Panoplia (heraldyka)
Z Wikipedii
Panoplia (armatura, spolia hostium) motyw dekoracyjno-symboliczny złożony z broni i uzbrojenia.
Nazwa pochodzi z Grecji (greka pan -wszystko i hoplon -tarcza hoplity) - gdzie oznaczała pełny rynsztunek ciężkozbrojnego wojownika, hoplity. W czasach republiki rzymskiej i później cesarstwa oręż zdobyty na wrogu po zwycięskiej bitwie układano pod zawieszoną na krzyżu zbroją wodza pokonanej armii. Był to znak chwalebnego zwycięstwa, jednocześnie ofiara dla boga Marsa oraz symbol deifikacji zwycięskiego wodza. Stosowane były również chętnie w czasach nowożytnych, jako motyw zdobniczy w sztuce, zwłaszcza w dekoracjach rzeźbiarskich wnętrz reprezentacyjnych. Szczególbnie chętnie panoplia stosowała sztuka barokowa i klasycystyczna. W rezydencjach magnackich i dworach szlacheckich chętnie dekorowano ściany orężem ułożonym w kształt panopliów.
W heraldyce nowożytnej panoplia umieszczano początkowo za i pod herbem dowódcy wojskowego po odniesionym przez niego znaczącym zwycięstwie. Armaturę herbową komponowano z pik, halabard, buńczuków, chorągwi, szabli, dział i innego sprzętu wojennego. Przykładem zastosowania armatury w heraldyce Polski szlacheckiej jest herb na portrecie starosty sandomierskiego Krzysztofa Tarnowskiego z XVI wieku. W wieku XVIII i XIX armaturę spotyka się nieporównanie częściej niż w czasach wcześniejszych, w polskiej heraldyce stanowiła one zwyczajowo obowiązujący element herbu (zwłaszcza na pieczęci) osoby w służbie wojskowej, niekoniecznie związany z faktycznymi osiągnięciami militarnymi. Panoplia, mniej lub bardziej rozbudowane spotyka się często w herbach krajów Ameryki południowej i środkowej. Stosowane są również w herbach państwowych, terytorialnych i miejskich innych regionów świata.
Miniatura klasycznych panopliów stanowi część dekoracji (zawieszkę) wielu rycerskich orderów - m.in. Orderu Kawalerów Maltańskich, Orderu św. Łazarza, Orderu Grobu Pańskiego i orderów świeckich.
| Heraldyka | ||
 |
Herby: szlachecki • mieszczański • państwowy • miejski • korporacji |
|
