Hipacy Pociej

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Adam Hipacy Pociej

Ród szlachecki

Pociejowie

Herb szlachecki

Waga

Rodzice

Lew Patejewicz Tyszkowicz
Hanna Łoza

Żona

Anna z książąt Hołowniów-Ostrożeckich

Dzieci

- Jan Pociej
- Piotr Pociej
- Krzysztof Pociej
- Aleksandra z Pociejów Fryderykowa Podhorodeńska
- NN (córka)
- Katarzyna z Pociejów Rafałowa Leszczyńska

Data urodzenia

12 sierpnia 1541

Miejsce urodzenia

Rochacze

Data śmierci

18 lipca 1613

Miejsce śmierci

Adam (Hipacy) Pociej (ukr. Іпатій Потій, 12 sierpnia 1541 r. – 18 lipca 1613 r.), wybitny polemista religijny XVI/XVII wieku, humanista, kasztelan brzeski 1588-1593, po śmierci żony wstąpił do zakonu bazylianów przybierając imię Hipacy. Od 1593 prawosławny biskup włodzimierski i brzeski, współtwórca unii brzeskiej 1596, następnie greckokatolicki metropolita halicki i kijowski (1599-1613), jeden z twórców Kościoła unickiego, zwanego obecnie Ukraińskim Kościołem greckokatolickim.

[edytuj] Biografia Adama Hipacego Pocieja

Urodził się w Rochaczach^[1], w rodzinie podlaskiej szlachty posługującej się herbem Waga. Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim, potem przebywał na dworze gorącego zwolennika reformacji i gorliwego kalwina Mikołaja Radziwiłła Czarnego, a następnie był sekretarzem (do 1572 r.) króla Zygmunta Augusta. Sędzia ziemski do 1580 r., kasztelan brzeski (od 1588 r.) i senator. W r. 1574 powrócił do prawosławia.

Bliski przyjaciel księcia Konstantego Wasyla Ostrogskiego, należał do grupy publicystów i myślicieli przychylnych idei unii prawosławia z katolicyzmem. Owdowiawszy wstąpił do zakonu bazylianów, przybierając imię Hipacy. W 1593 r. dzięki poparciu Ostrogskiego został biskupem (władyką) włodzimiersko-brzeskim. Rzecznik zjednoczenia Kościoła prawosławnego na wschodnich terenach Rzeczypospolitej z Kościołem katolickim. 2 sierpnia 1595 roku projekt unii, pomimo sprzeciwu potężnego Ostrogskiego, zatwierdził król Zygmunt III Waza. 23 grudnia 1595 roku przedstawiciele episkopatu prawosławnego: władyka łucki Cyryl Terlecki i władyka włodzimiersko-brzeski Hipacy Pociej zadeklarowali w Rzymie akt unii, a papież Klemens VIII ogłosił unię Kościoła katolickiego i Cerkwi prawosławnej. Utworzono osobny obrządek greckokatolicki, zachowujący odrębną liturgię i małżeństwa kapłanów, ale uznający prymat papieża. Na synodzie Kościoła prawosławnego w Brześciu 16-20 października 1596 roku zawarto unię prawosławnych z katolikami. Powstał w ten sposób Kościół unicki.

Jako biskup włodzimiersko-brzeski, a następnie archimandryta Ławry Peczerskiej w Kijowie (1599), a wreszcie metropolita (1600) Pociej aktywnie działał na rzecz umocnienia Cerkwi unickiej w Rzeczypospolitej i przyciągnięcia do niej prawosławnej szlachty oraz duchowieństwa, zjednując na rzecz unii biskupstwo przemyskie (1611 r.). Przy pomocy Rutskiego podjął prace nad reformą zakonu bazylianów i starania o sprowadzanie do Polski karmelitów bosych, aby wsparli reformę i unię.

21 sierpnia 1609 r. przeciwnicy unii dokonali w Wilnie nieudanego zamachu na życie Pocieja. Zmarł 18 lipca 1613 r., jego następcą na stanowisku metropolity unickiego został Józef Welamin Rutski.

[edytuj] Utwory publicystyczno-polemiczne:

Unia, abo wykład artykułów do zjednoczenia (1596 r.),
Kalendarz rzymskich nowin (1596 r.)
Antirresis (1599, po polsku w 1600) - replika na demagogiczne zarzuty Marcina Broniewskiego,
Obrona soboru florenckiego (1603 r.)
Harmonia albo konkordacja wiary (1608)
Listy do księcia Konstantego Ostrogskiego (gorliwego przeciwnika unii), Lwa Sapiehy i innych.

Wydania współczesne: Hipacy Pociej, Antirresis abo apologija przeciwko Krzysztofowi Philaletowi, który niedawno wydał książki imieniem starożytnej Rusi, religiej greckiej, przeciw książkom o synodzie brzeskim, napisanym w Roku Pańskim 1597, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1997, Seria: Historia, ISBN: 83-229-1552-7

[edytuj] Linki zewnętrzne

Zobacz też: unia brzeska, Ukraińska Cerkiew greckokatolicka, Pociejowie, województwo brzesko-litewskie, Zwierzchnicy Kościoła greckokatolickiego (Ukraińskiej Cerkwi greckokatolickiej)

Literatura:

Edward Ozorowski, Pociej Hipacy [w:] Słownik polskich teologów katolickich, t. 3, Warszawa 1982, s. 385-387.

↑ Tradycyjnie jako miejsce urodzin Pocieja podaje się Różankę, jednak w tym czasie była to włość (miasteczko i wieś) Ostrożeckich, które Pociejowi w posagu wniosła jego żona, Anna Hołownia-Ostrożecka. Dopiero potem Rózanka stała się gniazdem rodzinnym Pociejów. Zob. Izabela M. Jabłońska, Włodawa - kalendarium dziejów. Część pierwsza 1243-1794, "Zeszyty Muzealne Muzeum Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego we Włodawie", t 12: 2004, s. 65.