Złota Kaplica
Z Wikipedii
Złota Kaplica albo Kaplica Królów Polskich - znajduje się dokładnie w osi poznańskiej katedry. W średniowieczu miejsce to zajmowała kaplica Najświętszej Marii Panny powstała w 1405 roku, ale liczne pożary i powodzie zniszczyły ją. W 1815 narodził się pomysł wzniesienia nagrobka pierwszych władców polski (zrealizowano go w latach 1836-1837).
Mieszko I i Bolesław Chrobry pochowani zostali w katedrze wczesnoromańskiej, zniszczonej w czasie najazdu czeskiego księcia Brzetysława (1038/1039). W XIII wieku, prawdopodobnie biskup Bogufał II ufundował im wspólne mauzoleum stojące w nawie głównej. Grobowiec znany jest z zachowanego w literaturze epitafium Bolesława I. Około 1360 nowy, wykonany z piaskowca sarkofag, ufundował Kazimierz III Wielki. Zachował się on do pożaru w 1772. Przedstawiał Chrobrego z lwem u stóp. Rozbiory i wojen napoleońskich przeszkodziły w szybkim zbudowaniu godnego nagrobka pierwszych Piastów (prochy przechowywano w urnie znajdującej się w kapitularzu).
Dopiero w 1815 z iniciatywy późniejszego biskupa, księdza Teofila Wolickiego powstał komitet budowy nowej kaplicy pod przewodnictwem hr. Edwarda Raczyńskiego. Zaakceptowano projekt Franciszka Lanciego, który zakładał powstanie kaplicy w stylu bizantyjskim na planie ośmioboku. Nawiązanie do sztuki Bizancjum wynikało z panującego wówczas przekonania, że akurat mija 1000 lat od powstania państwa polskiego, a w pierwszym okresie istnienia miały je łączyć z cesarstwem liczne więzi. Kaplicę przebudowano w latach 1836-1837, zaś wyposażenie skompletowano do 1841 roku
Na prawo od wejścia znajduje się neogotycki sarkofag wykonany przez Oskara Sosnowskiego (proj. Lanci). W ostrołukowych arkadach umieszczono figury Chrystusa i czterech apostołów (skrajne z prawej, Chrystus i św. Piotr, pochodzą z sarkofagu ufundowanego przez Kazimierza Wielkiego). Ponad grobowcem znajduje się obraz Edwarda Brzozowskiego Bolesław Chrobry i Otton III u grobu św. Wojciecha.
Po przeciwnej stronie stoi pomnik władców ufundowany przez Edwarda Raczyńskiego, zaprojektowany przez Christiana Raucha. Ciekawostką jest fakt, że Chrobry ma rysy twarzy księcia Józefa Poniatowskiego. Nad posągiem umieszczony jest obraz autorstwa Januarego Suchodolskiego Mieczysław I kruszy Bałwany z 1837 roku.
Naprzeciwko wejścia znajduje się ołtarz z mozaiką przedstawiająca scenę wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny z obrazu Tycjana Madonna Assunta, wykonaną przez Liborio Salandriego ufundowany przez Konstancję Raczyńską z Potockich. Ten sam wenecki artysta ułożył mozaikę na podłodze. Znajduje się na niej napis: Miecislaus Dux Boleslaus Rex (Mieczysław Książę Bolesław Król). W ołtarzu figury dziesięciu dziewic autorstwa Oskara Sosnowskiego.
Kopuła przedstawia Boga Ojca w otoczeniu cherubinów. Poniżej znajdują się przedstawienia osiemnastu polskich świętych i błogosławieni oraz św. Weroniki i św. Romualda. Poniżej medaliony z 34 najstarszymi polskimi herbami szlacheckimi, a pod nimi osiem tarcz z herbami kapituł najstarszych diecezji:
- poznańskiej - skrzyżowane klucze św. Piotra i miecz św. Pawła
- gnieźnieńskiej - trzy lilje
- krakowskiej - trzy korony
- wrocławskiej - głowa Jana Chrzciciela
- płockiej - Najświętsza Maria Panna
- kujawskiej - święty Józef
- kamieńskiej - krzyż
- lubuskiej - dwie włócznie
Kopułę zaprojektował, według koncepcji Edwarda Raczyńskiego, Franciszek Maria Lanci, zaś wykonał Müller z Berlina.
Pod herbami kapituł osiem aniołów stojacych na półkolumnach, których kapitele wspierają orły. Poniżej fryz z głów cherubinów.
Wejście do kaplicy zamyka krata z 1738 roku.
Na zewnątrz katedry, naroża kaplicy zdobią kamienne rzeźby przedstawiajace Jordana, Mieszka I, Dąbrówkę i Bolesława Chrobrego dłuta Czesława Woźniaka z lat 1974-1976.
[edytuj] Bibliografia
- Zofia Ostrowska-Kębłowska, Dzieje Kaplicy Królów Polskich czyli Złotej w katedrze poznańskiej, Poznań 1997 ISBN 83-7063-173-8
- Jerzy Sobczak, Kościoły Poznania, Poznań 2006, Wydawnictwo Debiuty ISBN 83-922466-4-0
