do 1944)
  • 6 wyrzutni torped 533 mm (dwie potrójne) (do 1944?)
• 1947:
  • 6 dział 150 mm Bofors
  • 4 armaty przeciwlotnicze 76 mm (od 1945)
  • 6 automatycznych działek przeciwlotniczych 40 mm Bofors (z tego 4 w wersji Mk V podwójnie sprzężone z radarowym systemem kierowania ogniem)
  • 2 działka przeciwlotnicze 20 mm Oerlikon

Opancerzenie:

• pas burtowy: 16 mm
• wewnętrzny pokład pancerny: 25 mm
• wieże dział artylerii głównej: 15-25 mm
• masa opancerzenia: 450 t.

[edytuj] Zobacz też:

okręt bliźniaczy: "Jacob van Heemskerck"

porównywalne okręty: "Yubari", krążowniki typu Capitani Romani