Ayiti
From Wikipedia
|
|||||
| deviz nasyonal im nasyonal |
L'union fait la force (Linyon fè la fòs) Ladesalinyèn |
||||
| lang jantile |
Franse, Kreyòl ayisyen |
||||
 fizo orè : UTC -5 |
|||||
| istwa | |||||
| endepandans - Ofisyel |
de Frans 1804 |
||||
| politik | |||||
| gouvènman - Prezidan |
repiblik Rene Preval |
||||
| kapital | Pòtoprens | ||||
| pi gwo vil | Pòtoprens | ||||
 |
|||||
| divizyon tip : depatman |
Latibonit, Sant, Grandans, Nò, Nòdès, Nòdwès, Lwès, Sid, Sidès, Nip | ||||
| vwazen | Jamayik, Kiba, Repiblik dominikàn | ||||
| òganizasyon | ONI, OEA, CARICOM | ||||
| jewografi | |||||
| sipèfisi (km²) dlo (%) frontiè (km) còt (km) pli ro (m) pli ba (m) |
27 750 (143e) 2005 0,70 360 1 771 2 680 masif Lasèl 0 |
||||
| ekonomi | |||||
| monnen - divizyon |
Goud (HTG)100 santim |
||||
| PEB - total (US) - pa ab. (US) |
2002 10 600 000 1 400 |
||||
| endis yo - EDI - EPI |
0.467 (153e) 2004 |
||||
| demografi | |||||
| popilasyon (ab.) dansite (ab./km²) lavi (zan) ne (‰) mòtalite (‰) mòtalite timoun (‰) alfabèt (%) an vil (%) |
8 157 658 (92e) èstimasyon 2004 293,99 |
||||
| endèks | |||||
| kòd | |||||
| kòd ISO | 332 - HT - HT | ||||
| endikatif yo - entènet - telefonik - radyofonik |
.ht |
||||
| nòt | |||||
Ayiti se yon peyi ki sitye nan pati lwès zile Ayiti nan lamè Karayib, lòt pati Ispayola okipe pa Repiblik dominikàn. Kapital Ayiti se Pòtoprens. Ansyen non Ayiti se Sen Domeng Ansyen koloni Franse, se te youn nan premye peyi yo nan Amerik yo, apre Etazini, pou deklare endepandans. Se peyi pi pòv la nan emisfè lwès.
Contents |
[edit] Istwa
Arawak yo se te premye abitan natirèl zile Ayiti avan kolon panyòl yo te vin debake pou pran posesyon zile a yo ta pral batize Ispayola. Fen XVe syèk, yo te nombre anviwòn twa san mil moun.
Lè panyòl te rive Sen Domeng, yo te fè Arawak yo travay pou yo sou plantasyon yo. Plan pi enpòtan sou plantasyon sa yo se te kann. Byen vit, panyòl te ranplase Arawak yo avek esklav yo ki te sòti Afrik.
Nan ane 1697, trete Ryswik la te divise Sen Domeng ant Frans ak Espay. 1e janvye 1804 ayisyen yo te finalman twouve endepandans yo lè yo te fen bat twoup franse yo. Tousen Louvèti te anprizonye an Frans, Janjak Desalin te nome gouvenè pou lavi. Li te fe touye anpil blan yo ki te reste sou il la.
[edit] Politik
[edit] Dwa yo
Ou mèt li vèsyon 1987 konstitisyon peyi.
Tout citwayen gen dwa vote apre yo gen 18 an.
[edit] Sistèm
Gen de chanm ki pataje pouvwa lejislatif.
[edit] Vil enpòtan yo
| Vil an Ayiti | |||||
| Ran | Vil | Popilasyon | Depatman | ||
| 1982 | 2005 | ||||
| 1. | Pòtoprens | 449.831 | 1.234.742 | Lwès | |
| 2. | Kafou | 110.000 | 439.581 | Lwès | |
| 3. | Dèlma | 90.000 | 377.187 | Lwès | |
| 4. | Kap Ayisyen | 64.406 | 134.815 | Nò | |
| 5. | Petyonvil | 35.333 | 108.227 | Lwès | |
| 6. | Gonayiv | 34.209 | 84.961 | Latibonit | |
| 7. | Sen Mak | 24.165 | 66.226 | Latibonit | |
| 8. | Okay | 34.090 | 59.319 | Sid | |
| 9. | Vèrèt | 3.670 | 48.724 | Latibonit | |
| 10. | Pòdpè | 15.540 | 34.657 | Nòdwès | |
[edit] Jewografi
[edit] Demografi
ayiti se yon il ki rete bo kote sin doming nan mitan lanmè karayib yo
[edit] Flò ak fòn
[edit] Sit entenet enpotan
- Fouye Haiti ampil enfomasyon sou haiti ak diaspora-a
- [1] Nouvel konple sou Yahoo.com
- [2], Ayiti Pwogre
- [3],[4] Atik ak nouvel k'ap pale de wol Kanada an Ayiti
- [5], Sit entenet Fanmi Lavalas la
- [6], Yon analiz ZMag sou sitiyasyon peyi d'Ayiti kounyan
- [7], Konbit Oganizasyon Ozetazini pou jistis an Ayiti
- AlterPresse Nouvel Alterpress nan diferan lang
- IFEX Nouvel endepandan
- [8] Nouvel sou Ayiti
- Haiti-news list, Nouvel Ayisyen
istwa
- Haiti Bio Ampil enfomasyon sou ayiti, pep, ak listwa
- Louverture project (an), istwa Ayiti ak Louvèti
- Key Dates in Haitian History, Anbasad Ayiti Ozetazini, nan Washington, DC
- People in Haitian History, Fondate ak Ero peyi d'Ayiti
- [9] Paj Bob Corbett pou bon jan enfomasyon sou istwa peyi d'Ayiti
- [10], Lod sekra Napoleyon bay Lekle kont Ayiti
- Masak 1937, enfomasyon sou masak 18.000 Ayisyen an 1937 nan peyi Dominikani
zòt
- Belfet.com, Tout Bal, festival, forum mizik etc
- HaitiXchange.com, Ayisyen, Moun, Nouvel, ak Kilti
- Yon sit blog pou zanmi Ayisyen
- Haiti Innovation, Yon sit blog sou devlopman peyi d'Ayiti
- Haiti Action
- Pwoje Action pou Ayiti
- Istwa d'Ayiti, Kat jewografi ak Nouvel
- Group Sipo pou Ayiti
- Konbit Nasyonal Pou Dwa Ayisyen
- Pale Nasyonal
- Sakapfet
- Ayiti Pwogre
- Yahoo Group Directory for Regional > Countries > Haiti
- Yahoo Group Government & Politics Directory
- Yahoo Group Directory - Haitian American
- Yahoo Group Directory - Romance and Relationships
- Alyans Nasyonal Etidyan Ayisyen
- Asosiyasyon Etidyan Ayisyen nan Florid
- Asosiyasyon Etidyan Ayisyen nan Nou Jeze
- Asosiyasyon Etidyan Ayisyen nan Montclair State University Ozetazini
- Entretni avek yon Ayisyen Ameriken de dezyem jenerasyon
- Yon semen nan lavi - Ayiti Cheri...Yon pwoje fotografi...
- Otorite Ayewopo Nasyonal Ayiti
- Pwoje Tousen Louveti
- Pwof Ansanm - educational iniative in Haiti
- Pwoje Dwa Moun an Ayiti, Hastings - Yon pwoje kap plede pou dwa Mr. Yvon Neptune
- Enstiti Pou Jistis ak Demokrasi an Ayiti
[edit] Foto Ayiti
| Peyi nan Amerik |
|
Amerik dinò : Etazini · Kanada · Meksik Amerik santral : Beliz · Gwatemala · Kostarika · Nikaragwa · Ondiras · Panama · Salvadò Karayib : Antigwa ak Babouda · Bahamas · Lababad · Kiba · Dominikani · Dominik · Grenad · Ayiti · Jamayik · Sen Kits ak Nevi · Sen Vensan ak Grenadin · Sent Lisi · Trinidad ak Tobago Amerik disid : Ajantin · Bolivi · Brezil · Chili · Kolonbi · Ekwatè · Giyana · Paragwe · Pewou · Sirinam · Irigwe · Venezwela |
| lòt divizyon politik yo |
|
Amerik dinò : Groenlann Karayib : Karayib olandèz · Bermid · Kayman · Gwadloup · Giyàn franse · Matinik · Monsera · Pòtoriko · Tik ak Kayk · Il Vièj amerikèn ak britanik |
Categories: Peyi | Ayiti
