Wojna chłopska w Niemczech
Z Wikipedii
Wojna Chłopska (niem. Bauernkrieg) była największym w dziejach Niemiec wystąpieniem chłopskim, przeciw panom feudalnym. Trwała w latach 1524-1525 i zakończyła się całkowitą klęską powstańców.
Spis treści |
[edytuj] Geneza
1. Na prowincję docierają zradykalizowane i przeinterpretowane poglądy Lutra dzięki tzw. prorokom cwikawskim (od miasta Zwickau), w tym głównie Tomasza Münzera (Marks mówił o nim, że to prekursor komunizmu):
- Całkowita negacja stosunków feudalnych,
- Drogą zmian może być tylko rewolucja,
- Najważniejsze jest „natchnienie przez Ducha Świętego”, a pośrednictwo księży jest zbędne,
- Należy siłą odebrać dobra panom feudalnym i duchownym (kościoły, klasztory) i równo rozdzielić je między chłopów,
- Musi panować całkowita równość.
Sam Marcin Luter uważał te poglądy za zbyt radykalne i jawnie się im przeciwstawiał ("Przeciwko zbójeckim i morderczym rotom chłopów", 1525).
2. Wciąż podnoszone opłaty pańszczyźniane (a w szczególności tzw. daniny pośmiertnej, uiszczanej przez rodzinę zmarłego chłopa) przez rycerzy, którzy po zakończeniu XV-wiecznych wojen domowych stracili główne źródło dochodu – łupy.
3. Zakaz korzystania z pańskich lasów, pastwisk i wód.
[edytuj] Przebieg
1. Czerwiec 1524 – zbrojne wystąpienie chłopów w hrabstwie Stühlingen przeciw zwiększeniu pańszczyzny.
2. Chłopski ruch rozprzestrzenia się. Do powstania przyłącza się biedota miejska i ludzie luźni.
3. Powstanie ogarnia Tyrol, arcybiskupstwo Salzburg, księstwa Styrii, Karyntii, Szwabię, Witenbergię, Schwarzwald, Alzację, Palatynat, Hesję, Brunszwik i część Saksonii nie przekraczając jednak, co charakterystyczne, Łaby.
4. Rok 1524 oraz początek 1525 to sukcesy chłopów, zajęcie wielu miast (m.in. Memmingen, Ulm i in.) oraz zagrożenie m.in. Frankfurtowi n/Menem.
5. Na przełomie 1524/25 w okręgu Klettgau powstańcy wydają swój pierwszy program – Artikelbrief: wezwanie do niszczenia starego systemu, palenia dworów i klasztorów, do uwolnienia się spod ucisku. Drugi program powstańców powstał w lutym 1525 w zdobytym Memmingen i było to tzw. 12 artykułów.
6. Krwawa fala sukcesów pod wodzą Münzera i kaznodziejów Hubmora i Baltazara kończy się w maju 1525, kiedy to chłopi zostają pobici w Szwabii a 15 maja 1525 w Turyngii pod Frankenhausen w nierównej walce między dobrze uzbrojonymi, zorganizowanymi i wspieranymi przez artylerię wojskami książęcymi a praktycznie bezbronnymi chłopami pod dowództwem Münzera.
7. Do końca czerwca 1525 chłopi zostają pokonani w całych Niemczech w niezwykle krwawych walkach.
[edytuj] Następstwa
1. Okrutna i krwawa zemsta feudałów: palenie zbuntowanych wiosek, morderstwa i tortury,
2. Odwrotny efekt od zamierzonego: zwiększenie obciążeń pańszczyźnianych,
3. Zemsta feudałów uciszyła chłopów aż do XIX w. (wyjątek: komuna monasterska 1534-35),
4. „Zjednoczenie” duchownych katolickich i protestanckich przeciw chłopom.
[edytuj] Ważniejsze starcia wojny chłopskiej 1524-25
Walki w roku 1524
- 1524 Bitwa pod Mulsum (wojska biskupa Christopha von Bremen zwyciężają armię chłopską)
Walki w roku 1525
- 1525 Bitwa pod Goys (zwycięstwo chłopów nad wojskami szlachty pod wodzą Dietrichsteina)
- 1525 Bitwa pod Neumarkt (wojska rządowe zwyciężają armię 700 chłopów)
- 1525 Bitwa pod Leipheim
- 1525 Bitwa pod Goettingen
- 1525 Bitwa pod Wurzach
- 1525 Bitwa pod Gaisbeuren
- 1525 Bitwa pod Ostheim
- 1525 Bitwa pod Boeblingen
- 1525 Bitwa pod Frankenhausen
- 1525 Bitwa pod Luetzelstein
- 1525 Bitwa pod Scherweiler
- 1525 Bitwa pod Windsheim
- 1525 Bitwa pod Koenigshofen
- 1525 Bitwa pod Sulzdorf
- 1525 Bitwa pod Pfeddersheim
- 1525 Bitwa pod Hilzingen
- 1525 Bitwa pod Griessen
- 1525 Bitwa pod Rafzerfeld
Walki w roku 1526
- 1526 Bitwa pod Kitzbuehel (zwycięstwo 800 chłopów pod wodzą Maxa Neufanga nad wojskami rządowymi pod wodzą Grubbera)
- 1526 Bitwa pod Kirchberg (chłopi pod wodzą Maxa Neufanga zwyciężają wojska rządowe)
- 1526 Bitwa pod Zell am See
- 1526 Bitwa pod Pass Modling
[edytuj] Zobacz też
