Lugha za Kirumi
From Wikipedia
buluu – Kifaransa; kijani – Kihispania; machungwa – Kireno; njano – Kiitalia; nyekundu – Kiromania
Lugha za Kirumi ni lugha zilizotokana na Kilatini cha kale.
Contents |
[edit] Kilatini cha Roma ya Kale kama lugha mama
Kilatini kilikuwa lugha rasmi ya utawala, elimu na biashara katika Dola la Roma (au: "Rumi") lililotawala maeneo ya Ulaya ya Kusini, Ulaya ya Magharibi, Afrika ya Kaskazini na Asia ya Magharibi kwa miaka mengi kati ya karne ya kwanza KK na karne ya tano BK.
Kilatini kiliendelea kuwa lugha ya watu wengi katika maeneo mbalimbali ya himaya hii kubwa hasa mjini. Katika sehemu zile zilijitokeza lahaja za pekee za kilatini. Baada ya kuporomoka kwa utawala wa kiroma lahaja hizi za Kilatini katika nchi mbalimbali ziliendelea kuwa lugha za pekee.
[edit] Lugha za Kirumi zinazotumiwa kitaifa:
Lugha ambazo ni muhimi zaidi kama lugha za kitaifa ni
- Kifaransa
- Kihispania
- Kiitalia
- Kireno
- Kiromania
[edit] Lugha za Kirumi zinazotumiwa kieneo:
- Kikatalania (català) (Hispania, Ufaransa ya Kusini, Andorra na kwenye visiwa kadhaa za Mediteranea) - wasemaji 8,200,000
- Kigalicia (galego) (Hispania, jimbo la Galiciea) - wasemaji 3,000,000
- Kioksitania (Occitan) (kusini ya Ufaransa, milima ya Italia ya Kaskazini na bonde la Aran la Hispania)- wasemaji 2,800,000
- Kifriauli (furlan) (Mkoa wa Friaul - Italia) - wasemaji 350,000
- Kiladino (ladin dolomitan) (Italia ya Kaskazini: mikoa ya Tirol, Trentino, Venetia) - wasemaji 40.000
- Kirumanj (Rumantsch/Romontsch/Rumauntsch) (Jimbo la Graubünden, Uswisi) - wasemaji 27,000
[edit] Lugha za kimataifa
Lugha za Kihispania, Kifaransa na Kireno zimesambaa duniani kwa sababu ni lugha za nchi zilizokuwa na koloni na kuacha lugha zao katika nchi nyingi hadi Amerika na Afrika.
