Kwiatostan
Z Wikipedii
Kwiatostan (ang. inflorescence, łac. inflorescentium) - skupienie rozgałęzień pędów, które nie rozwijają się wegetatywnie, a są zakończone kwiatami. W obrębie kwiatostanu zwykle występują liście przykwiatowe - podsadki o uproszczonej budowie, które podpierają kwiatostan. Kwiatostany mogą być ulistnione, jeśli występują liście asymilacyjne. Kwiatostany bezlistne (nagie) występują rzadko.
Chociaż w typowej formie kwiatostan wykszałcił się u roślin okrytozalążkowych, obecnie termin ten stosuje się również w odniesieniu do skupiska kwiatów roślin nagozalążkowych szpilkowych. Szyszkę żeńską, uznawaną poprzednio za kwiat żeński, obecnie określa się jako zredukowany kwiatostan żeński.
U roślin okrytozalążkowych kwiatostany są osadzone na szypułce kwiatostanowej. Mimo że wykazują dużą różnorodność, wyróżnia się dwa podstawowe typy kwiatostanów: groniaste i wierzchotkowate, różniące się sposobem rozgałęzienia.
[edytuj] Kwiatostany groniaste
Mają wyraźną oś główną i rozgałęziają się jednoosiowo (monopodialnie). Są to kwiatostany otwarte - nie ma u nich kwiatów szczytowych. W tym typie pojedyncze kwiaty rozwijają się od nasady w kierunku wierzchołka, lub też od zewnętrznych części ku środkowi. Zatem najstarsze kwiaty znajdują się u podstawy albo w zewnętrznych częściach kwiatostanu, zaś najmłodsze na szczycie lub w środku rozgałęzień. We wszystkich kwiatostanach groniastych oś główna przewyższa osie boczne. W kwiatostanach groniastych wyróżnia się:
- proste (osie I rzędu nie rozgałęziają się):
- grono - na osi głównej zakończonej kwiatem osadzone są kwiaty szypułkowe, które stanowią osie I rzędu. Przykładem grona jest kwiatostan konwalii lub rzepaku.
- baldachogrono - szypułki kwiatowe o niejednakowej długości wyrastają z osi głównej na różnych wysokościach i dorastają do jednego poziomu (grusza, jarzębina).
- kłos - w przeciwieństwie do grona, pojedyncze kwiaty są bezszypułkowe, osadzone siedząco bezpośrednio na osi (babka, rdest).
 grono |
 baldachogrono |
 kłos |
 kolba |
- złożone (mają one rozgałęzienia dalszych rzędów):
- kłos złożony - z osi głównej wyrastają kłosy proste - kłoski (pszenica, żyto).
- wiecha - oś główna wykształca odgałęzienia dalszych rzędów zakończone pojedynczymi kwiatami (bez lilak, wiele gatunków traw).
- wiecha złożona - rozgałęzienia zakończone są nie pojedynczymi kwiatami a kłoskami (owies, kwiaty męskie kukurydzy).
 kłos złożony |
 wiecha |
- o silnie skróconej osi głównej:
- baldach - osie boczne I rzędu wyrastają z osi głównej na tej samej wysokości dorastając na prawie taką samą długość. Każda z nich zakończona jest pojedynczym kwiatem (czosnek, bluszcz).
- baldach złożony - osie boczne zakończone są małymi baldachami tzw. baldaszkami (koper).
 baldach |
 baldach złożony |
- o skróconej, rozszerzonej i często spłaszczonej osi głównej (często tworzącej osadnik - dno kwiatostanowe):
- główka - posiada oś silnie zgrubiałą, często wypukłą. Kwiaty na niej osadzone są siedzące lub też krótkoszypułkowe (koniczyna).
- koszyczek - oś jest rozszerzona i spłaszczona. Na niej znajdują się gęsto rozłożone kwiaty bezszypułkowe. U niektórych gatunków wszystkie kwiaty koszyczka są jednakowe ale u wielu pojawia się zróżnicowanie na kwiaty języczkowate występujące na brzegu oraz kwiaty rurkowate umieszczone wewnątrz (stokrotka, słonecznik).
 główka |
 koszyczek |
[edytuj] Kwiatostany wierzchotkowe
Mają kwiat na szczycie osi kończący jej wzrost na długość (zamknięte), rozgałęziają się sympodialnie. Gdy oś główna zakończy wzrost, zaczynają się rozwijać osie boczne, każda z kwiatem szczytowym. Kwiaty kwitną od środka, na szczycie osi głównej, do obwodu na osiach bocznych. Kwiatostany te dzielimy na:
- wierzchotka jednoramienna (monochasium):
- sierpik - pojedyncze odgałęzienia boczne z kwiatem, który zwrócony jest w jedną stronę (niezapominajka, żywokost).
- skrętek - podobnie jak u sierpika.
- dwurzędka - pojedyncze kwiaty wyrastają naprzemiennie po obydwu stronach (niektóre gatunki kosaćca).
- wachlarzyk
 sierpik |
 wachlarzyk |
- wierzchotka dwuramienna (dichasium) - pod każdym kwiatem szczytowym znajdują się rozgałęzienia po dwa naprzeciwległe kwiaty boczne (rogownica).
- wierzchotka wieloramienna, wielopromienista (pleiochasium) - wytwarza w podobny sposób jak wierzchotka dwuramienna nie dwa, lecz kilka kwiatów (wilczomlecz).
- uproszczona forma - wykształcony na szczycie łodygi jeden kwiat (tulipan).
- wiecha z wykształconym kwiatem szczytowym, który kończy wzrost (np. winorośl, lilak):
- podbaldach - gałązki kwiatostanu dorastają do jednego poziomu (wygląda jak baldach) (bez czarny, kalina).
