Lipsk (powiat augustowski)

Z Wikipedii

Współrzędne: 53°44' N 023°24' E

Lipsk
Herb Lipska
Województwo	podlaskie
Powiat	augustowski
Gmina  - rodzaj	Lipsk miejsko-wiejska
Założono	8 grudnia 1580
Burmistrz	Małgorzata Cieśluk (2006)
Powierzchnia	4,97 km²
Położenie	53° 44' N 23° 24' E
Liczba mieszkańców (2004)  - liczba ludności  - gęstość	2520 507 os./km²
Strefa numeracyjna (do 2005)	87
Kod pocztowy	16-315
Położenie na mapie Polski Lipsk
TERC10 (TERYT)	3202601044
Urząd miejski3 ul. Kościelna 3 16-315 Lipsk tel. 87 642-26-99; faks 87 642-27-05
Strona internetowa miasta

Lipsk to miasto w woj. podlaskim, w powiecie augustowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Lipsk. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. suwalskiego.

Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało 2520 mieszkańców.

Położone nad rzeką Biebrzą. Lokalny ośrodek handlowy i usługowy. Gmina Lipsk sąsiaduje z granicą polsko-białoruską oraz gminami Sztabin, Dąbrowa Białostocka, Nowy Dwór, Augustów i Płaska. Ośrodkiem sztuki ludowej - pisankarstwo, tkactwo, Zespół Regionalny Lipsk. Siedzibą parafii pod wezwaniem Matki Bożej Anielskiej.

Spis treści 1 Historia 2 Zabytki 3 Bibliografia 4 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

Okolice Lipska były we wczesnym średniowieczu zamieszkiwane przez bałtyckie plemię Jaćwingów, których, podobnie jak Prusów, wytępili Krzyżacy. Nie znaleziono tu jednak żadnych pozostałości ich osad. Pewien ślad obecności Jaćwingów zachował się jednak w języku dzisiejszych mieszkańców tych terenów w postaci pojedynczych słów bałtyckiego (jaćwieskiego) pochodzenia. Tak na przykład osoby posługujące się miejscowym dialektem języka białoruskiego, nazywanym językiem prostym (prosty jazýk) na określenie warg lub ust używają słowa łúpy (bałtyckie łúpai).

Pierwsze wzmianki o osadnictwie na tym terenie pochodzą z 1533 r. i mówią o wsi Wola Lipska.

Za datę powstania miasta uznaje się 8 grudnia 1580 r. Tego dnia został wystawiony w pobliskim Grodnie przez wielkiego księcia Stefana Batorego (Lipsk do rozbiorów leżał w Wielkim Księstwie Litewskim, a nie w Koronie, Batory występował zatem jako wielki książę) przywilej nadający prawa magdeburskie oraz herb - łódź z żaglem.

Lipsk rozwijał się szybko do połowy XVII wieku, później ogarnął go kryzys związany z konfliktami wojennymi XVII i XVIII wieku. W 1795 r. Lipsk znalazł się w zaborze pruskim. W 1807 r. wszedł do Księstwa Warszawskiego, a w 1815 r. do Królestwa Kongresowego. W 1869 r. Lipsk traci prawa miejskie (według innych źródeł w 1867r. lub 1870r.).

2 sierpnia 1914r. został wyświęcony w Lipsku istniejący do dziś neogotycki kościół parafii katolickiej. Jego budowę rozpoczęto w 1906r. W czasie I wojny światowej miasto zostało zniszczone w znacznej części. Wyzwolenie Lipska nastąpiło ok. 22 sierpnia 1919 r.

W 1939r. z tego terenu wyrusza oddział majora Henryka Dobrzańskiego - Hubala. W mieście znajduje się tablica upamiętniająca te wydarzenie. Od 1940 r. w okolicy Lipska jest budowany system umocnień radzieckich. We wrześniu 1941r. hitlerowcy wywieźli 99 osób pochodzenia żydowskiego do getta w Grodnie. Tragiczną datą w historii Lipska jest 13 lipca 1943 r., kiedy to wojska hitlerowskie rozstrzelały 50 mieszkańców Lipska na fortach w Naumowiczach koło Grodna. W wyniku działań wojennych miejscowość została mocno zniszczona.

W roku 1973 miejscowość odznaczona została Orderem Krzyża Grunwaldu.

Lipsk odzyskuje prawa miejskie w 1983 r. Ważną rolę w tym fakcie przypisuje się pochodzącemu z Lipska gen. Mirosławowi Milewskiemu, od 1981 r. ministrowi spraw wewnętrznych PRL, a także Towarzystwu Przyjaciół Lipska - organizacji zrzeszającej byłych i obecnych mieszkańców. W latach 80. w Lipsku rozwija się przemysł lekki (produkcja podzespołów indukcyjnych oraz maszyn rolniczych).

Od lat 90. po upadku największych zakładów przemysłowych w Lipsku rozwija się turystyka (spływy kajakowe Biebrzą [1], agroturystyka), co jest powiązane z powstaniem Biebrzańskiego Parku Narodowego.

[edytuj] Zabytki

• Układ przestrzenny z drugiej połowy XVI wieku;
• Neogotycki kościół parafialny pod wezwaniem Matki Bożej Anielskiej;
• Cmentarz żydowski z XIX wieku;
• Dom katolicki z XX wieku;
• Kopiec Wolności z lat 20. XX wieku;
• Cmentarz parafialny z I połowy XIX wieku;

[edytuj] Bibliografia

• Lipsk nad Biebrzą. Monografia historyczna do 1914 r., pod red. Zygmunta Kosztyły, Ośrodek Badań Naukowych w Białymstoku, Białystok 1980
• Dzieje Lipska nad Biebrzą. Materiały z sesji historycznej 27 września 1980, praca zbiorowa, Ośrodek Badań Historii Wojskowej, Muzeum Wojska w Białymstoku, Towarzystwo Przyjaciół Lipska nad Biebrzą, Białystok - Lipsk nad Biebrzą 1980
• Lipsk nad Biebrzą wspomnienia, oprac. Zygmunt Kosztyła, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1978

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Urząd Miejski w Lipsku - oficjalna strona internetowa miasta i gminy Lipsk
• Zespół Szkół Samorządowych w Lipsku - szkoła podstawowa, przedszkole i gimnazjum
• Zespół Szkół w Lipsku - szkoły ponadgimnazjalne
• Padlaska cybervioska - strona internetowa po prostu, czyli w gwarze białoruskiej, jakiej używają mieszkańcy Lipska i okolic

• Mapy i zdjęcia satelitarne:
  • mapy i zdjęcia satelitarne (Google) w Wikimapii
  • mapa w Szukaczu
  • mapa w Mapquest (en)

To jest tylko zalążek artykułu związanego z woj. podlaskim. Jeśli możesz, rozbuduj go.