Kadm

izotop	wyst.	o.p.r.	s.r.	e.r. MeV	r.p.
¹⁰⁸Cd	0,89%	stabilny izotop z 60 neutronami
¹⁰⁹Cd	{syn.}	464,6 dni	w.e.	0,214	¹⁰⁹Ag
¹¹⁰Cd	12,49%	stabilny izotop z 62 neutronami
¹¹¹Cd	12,8%	stabilny izotop z 63 neutronami
¹¹²Cd	24,13%	stabilny izotop z 64 neutronami
¹¹³Cd	{syn.}	7,7×10¹⁵ lat	β^-	0,316	¹¹³In
^113mCd	{syn.}	14,1 lat	β^-	0,580	¹¹³In
^113mCd	{syn.}	14,1 lat	i.t.	0,264	¹¹³Cd
¹¹⁴Cd	28,73%	stabilny izotop z 66 neutronami
¹¹⁶Cd	7,49%	stabilny izotop z 68 neutronami

Tam, gdzie nie jest zaznaczone inaczej,
użyte są jednostki SI i warunki normalne.

*Wyjaśnienie skrótów:
l.a.=liczba atomowa
wyst.=występowanie w przyrodzie,
o.p.r.=okres połowicznego rozpadu,
s.r.=sposób rozpadu,
e.r.=energia rozpadu,
p.r.=produkt rozpadu,
w.e.=wychwyt elektronu,
i.t.=przejście izomeryczne

Kadm (Cd, łac. cadmium) - pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych układu okresowego. Nazwa pochodzi od greckiej nazwy rudy cynku - kalaminu.

Minerałem tego pierwiastka, bez znaczenia przemysłowego, jest np. grenokit (CdS) i monteponit (CdO), ale jest zwykle uzyskiwany jako produkt uboczny przy produkcji cynku. Stanowi 0,00005% masy skorupy ziemskiej.

Kadm odkrył w 1817 niemiecki chemik Friedrich Strohmeyer.

[edytuj] Występowanie

Znaczne ilości kadmu zawierają rudy cynku i paliwa kopalne (np. węgiel kamienny). W wyniku ich wydobywania i przetwarzania jego znaczne ilości uwalniają się do atmosfery, hydrosfery i gleb.

[edytuj] Znaczenie biologiczne

Kadm jest pierwiastkiem niezwykle toksycznym (wielokrotnie bardziej niż arsen). Ma działanie kancerogenne, uszkadza nerki, powoduje anemię, choroby kostne (osteoporozę). U mężczyzn kumuluje się zazwyczaj w jądrach. Oddziaływuje też niekorzystnie na układ krążenia.

[edytuj] Zastosowanie

Kadm, głównie metaliczny, stosuje się w:

metalurgii
- w stopach łożyskowych
- jako powłoki ochronne innych metali
medycynie (plomby zębów)
energetyce
- w akumulatorach, np. niklowo-kadmowych
- w reaktorach jądrowych, np. do wyrobu prętów kontrolujących przebieg reakcji łańcuchowej
sztuce (do otrzymywania barwnika, źółcieni kadmowej)

Kadm jest identycznie jak ołów i rtęć szkodliwy dla człowieka, a zarazem bardzo niebezpieczny.

To jest tylko zalążek artykułu związanego z chemią. Jeśli możesz, rozbuduj go.

Zobacz galerię na Wikimedia Commons:
Kadm

Pierwiastki chemiczne

(Ac) aktyn · (Am) ameryk · (Sb) antymon · (Ar) argon · (As) arsen · (At) astat · (N) azot · (Ba) bar · (Bk) berkel · (Be) beryl · (Bi) bizmut · (Bh) bohr · (B) bor · (Br) brom · (Ce) cer · (Cs) cez · (Cl) chlor · (Cr) chrom · (Sn) cyna · (Zn) cynk · (Zr) cyrkon · (Ds) darmsztadt · (Db) dubn · (Dy) dysproz · (Es) einstein · (Er) erb · (Eu) europ · (Fm) ferm · (F) fluor · (P) fosfor · (Fr) frans · (Gd) gadolin · (Ga) gal · (Ge) german · (Al) glin · (Hf) hafn · (Hs) has · (He) hel · (Ho) holm · (In) ind · (Ir) iryd · (Yb) iterb · (Y) itr · (I) jod · (Cd) kadm · (Cf) kaliforn · (Cm) kiur · (Co) kobalt · (Kr) krypton · (Si) krzem · (Xe) ksenon · (La) lantan · (Li) lit · (Lr) lorens · (Lu) lutet · (Mg) magnez · (Mn) mangan · (Mt) meitner · (Md) mendelew · (Cu) miedź · (Mo) molibden · (Nd) neodym · (Ne) neon · (Np) neptun · (Ni) nikiel · (Nb) niob · (No) nobel · (Pb) ołów · (Os) osm · (Pd) pallad · (Pt) platyna · (Pu) pluton · (Po) polon · (K) potas · (Pr) prazeodym · (Pm) promet · (Pa) protaktyn · (Ra) rad · (Rn) radon · (Re) ren · (Rh) rod · (Rg) roentgen · (Hg) rtęć · (Rb) rubid · (Ru) ruten · (Rf) rutherford · (Sm) samar · (Sg) seaborg · (Se) selen · (S) siarka · (Sc) skand · (Na) sód · (Ag) srebro · (Sr) stront · (Tl) tal · (Ta) tantal · (Tc) technet · (Te) tellur · (Tb) terb · (O) tlen · (Th) tor · (Tm) tul · (Ti) tytan · (Uub) ununbium · (Uuh) ununhexium · (Uuo) ununoctium · (Uup) ununpentium · (Uuq) ununquadium · (Uus) ununseptium · (Uut) ununtrium · (U) uran · (V) wanad · (Ca) wapń · (C) węgiel · (H) wodór · (W) wolfram · (Au) złoto · (Fe) żelazo