Storia
Da Wikipedia, ła ençiclopedia libara.
|
Sto articolo l'è scrito en diałeto veronexe
|
La storia ła xe ła disiplina che se ocupa de ło studio de i avenimenti pasadi, usando i documenti scriti (o łe trascrision par łe testimonianse orałi) da łe comunità e civiltà umane.
La parola ła derica dal greco "ἱστορία" (in latino historia), "quel che 'na persona ga visto". I storici i dòpara fonti, scrite o stampade, interviste (storia oral) e archeologia. Par ogni epoca ghe xe bisogno de metodi de studio difarenti, e in ogni epoca el studio steso de la storia el ga cambià drio de łe mode e de łe manie (questa ła se ciama storiografia la storia de la storia). I eventi prima de łe registrasion de l'omo i xe ciamadi co'l nome cołetivo de preistoria.
La nasita de ła storiografia ła xe atribuida a Erodoto.
Sta voxe xe scrita anca in te ła variansa vixentina
Ła storia xe n’arte ke se intaresa de studiar coeło ke xe capità pa ‘l pasà a i omani e a łe so comonetà, doparando łe testimonianse scrite ke ghe xe, łe conte tramandà par voxe e anca i contribui de altre arte, par exenpio l’arkeołoja ma no soło.
Calkedun dixe ke ła paroła (na olta se dixea anca: renga=paroła) storia riva da ‘l grego "ἱστορία" (ke in łatin saria historia e in tałian storia) e voria dir "coel ke ono gà o gavaria visto". Ła storia de ła storia ke saria el studiar come ke xe sta contà ła storia se ciàma storiografia o anca storigrafia.
In te tuti i tenpi ła storia no xe mai coeła de tuto o de tuti ma dagnora (senpre) łomé de na parte. Contar ła storia no xe cusì façiłe e in particołar contar na storia ke ghe vaga ben a tuti o a tanti.
I tenpi indrio, ke gà łasà poke testimonianse, ke no ne łasa prasiò contar ben ła storia vien ciamà preistoria o anca vantistoria.
Se dixe ke sípia sta Erodoto (on grego de na ‘olta) a inventar ła storiografia o storigrafia.
