Żoliborz (dzielnica Warszawy)

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

	Żoliborz
	dzielnica Warszawy

Burmistrz

Janusz Warakomski

Powierzchnia

8,5 km²

Liczba mieszkańców (2003)
- liczba ludności

50 934

Tablice rejestracyjne

Położenie na mapie Warszawy

Strona internetowa dzielnicy

Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Żoliborz - dzielnica Warszawy położoną w północno-zachodniej części miasta na lewym brzegu Wisły.

Do 1951 Bielany należały do dzielnicy Żoliborz, a od 16 czerwca 1994 stanowią odrębną, samorządną gminę. Po nowym podziale administracyjnym z 2002 roku graniczy z dzielnicami:

Spis treści

1 Osiedla dzielnicy
2 Historia
- 2.1 Etymologia nazwy
- 2.2 Dzieje dzielnicy
3 Ważniejsze miejsca i zabytki
- 3.1 Przyroda
- 3.2 Zabytki
4 Komunikacja miejska
5 Edukacja
6 Bezpieczeństwo
7 Kultura i sztuka
8 Znani
9 Organizacje
10 Ciekawostki
11 Linki zewnętrzne

[edytuj] Osiedla dzielnicy

Wg MSI podzielony jest na 3 rejony:

Na Starym Żoliborzu należy wymienić jeszcze:

Żoliborz Oficerski
Żoliborz Urzędniczy
Żoliborz Dziennikarski
Żoliborz Centralny

[edytuj] Historia

[edytuj] Etymologia nazwy

Nazwa pochodzi od francuskiej nazwy terenów dzielnicy w XVIII w.: Joli Bord (czytaj Żoli Bor), czyli piękny brzeg; potem jako Żoliborz.

W XVIII i na pocz. XIX w. był to teren konwiktu księży pijarów, po 1831 zajętego pod budowę cytadeli. Przed II wojną światową na Żoliborzu powstała nowoczesna dzielnica mieszkaniowa. Na Żoliborzu, w rejonie ul. Suzina, stoczono pierwsze walki powstania warszawskiego.

[edytuj] Dzieje dzielnicy

Pierwsze wzmianki historyczne z 2. połowy XIV w. (1367 i 1368 r.)
Marymont związany z Janem III Sobieskim [1]
Szpital św.Ducha i Fawory
Fawory – dzielnica zamożnych
Rocznie
- Obchody 62 Rocznicy Wybuchu Powstania Warszawskiego(koncert pt. “1 sierpnia 1944 – Warszawa walczy!” z udziałem artystów scen warszawskich).

[edytuj] Ważniejsze miejsca i zabytki

Mury cytadeli warszawskiej w parku Hibnera na Żoliborzu

[edytuj] Przyroda

Duża część Żoliborza to tereny zielone, m.in.

Park Kaskada
Kępa Potocka
- w parku odbywają się seanse w ramach festiwalu filmowego (kino letnie),
Park im. Stefana Żeromskiego
- ma powierzchnię prawie 6 ha. Powstał w 1932 r. na przedpolu Cytadeli, w miejscu dawnych umocnień fortu Sokolnickiego. Cały park przecięty jest na dwie części wysokim wałem. Projektantami parku byli Leon Danielewicz i Stanisław Zadora-Żeleński. Na skwerze zaraz za głównym wejściem - od pl. Wilsona - ustawiono fontannę z rzeźbą " Dziewczyna z dzbanem" dłuta Henryka Kuny. Otaczał ją zadbany okrągły trawnik i kuliste krzewy cisów
Sady Żoliborskie,

[edytuj] Zabytki

Obiektami godnymi zobaczenia są:

kościoły i świątynie:
- klasztor i szkoła Zmartwychwstanek przy ul. Krasińskiego 31
- kościół pw. Matki Boskiej Królowej Polski przy ul. Gdańskiej 6A [2]
- Kościół pw. św. Stanisława Kostki przy ul. Hozjusza 2 [3]
- kościół pw. Dzieciątka Jezus przy ul. Czarnieckiego 19
- kościół pw. św. Jana Kantego przy ul. Krasińskiego 31
cmentarze:
cmentarz Powązki - Cmentarz Wojskowy
pomniki:
- pomnik 1 Dywizji Pancernej gen. St. Maczka na placu Inwalidów
- pomnik Czynu Zbrojnego Polonii Amerykańskiej Dyw. gen. Hallera (upamiętnia Żołnierzy Błękitnej Armii) na placu Grunwaldzkim
- 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK Al. Armii Krajowej(róg ul. Gdańskiej)
- księdza Jerzego Popiełuszki ul. Krasińskiego(róg Popiełuszki). Napis na pomniku: "Ksiądz Jerzy Popiełuszko 1947-1984 oddał życie za wiarę i niepodległość Polski, zło dobrem zwyciężył".
- żołnierzy “Żywiciela” ul. Ks. Jerzego Popiełuszki; skwer “Żywiciela” przy Teatrze Komedia (upamiętnia żołnierzy XXII Obwodu AK walczących w czasie Powstania Warszawskiego na Żoliborzu w zgrupowaniach „Żaglowiec”, „Żmija”, „Żbik”, „Żubr”, „Żyrafa”, „Żniwiarz”i symbolizuje cały wysiłek powstańczy).
płyta, głaz, rzeźba
- ul. Mickiewicza; róg Gen. Zajączka (upamiętnia miejsce największych walk AK o Dworzec Gdański gdzie w dniach 20-22 VIII 1944r. poległo ponad 500 żołnierzy oddziałów powstańczych „Kampinos” i „Żoliborz”)
- Głaz Pamiątkowy poświęcony J. Kuroniowi w Parku Żeromskiego
- Płyta „DESANTOWA" ul. Wybrzeże Gdyńskie - Upamiętnia żołnierzy II Warszawskiej Dywizji Piechoty I Armii Wojska Polskiego, którzy dokonując desantu polegli przy niesieniu pomocy Powstańcom Warszawskim.
inne:
- Twierdza "Warszawa" i jej forty:
  - Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej (fortyfikacji wzniesionej przez Mikołaja I po powstaniu listopadowym)
  - Fort Legionów, Kaponiera Cytadeli, Brama Bielańska
  - Fort Siergieja (Sokolnickiego) przekształcono w element parku Żeromskiego; Fort Gieorgija (Hauke-Bosaka); Fort Pawła (Mierosławskiego); (obecnie nie istnieją)
  - Cytadela Brama Straceń; Mauzoleum Szubienica; Pomnik Kasztanowiec; Gablota Cmentarz symboliczny - 140 krzyży u podnóża CW - upamiętnia miejsce kaźni i walki kilku pokoleń bojowników o Niepodległość Polski.
- Galeria Autorska i Teatr "Well-Art" przy al. Wojska Polskiego 10
- Bar "Fawory" (obecnie nie istnieje [jest tam klinika medyczna])
- Muzeum Sportu i Turystyki (Centrum Olimpijskie im. JPII) ul. Wybrzeże Gdyńskie 4
- Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa
- Teatr Komedia przy ul. Próchnika 8 w budynku Społecznego Domu Kultury WSM
- szkoła specjalna przy ul. Czarnieckiego 49
- zabudowania Miejskich Zakładów Autobusowych przy ul. Włościańskiej 52 - teren byłej fabryki "Opla" - rejon walk w czasie Powstania Warszawskiego

[edytuj] Komunikacja miejska

Na Żoliborz docierają następujące środki komunikacyjne:

metro: A-18 Plac Wilsona i A-19 Marymont
tramwaje: 4, 6, 15, 17, 19, 22, 27, 29, 33, 35, 36, 45
autobusy: 116, 118, 121, 122, 128, 157, 170, 181, 185, 195, 303, 402, 406, 515, 519, 520, 524, E1, E4,Ł;
- linie nocne: 604, 606, 607, 608.

[edytuj] Edukacja

I Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Limanowskiego przy ul. Felińskiego 15 w siedzibie dawnego V Państwowego Liceum i Gimnazjum im. Księcia Józefa Poniatowskiego, budynek z roku 1931
XVI Liceum Ogólnokształcące im. Stefanii Sempołowskiej przy ul. Popieluszki 5
LXXI Liceum Ogólnokształcące im. Ignacego Jana Paderewskiego przy ul. Włościańska 35
CXIV Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kilińskiego przy ul. Felińskiego 13
Szkoła Główna Służby Pożarniczej przy ul. Słowackiego 52/54 (u zbiegu ulic Słowackiego i Potockiej)
SP 68 im. Artura Oppmana przy ulicy Or-Ota 5
SP 65 przy ulicy Mścisławskiej 1
SP 265 przy ulicy Braci Załuskich
Gim. nr. 55 im.Jana Bytnara przy alei Wojska Polskiego 1a
Gim. nr. 56 przy ulicy Filareckiej
SP 92 przy ulicy Przasnyskiej

• Gimnazjum numer 54 im. Adama Kazimierza księcia Czartoryskiego przy ul. Elbląskiej 51 • LXIV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Ignacego Witkiewicza przy ul. Elbląskiej 51

[edytuj] Bezpieczeństwo

Komisariat Policji Warszawa Żoliborz, ul. Rydygiera 3A

[edytuj] Kultura i sztuka

Biblioteka Publiczna w Dzielnicy Żoliborz m.st. Warszawy przy ul. Próchnika 8a
Teatr Komedia przy ul. Słowackiego 19 a
Kino Wisła pl.Wilsona 2

[edytuj] Znani

Osoby związane z dzielnicą:

Artur Oppman (Or-Ot) - poeta
Jacek Kuroń - działacz społeczny i polityczny, pedagog, historyk.
Jerzy Popiełuszko - kapelan Solidarności
Marian Millak - żołnierz
Marian Rejewski - matematyk, kryptolog
Stanisław Skrypij (ps. "Andrzej") - inż. arch.
Witold Lutosławski - kompozytor współczesny i dyrygent
Witold Pilecki - dowódcą plutonu kawalerii
Witold Zawadowski - lekarz, radiolog
Łucja Krajewska - rzeźbiarka, poetka, malarka
Halina Skibniewska - (prof. dr inż.) architekt i urbanista
Stanisław Tołwiński - architekt
Stanisław Brukalski - architekt
Józef Szanajca - architekt
Teodor Toeplitz - współzałożyciel WSM
Bohdan Lachert - architekt
Lech Kaczyński - Prezydent
Jarosław Kaczyński - polityk, prezes PiS, Premier RP
Wojciech Zabłocki - architekt, szermierz (olimpijczyk)
Alina Janowska - aktorka
Andrzej Kiciński - architekt, laureat Honorowej Nagrody SARP
Kalina Jędrusik - aktorka
Stanisław Dygat – autor powieści i opowiadań, felietonista
Janusz Weiss – dziennikarz, prezenter radiowy i telewizyjny.
Szymon Majewski - Właściciel show telewizyjnego stacji tvn.

[edytuj] Organizacje

związane z dzielnicą / obecnie i w przeszłości:

Fundusz Kwaterunku Wojskowego - instytucja zagospodarująca Żoliborz oficerski po I wojnie światowej
Komitet Obrony Robotników KOR
Partia PPS
Robotnicze Towarzystwo Przyjaciół Dzieci RTPD
Robotniczy Klub Sportowy "Marymont" Warszawa
Społeczne Przedsiębiorstwo Budowlane SPB
Towarzystwo Uniwersytetu Robotniczego
Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa WSM
Warszawska Spółdzielnia Spożywców Społem
Związek Harcerstwa Polskiego ZHP
Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej ZHR

[edytuj] Ciekawostki

Kluby i restauracje
- art club praCoVnia [4]
- Cafe Kareta
- Cafe Retro
- Restauracja "Serafino"
- "A. Blikle" Sp. z o.o.
- Coyote Club
- Restauracja „Spotkanie”