Podział administracyjny Indii

Z Wikipedii

Indie są parlamentarną republiką związkową dzielącą się na 28 stanów i 7 terytoriów (6 terytoriów związkowych i jedno narodowe terytorium stołeczne). Stany, terytoria i terytorium stołeczne dzielą się następnie na dystrykty, których jest obecnie 591.

Stany posiadają własne organy ustawodawcze i wykonawcze. Na czele władz stanowych stoi gubernator, który jest mianowany przez prezydenta Indii na pięcioletnią kadencję. Gubernator mianuje stanowy rząd z premierem na czele, spośród partii, która wygrała wybory. Stany posiadają 1- lub 2-izbowe parlamenty. Izba niższa stanowego parlamentu zwana jest vidhan sabha i, według indyjskiego prawa, może składać się od 60 do 500 posłów. Wybierana jest ona w wyborach powszechnych na 5 lat. Izba wyższa parlamentu zwana jest vidhan parishad i wybierana jest na sześcioletnie kadencje, z tym, że co 2 lata wymieniana jest trzecia część składu izby. Parlamentom stanowym podlegają wszelkie sprawy za wyjątkiem polityki zagranicznej, obrony, handlu zagranicznego i obywatelstwa (zastrzeżone dla parlamentu związkowego Indii).

Terytoriami związkowymi oraz narodowym terytorium stołecznym zarządzają przedstawiciele rządu Indii - komisarze lub administratorzy. Niektóre z terytoriów posiadają własne parlamenty i rządy, lecz mają one znacznie ograniczone uprawnienia, mniejsze terytoria nie posiadają tych organów władzy. W terytoriach obowiązują prawa związkowe.

W poszczególnych stanach i terytoriach poza ogólnoindyjskimi językami oficjalnymi, czyli hindi i angielskim, mogą obowiązywać dodatkowe języki oficjalne.

Spis treści 1 Stany i terytoria 1.1 Stany 1.2 Terytoria związkowe 1.3 Narodowe terytorium stołeczne 2 Dystrykty 3 Historia 3.1 Okres przed uzyskaniem niepodległości 3.2 Indie niepodległe 3.2.1 Podział w latach 1947-1956 3.2.2 Reforma z 1956 roku 3.2.3 Zmiany po 1956 roku 3.2.4 Przyszłe zmiany 4 Znaczenie nazw stanów i terytoriów 5 Nazwy stanów i terytoriów używane w Polsce 5.1 Nazwy hindi w "starej" transkrypcji 5.2 Nazwy hindi w "nowej" transkrypcji 5.3 Nazwy angielskie 6 Linki zewnętrzne

[edytuj] Stany i terytoria

Stany Indii (ang. state, hindi प्रांत - pramt) są znacznie zróżnicowane. Największe z nich pod względem liczby ludności są największymi jednostkami administracyjnymi świata - wśród dziesięciu najludniejszych jednostek administracyjnych świata pięć to właśnie stany Indii. (Uttar Pradesh z ludnością liczącą ponad 180 mln jest na pierwszym miejscu w tym rankungu, Maharashtra zajmuje miejsce drugie, Bihar szóste, Bengal Zachodni ósme, a Andhra Pradesh dziesiąte).

Pod względem powierzchni największe z indyjskich stanów dowrównują krajom europejskim (np. największy ze stanów, Radżastan jest większy od Polski). Najmniejsze stany nie przekraczają zaś kilku tysięcy km² powierzchni.

Terytoria (ang. territory, hindi केन्द्रीय सरकार - kendrija sarkar) są mniej zróżnicowane od stanów - pod względem powierzchni nie przekraczają kilku tysiecy km², a pod względem ludności nie przekraczają 1,1 mln osób (wyjątkiem jest Delhi liczące ponad 16 mln mieszkańców).

W poniższym zestawieniu nazwy jednostek administracyjnych podano w wersji polskiej (jeżeli istnieje polski egzonim), wersji angielskiej (ang.), wersji hindi (w zapisie oryginalnym, w polskiej transkrypcji - trb. i w transliteracji - trl.) oraz w językach stanowych (tylko zapis oryginalny). W podobny sposób podano nazwy stolic. Liczbę ludności podano na podstawie szacunków na koniec 2005 roku.

[edytuj] Stany

1. Andhra Pradesh
   • 
   • nazwa polska: brak
     
   • nazwa angielska: Andhra Pradesh
     
   • nazwa hindi: आंध्र प्रदेश (trb.: Andhra Pradeś, trl.: Āṁdhra Pradeś)
     
   • nazwa telugu: ఆంధ్ర ప్రదేశ్
     
   • nazwa urdu: آندھرا پردیش
     
   • stolica: Hyderabad (ang.), हैदराबाद (hindi - trb.: Hajdarabad, trl.: Haidarābād), హైదరాబాదు (telugu), حیدر آباد (urdu) - brak nazwy polskiej
     
   • liczba dystryktów: 23
   • ludność: 79 733 367
   • obszar: 276 814 km²
2. Arunachal Pradesh
   • 
   • nazwa polska: brak
     
   • nazwa angielska: Arunachal Pradesh
     
   • nazwa hindi: अरुणाचल प्रदेश (trb.: Arunaćal Pradeś , trl.: Aruṇācal Pradeś)
     
   • stolica: Itanagar (ang.), ईटानगर (hindi - trb.: Itanagar, trl.: Īṭānagar) - brak nazwy polskiej
     
   • liczba dystryktów: 15
   • ludność: 1 206 757
   • obszar: 83 578 km²
3. Assam
   • 
   • nazwa polska: brak
     
   • nazwa angielska: Assam
     
   • nazwa hindi: असम (trb.: Asam, trl.: Asam)
     
   • nazwa assamska: অসম
     
   • stolica: Dispur (ang.), दिसपुर (hindi - trb.: Dispur, trl.: Dispur), দিসপুর (assamski) - brak nazwy polskiej
     
   • liczba dystryktów: 23
   • ludność: 28 373 443
   • obszar: 78 523 km²
4. Bengal Zachodni
   • 
   • nazwa polska: Bengal Zachodni
     
   • nazwa angielska: West Bengal
     
   • nazwa hindi: पश्चिम बंगाल (trb.: Paśćimi Bangal, trl.: Paścimī Baṁgāl)
     
   • nazwa bengalska: পশ্চিম বঙ্গ
     
   • stolica: Kalkuta (pol.), Kolkata (ang.), कोलकाता (hindi - trb.: Kolkata, trl.: Kolkātā), কলকাতা (bengalski)
     
   • liczba dystryktów: 19
   • ludność: 85 696 575
   • obszar: 87 853 km²
5. Bihar
   • 
   • nazwa polska: brak
     
   • nazwa angielska: Bihar
     
   • nazwa hindi: बिहार (trb.: Bihar, trl.: Bihār)
     
   • stolica: Patna (ang.), पटना (hindi - trb.: Patna, trl.: Paṭnā) - brak nazwy polskiej
     
   • liczba dystryktów: 37
   • ludność: 92 186 521
   • obszar: 99 199 km²
6. Chhattisgarh
   • 
   • nazwa polska: brak
     
   • nazwa angielska: Chhattisgarh
     
   • nazwa hindi: छत्तीसगढ़ (trb.: Ćhattisgarh, trl.: Chattīsgaṛh)
     
   • stolica: Raipur (ang.), रायपुर (hindi - trb.: Rajpur, trl.: Rāypur) - brak nazwy polskiej
     
   • liczba dystryktów: 16
   • ludność: 22 244 295
   • obszar: 146 361 km²
7. Dżammu i Kaszmir
   • 
   • nazwa polska: Dżammu i Kaszmir
     
   • nazwa angielska: Jammu and Kashmir
     
   • nazwa hindi: जम्मू और कश्मीर (trb.: Dźammu aur Kaśmir, trl.: Jammū aur Kaśmīr)
     
   • nazwa kaszmirska: جۄم تٕ کٔشېر
     
   • nazwa urdu: جموں و کشمیر
     
   • stolica: Srinagar (ang.), श्रीनगर (hindi - trb.: Śrinagar, trl.: Śrīnagar), سِرېنَگَر (kaszmirski), سرینگر (urdu) - brak nazwy polskiej; Dżammu (pol.), Jammu (ang.), जम्मू (hindi - trb.: Dźammu, trl.: Jammū), جۄم (kaszmirski), جموں (urdu) - stan posiada dwie stolice
     
   • liczba dystryktów: 14
   • ludność: 11 203 226
   • obszar: 101 387 km²
8. Goa
   • 
   • nazwa polska: brak
     
   • nazwa angielska: Goa
     
   • nazwa hindi: गोवा (trb.: Gowa, trl.: Govā)
     
   • stolica: Panaji (ang.), पणजी (hindi - trb.: Panadźi, trl.: Paṇajī) - brak nazwy polskiej
     
   • liczba dystryktów: 2
   • ludność: 1 419 523
   • obszar: 3 702 km²
9. Gujarat
   • 
   • nazwa polska: brak
     
   • nazwa angielska: Gujarat
     
   • nazwa hindi: गुजरात (trb.: Gudźarat, trl.: Gujarāt)
     
   • nazwa gudźarati: ગુજરાત
     
   • stolica: Gandhinagar (ang.), गाँधीनगर (hindi - trb.: Gandhinagar, trl.: Gādhīnagar), ગાંધીનગર (gudźarati) - brak nazwy polskiej
     
   • liczba dystryktów: 25
   • ludność: 54 823 482
   • obszar: 195 984 km²
10. Haryana
    • 
    • nazwa polska: brak
      
    • nazwa angielska: Haryana
      
    • nazwa hindi: हरियाणा (trb.: Harijana, trl.: Hariyāṇā)
      
    • stolica: Czandigarh (pol.); Chandigarh (ang.), गाँधीनगर (hindi - trb.: Ćandigarh, trl.: Caṁḍīgaṛh)
      
    • liczba dystryktów: 19
    • ludność: 23 346 074
    • obszar: 44 222 km²
11. Himachal Pradesh
    • 
    • nazwa polska: brak
      
    • nazwa angielska: Himachal Pradesh
      
    • nazwa hindi: हिमाचल प्रदेश (trb.: Himaćal Pradeś, trl.: Himācal Pradeś)
      
    • stolica: Shimla (ang.), शिमला (hindi - trb.: Śimla, trl.: Śimlā) - brak nazwy polskiej
      
    • liczba dystryktów: 12
    • ludność: 6 473 503
    • obszar: 55 673 km²
12. Jharkhand
    • 
    • nazwa polska: brak
      
    • nazwa angielska: Jharkhand
      
    • nazwa hindi: झारखंड (trb.: Dźharkhand, trl.: Jhāṛkhaṁḍ)
      
    • stolica: Ranchi (ang.), रांची (hindi - trb.: Rańći, trl.: Rāṁcī) - brak nazwy polskiej
      
    • liczba dystryktów: 18
    • ludność: 29 363 474
    • obszar: 74 677 km²
13. Karnataka
    • 
    • nazwa polska: brak
      
    • nazwa angielska: Karnataka
      
    • nazwa hindi: कर्नाटक (trb.: Karnataka, trl.: Karṇāṭaka)
      
    • nazwa kannada: ಕರ್ನಾಟಕ
      
    • stolica: Bangalore (ang.), बंगलूर (hindi - trb.: Bangalur, trl.: Baṁgalūr), ಬೆಂಗಳೂರು (kannada) - brak nazwy polskiej
      
    • liczba dystryktów: 27
    • ludność: 56 114 477
    • obszar: 191 773 km²
14. Kerala
    • 
    • nazwa polska: brak
      
    • nazwa angielska: Kerala
      
    • nazwa hindi: केरल (trb.: Kerala, trl.: Kerala)
      
    • nazwa malajalam: കേരളം
      
    • stolica: Thiruvananthapuram (ang.), तिरुवनंतपुरम (hindi - trb.: Tiruwanantapuram, trl.: Tiruvanaṁtapuram), തിരുവനന്തപുരം (malajalam) - brak nazwy polskiej
      
    • liczba dystryktów: 14
    • ludność: 32 802 812
    • obszar: 38 864 km²
15. Madhya Pradesh
    • 
    • nazwa polska: brak
      
    • nazwa angielska: Madhya Pradesh
      
    • nazwa hindi: मध्य प्रदेश (trb.: Madhja Pradeś , trl.: Madhya Pradeś)
      
    • stolica: Bhopal (ang.), भोपाल (hindi - trb.: Bhopal, trl.: Bhopāl) - brak nazwy polskiej
      
    • liczba dystryktów: 48
    • ludność: 66 165 752
    • obszar: 296 480 km²
16. Maharashtra
    • 
    • nazwa polska: brak
      
    • nazwa angielska: Maharashtra
      
    • nazwa hindi: महाराष्ट्र (trb.: Maharasztra, trl.: Mahārāṣṭra)
      
    • nazwa marathi: महाराष्ट्र
      
    • stolica: Bombaj (pol.), Mumbai (ang.), मुंबई (hindi - trb.: Mumbaj, trl.: Muṁbaī), मुंबई (marathi)
      
    • liczba dystryktów: 35
    • ludność: 105 096 578
    • obszar: 307 762 km²
17. Manipur
    • 
    • nazwa polska: brak
      
    • nazwa angielska: Manipur
      
    • nazwa hindi: मणिपुर (trb.: Manipur, trl.: Maṇipur)
      
    • nazwa manipuri: মনিপুর
      
    • stolica: Imphal (ang.), इंफाल (hindi - trb.: Imphal, trl.: Iṁphāl), ইমফাল (manipuri) - brak nazwy polskiej
      
    • liczba dystryktów: 9
    • ludność: 2 664 486
    • obszar: 22 356 km²
18. Meghalaya
    • 
    • nazwa polska: brak
      
    • nazwa angielska: Meghalaya
      
    • nazwa hindi: मेघालय (trb.: Meghalaja, trl.: Meghālaya)
      
    • stolica: Shillong (ang.), शिलांग (hindi - trb.: Śilang, trl.: Śilāṁg) - brak nazwy polskiej
      
    • liczba dystryktów: 7
    • ludność: 2 576 300
    • obszar: 22 489 km²
19. Mizoram
    • 
    • nazwa polska: brak
      
    • nazwa angielska: Mizoram
      
    • nazwa hindi: मिज़ोरम (trb.: Mizoram, trl.: Mizorām)
      
    • stolica: Aizawl (ang.), आइज़ोल (hindi - trb.: Ajdźal, trl.: Āijāl) - brak nazwy polskiej
      
    • liczba dystryktów: 8
    • ludność: 996 377
    • obszar: 21 087 km²
20. Nagaland
    • 
    • nazwa polska: brak
      
    • nazwa angielska: Nagaland
      
    • nazwa hindi: नागालैंड (trb.: Nagalaind, trl.: Nāgālaiṁḍ)
      
    • stolica: Kohima (ang.), कोहिमा (hindi - trb.: Kohima, trl.: Kohīmā) - brak nazwy polskiej
      
    • liczba dystryktów: 8
    • ludność: 2 474 157
    • obszar: 16 527 km²
21. Orisa
    • 
    • nazwa polska: Orisa
      
    • nazwa angielska: Orissa
      
    • nazwa hindi: उड़ीसा (trb.: Urisa, trl.: Uṛīsā)
      
    • nazwa orija: ଓଡ଼ିଶା
      
    • stolica: Bhubaneswar (ang.), भुवनेश्वर (hindi - trb.: Bhubaneśwar, trl.: Bhuvaneśvar), ଭୁବନେଶ୍ବର (manipuri) - brak nazwy polskiej
      
    • liczba dystryktów: 30
    • ludność: 38 860 369
    • obszar: 155 782 km²
22. Pendżab
    • 
    • nazwa polska: Pendżab
      
    • nazwa angielska: Punjab
      
    • nazwa hindi: पंजाब (trb.: Pańdźab, trl.: Paṁjāb)
      
    • nazwa pendżabska: ਪੰਜਾਬ
      
    • stolica: Czandigarh (pol.); Chandigarh (ang.), गाँधीनगर (hindi - trb.: Ćandigarh, trl.: Caṁḍīgaṛh), ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ (pendżabski)
      
    • liczba dystryktów: 17
    • ludność: 26 072 559
    • obszar: 50 362 km²
23. Radżastan
    • 
    • nazwa polska: Radżastan
      
    • nazwa angielska: Rajasthan
      
    • nazwa hindi: राजस्थान (trb.: Radźasthan, trl.: Rājasthān)
      
    • stolica: Jaipur (ang.), जयपुर (hindi - trb.: Dźajpur, trl.: Jaypur) - brak nazwy polskiej
      
    • liczba dystryktów: 32
    • ludność: 62 611 178
    • obszar: 342 214 km²
24. Sikkim
    • 
    • nazwa polska: brak
      
    • nazwa angielska: Sikkim
      
    • nazwa hindi: सिकिम (trb.: Sikim, trl.: Sikim)
      
    • nazwa nepalska: सिकिम
      
    • stolica: Gangtok (ang.), गंगटोक (hindi - trb.: Gantok, trl.: Gāṁtok), गंगटोक (nepalski) - brak nazwy polskiej
      
    • liczba dystryktów: 4
    • ludność: 608 288
    • obszar: 7 299 km²
25. Tamil Nadu
    • 
    • nazwa polska: brak
      
    • nazwa angielska: Tamil Nadu
      
    • nazwa hindi: तमिलनाड (trb.: Tamilnad, trl.: Tamilnād)
      
    • nazwa tamilska: தமிழ் நாடு
      
    • stolica: Madras (pol.), Chennai (ang.), चेन्नई (hindi - trb.: Ćennaj, trl.: Cennai), சென்னை (tamilski)
      
    • liczba dystryktów: 30
    • ludność: 64 445 183
    • obszar: 130 069 km²
26. Tripura
    • 
    • nazwa polska: brak
      
    • nazwa angielska: Tripura
      
    • nazwa hindi: त्रिपुरा (trb.: Tripura, trl.: Tripurā)
      
    • nazwa bengalska: ত্রিপুরা
      
    • stolica: Agartala (ang.), अगरतला (hindi - trb.: Agartala, trl.: Agartalā), আগার্তালা (bengalski) - brak nazwy polskiej
      
    • liczba dystryktów: 4
    • ludność: 3 401 436
    • obszar: 10 477 km²
27. Uttaranchal
    • 
    • nazwa polska: brak
      
    • nazwa angielska: Uttaranchal
      
    • nazwa hindi: उत्तरांचल (trb.: Uttarańćal, trl.: Uttarāṁcal)
      
    • stolica: Dehradun (ang.), देहरादून (hindi - trb.: Dehradun, trl.: Dehrādūn) - brak nazwy polskiej
      
    • liczba dystryktów: 13
    • ludność: 9 112 014
    • obszar: 51 125 km²
28. Uttar Pradesh
    • 
    • nazwa polska: brak
      
    • nazwa angielska: Uttar Pradesh
      
    • nazwa hindi: उत्तर प्रदेश (trb.: Uttar Pradeś , trl.: Uttar Pradeś)
      
    • stolica: Lucknow (ang.), लखनऊ (hindi - trb.: Lakhnau, trl.: Lakhnaū) - brak nazwy polskiej
      
    • liczba dystryktów: 70
    • ludność: 182 826 175
    • obszar: 243 288 km²

[edytuj] Terytoria związkowe

1. Andamany i Nikobary
   • 
   • nazwa polska: Andamany i Nikobary
     
   • nazwa angielska: Andaman and Nicobar Islands
     
   • nazwa hindi: अंडमान और निकोबार द्वीप (trb.: Andaman aur Nikobar Dwip, trl.: Aṁdamān aur Nikobār Dvīp)
     
   • stolica: Port Blair (ang.), पोर्ट ब्लेयर (hindi - trb.: Port Blejar, trl.: Porṭ Bleyar) - brak nazwy polskiej
     
   • liczba dystryktów: 2
   • ludność: 397 132
   • obszar: 8 293 km²
2. Czandigarh
   • 
   • nazwa polska: Czandigarh
     
   • nazwa angielska: Chandigarh
     
   • nazwa hindi: गाँधीनगर (trb.: Ćandigarh, trl.: Caṁḍīgaṛh)
     
   • nazwa pendżabska: ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ
     
   • stolica: Czandigarh (pol.); Chandigarh (ang.), गाँधीनगर (hindi - trb.: Ćandigarh, trl.: Caṁḍīgaṛh), ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ (pendżabski)
     
   • liczba dystryktów: 1
   • ludność: 1 043 564
   • obszar: 114 km²
3. Dadra i Nagarhaweli
   • 
   • nazwa polska: Dadra i Nagarhaweli
     
   • nazwa angielska: Dadra and Nagar Haveli
     
   • nazwa hindi: दादर और नगर हवेली (trb.: Dadra aur Nagarhaweli, trl.: Dādrā aur Nagarhavelī)
     
   • nazwa gudźarati: દાદરા અને નગર હવેલી
     
   • stolica: Silvassa (ang.), सिलवासा (hindi - trb.: Silwasa, trl.: Silvāsā), સેલ્વાસ (gudźarati) - brak nazwy polskiej
     
   • liczba dystryktów: 1
   • ludność: 267 926
   • obszar: 491 km²
4. Daman i Diu
   • 
   • nazwa polska: Daman i Diu
     
   • nazwa angielska: Daman and Diu
     
   • nazwa hindi: दमन और दीव (trb.: Daman aur Diw, trl.: Daman aur Dīv)
     
   • nazwa gudźarati: દમણ અને દિયૂ
     
   • stolica: Daman (ang.), दमन (hindi - trb.: Daman, trl.: Daman), દમણ (gudźarati) - brak nazwy polskiej
     
   • liczba dystryktów: 2
   • ludność: 192 513
   • obszar: 110 km²
5. Lakszadiwy
   • 
   • nazwa polska: Lakszadiwy
     
   • nazwa angielska: Lakshadweep
     
   • nazwa hindi: लक्षद्वीप (trb.: Lakszadwip, trl.: Lakṣadvīp)
     
   • nazwa malajalam: ലക്ഷദ്വീപ്
     
   • stolica: Kavaratti (ang.), कवरत्ती (hindi - trb.: Kawaratti, trl.: Kavāratti), കവരത്തി (malajalam) - brak nazwy polskiej
     
   • liczba dystryktów: 1
   • ludność: 64 731
   • obszar: 32 km²
6. Puducherry
   • 
   • nazwa polska: brak
     
   • nazwa angielska: Puducherry (do 2006: Pondicherry)
     
   • nazwa hindi: पांडिचेरी (trb.: Puduććeri, trl.: Puducceri)
     
   • nazwa tamilska: பாண்டிச்சேரி
     
   • nazwa francuska: Pondichéry
     
   • stolica: Puducherry (ang.), पांडिचेरी (hindi - trb.: Puduććeri, trl.: Puducceri), பாண்டிச்சேரி (tamilski), Pondichéry (francuski) - brak nazwy polskiej
     
   • liczba dystryktów: 4
   • ludność: 1 055 253
   • obszar: 492 km²

[edytuj] Narodowe terytorium stołeczne

1. Delhi
   • 
   • nazwa polska: brak
     
   • nazwa angielska: Delhi
     
   • nazwa hindi: दिल्ली (trb.: Dilli, trl.: Dillī)
     
   • nazwa pendżabska: ਦਿੱਲੀ
     
   • nazwa urdu: دہلی
     
   • stolica: Delhi (ang.), दिल्ली (hindi - trb.: Dilli, trl.: Dillī), ਦਿੱਲੀ (pendżabski), دہلی (urdu) - brak nazwy polskiej
     
   • liczba dystryktów: 1
   • ludność: 16 306 312
   • obszar: 1 485 km²

[edytuj] Dystrykty

Zobacz więcej w osobnym artykule: Dystrykty w Indiach.

Dystrykty są jednostkami administracyjnymi drugiego rzędu. Każdy stan i terytorium Indii składa się z dystryktów, których liczba jest zróżnicowana. Z tylko jednego dystryktu składają się terytoria Czandigarh, Dadra i Nagarhaweli, Delhi i Lakszadiwy. Najwięcej dystryktów (70) wchodzi w skład stanu Uttar Pradesh.

Dystrykty są silnie zróżnicowane pod względem powierzchni i liczby ludności. Najwięcej osób zamieszkuje dystrykt Delhi (w 2001 roku 13 782 976 osób), a najmniej dystrykt Yanam leżący w terytorium Pondicherry (w 2001 roku 31 362). Największy obszar zajmuje natomiast dystrykt Leh znajdujący się w stanie Dżammu i Kaszmir (82 665 km²), a najmniejszy dystrykt Mahe leżący w terytorium Pondicherry (9 km²). Dystrykt Leh jest również najrzadziej zamieszkanym dystryktem (1,4 os./km²), największa gęstość zaludnienia występuje natomiast w dystrykcie Mumbai City w stanie Maharashtra (48 215 os./km²).

[edytuj] Historia

[edytuj] Okres przed uzyskaniem niepodległości

Indie Brytyjskie w okresie kolonialnym obejmowały obszary dzisiejszych Indii, Pakistanu, Bangladeszu, Bhutanu i Birmy (Birma została administracyjnie odłączona od Indii w 1937). Poza obszarem Indii Brytyjskich znajdowały się obszary Indii Francuskich (5 niewielkich enklaw: Pondicherry, Chandernagore, Yanam, Karikal i Mahé) oraz Indii Portugalskich (obszar Goa oraz 4 enklaw: Diu, Daman, Dadra, Nagarhaweli).

Indie w owym czasie podzielone były na prowincje administrowane bezpośrednio przez władze brytyjskie i księstwa rządzone przez lokalnych władców, pozostające pod brytyjskim protektoratem. Prowincji było sześć, lecz przed samym uzyskaniem niepodległości liczba ta została zwiększona do 17. Księstw (stanów, państw) było ponad 500 - największym był Hyderabad zamieszkany przez ponad 10 mln osób, a najmniejsze księstwa obejmowały obszar zaledwie kilkudziesięciu km².

[edytuj] Indie niepodległe

[edytuj] Podział w latach 1947-1956

Po uzyskaniu niepodległości w 1947 roku Indie już w dzisiejszych granicach, podzielone zostały na stany (reforma zakończyła się w 1950 roku). Utworzonych zostało wtedy 29 stanów pogrupowanych w stany typu A, B, C i D. Poszczególny typ stanów posiadał różny typ władzy. Stany typu A (Assam, Bengal Zachodni, Bihar, Bombaj, Madhya Pradesh, Madras, Orisa, Pendżab i Uttar Pradesh) miały własne wybieralne parlamenty i rządzone były przez rządy powoływane przez te parlamenty. Stany typu B (Hyderabad, Saurashtra, Mysore, Travancore-Cochin, Madhya Bharat, Vindhya Pradesh, Patiala i East Punjab States Union (PEPSU) oraz Radżastan) rządzone były przez radżpramuków (rodzaj tytularnego księcia). Stany typu C (Delhi, Kutch, Himachal Pradesh, Bilaspur, Coorg, Bhopal, Manipur, Ajmer i Tripura) zarządzne były przez komisarza powoływanego przez władze centralne kraju. Stany typu D to Dżammu oraz Kaszmir, będące specjalnymi terytoriami.

W 1953 roku został utworzony stan typu A Andhra (wydzielony z Madrasu), w 1954 stan Bilaspur włączony został do Himachal Pradeshu, a w 1956 roku do Indii włączone zostały Indie Francuskie jako osobne terytorium pod nazwą Pondicherry (jedna z pięciu części Indii Francuskich, Chandernagore, przyłączona została do Indii już w roku 1950, a w roku 1954 wcielona została do stanu Bengal Zachodni).

[edytuj] Reforma z 1956 roku

1 listopada 1956 roku weszła w życie reforma administracyjna. Zlikwidowane zostały stany typu A, B, C i D, a w zamian kraj podzielono na stany i terytoria związkowe. Obszary stanów zostały zmienione tak, aby pokrywały się z granicami etniczno-językowymi. Powstało 12 stanów (Assam, Bengal Zachodni, Bihar, Bombaj, Kerala, Madhya Pradesh, Madras, Mysore, Orisa, Pendżab, Radżastan i Uttar Pradesh) i 6 terytoriów związkowych (Delhi, Himachal Pradesh, Manipur, Tripura, Andamany i Nikobary oraz Lakkadiwy, Minicoy i Amindiwy).

[edytuj] Zmiany po 1956 roku

Po reformie z 1956 roku liczba stanów i terytoriów nadal ulegała zmianom:

• w 1957 roku z Assamu wydzielono terytorium Naga Hills-Tuensang Area
• w 1960 roku stan Bombaj został podzielony na stany Maharashtra i Gujarat
• w 1961 roku Indie Portugalskie zostały zaanektowane przez Indie jako dwa nowe terytoria: Dadra i Nagarhaweli oraz Goa, Daman i Diu
• w 1963 roku terytorium Naga Hills-Tuensang Area zostało przekształcone w stan Nagaland
• w 1966 roku stan Pendżab został podzielony na stan Haryana, stan Pendżab i terytorium związkowe Czandigarh (część stanu została również włączona do Himachal Pradeshu
• w 1968 roku zmieniono nazwę stanu Madras na Tamil Nadu
• w 1971 roku zmieniono status Himachal Pradeshu z terytorium związkowego na stan
• w 1972 roku wydzielono ze stanu Assam stan Meghalaya, terytorium związkowe Mizoram oraz terytorium związkowe Arunachal Pradesh; zmieniono również status dwóch terytoriów związkowych (Manipuru i Tripury) na stany
• w 1973 roku zmieniono nazwę stanu Mysore na Karnataka oraz nazwę terytorium związkowego Lakkadiwy, Minicoy i Amindiwy na Lakszadiwy
• w 1975 roku Sikkim został włączony do Indii jako stan
• w 1986 roku zmieniono status Mizoramu z terytorium związkowego na stan
• w 1987 roku zmieniono status Arunachal Pradeshu z terytorium związkowego na stan oraz podzielono terytorium związkowe Goa, Daman i Diu na stan Goa i terytorium związkowe Daman i Diu
• w 2000 roku ze stanu Madhya Pradesh wydzielono stan Chhattisgarh; ze stanu Uttar Pradesh wydzielono stan Uttaranchal; ze stanu Bihar wydzielono stan Jharkhand
• w 2001 roku zmieniono status terytorium związkowego Delhi na narodowe terytorium stołeczne

Obecnie Indie dzielą się na 28 stanów i 7 terytoriów.

[edytuj] Przyszłe zmiany

W Indiach żywe są ruchy separatystyczne dążące do utworzenia nowych stanów. Najgwałtowniejsze są dążenia do wydzielenia ze stanu Assam stanu Bodoland. Separatyści z ludu Bodo mają własną partyzantkę i jest to chyba jedyny przykład partyzantki separatystycznej dążącej nie do niepodległości, tylko do utworzenia nowej jednostki administracyjnej.

Inne regiony dążące do utworzenia nowych stanów:

• Harit Pradesh ze stanu Uttar Pradesh
• Vindhyanchal ze stanu Madhya Pradesh
• Telengana ze stanu Andhra Pradesh
• Vidarbha ze stanu Maharashtra
• Kodagu ze stanu Karnataka
• Gorkhaland ze stanu Bengal Zachodni
• Bundelkhand ze stanów Uttar Pradesh i Madhya Pradesh
• Delhi - nowy stan miałby powstać z podziału obecnego narodowego terytorium stołecznego na stan Delhi i narodowe terytorium stołeczne New Delhi liczące ok. 43 km²

[edytuj] Znaczenie nazw stanów i terytoriów

• Andamany i Nikobary: Andaman - zniekształcenie sanskryckiej nazwy Hanuman (nazwa mitycznego króla małp), Nikobar - w sanskrycie kraj nagich
• Andhra Pradesh: kraj Telugów (pradesh w hindi to kraj, a andhramu w telugu to nazwa własna narodu, czyli Telugu)
• Arunachal Pradesh: z hindi kraj gór porannego światła (pradesh - kraj, aruna - poranne światło, chal - góry)<br>
• Assam: od nazwy plemienia Ahoms lub z sanskrytu - niezrównany
• Bengal Zachodni: od nazwy narodu
• Bihar: klasztor (od sanskryckiego vihara)
• Chhattisgarh: 36 fortów ( w hindi chhattis - 36, garh - fort)
• Czandigarh: Czandi - nazwa bogini, garh - fort (w hindi); razem - miejsce po świątyni Czandi koło fortu
• Dadra i Nagarhaweli: ?
• Daman i Diu: ?
• Delhi: od nazwy boga Dhillika
• Dżammu i Kaszmir: Dżammu - od imienia króla Jamboolochan, Kaszmir - w sanskrycie kraj boga Kasjapy
• Goa: skrót od sanskryckiego Goparashtra - królestwo stad krów (gopa - stada krów, rashtra - królestwo)
• Gujarat: od nazwy narodu
• Haryana: dom boga Hari (w hindi ayana - dom)
• Himachal Pradesh: kraj Himalajów lub kraj śnieżnych gór (w sanskrycie hima - śnieg, chal - góry, w hindi pradesh - kraj)
• Jharkhand: w hindi leśny kraj
• Karnataka: w kannada wyniosły (dumny) kraj
• Kerala: w malajalam kraj palm kokosowych (kera - palma kokosowa, alam - kraj)
• Lakszadiwy: sto tysięcy wysp (w hindi laksha - 100 000, dvipa - wyspy)
• Madhya Pradesh: środkowy kraj (w hindi madhya - środek, centrum, pradesh - kraj)
• Maharashtra: w sanskrycie wielkie królestwo (maha - wielki, rashtra - królestwo)
• Manipur: uklejnocony kraj
• Meghalaya: dom chmur
• Mizoram: kraj plemienia Mizów
• Nagaland: kraj plemienia Nagów
• Orisa: od protodrawidyjskiego arici - ryż
• Pendżab: 5 rzek (po persku pańdź - 5, ab - woda, rzeka)
• Pondicherry: nowe miasto (po tamilsku pudu - nowy, cheri - miasto)
• Radżastan: kraj króla (w hindi radża - król, sthan - kraj)
• Sikkim: po nepalsku kraj szczytów lub w języku limbu nowy pałac (su - nowy, khyim - pałac)
• Tamil Nadu: po tamilsku kraj Tamilów
• Tripura: kraj połączonych wód
• Uttaranchal: w hindi północne góry (uttar - północ, chal - góry)
• Uttar Pradesh: w hindi górny kraj lub północny kraj (uttar - północ, górny, pradesh - kraj)

[edytuj] Nazwy stanów i terytoriów używane w Polsce

Część stanów i terytoriów Indii posiada tradycyjne nazwy polskie, czyli egzonimy. Zgodnie z zaleceniami Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych, która opracowuje oficjalne wykazy polskich egzonimów, w polskich publikacjach należy używać polskie nazwy geograficzne. Obecnie tylko 5 stanów i 5 terytoriów Indii posiada polskie egzonimy.

Problematyczne jest stosowanie nazewnictwa pozostałych 25 stanów i terytoriów. Każda z tych jednostek ma co najmniej dwie nazwy oficjalne (angielską i hindi, a często również nazwę oficjalną w języku (lub językach) lokalnych. W Polsce nie wykształciła się jedna zasada stosowania nazw z obszaru Indii (a zatem i nazw stanów i terytoriów), a obecnie istnieją i są stosowane trzy takie zasady - stosowanie nazw w hindi w dwóch różnych transkrypcjach oraz stosowanie nazw angielskich.

[edytuj] Nazwy hindi w "starej" transkrypcji

Stosowanie nazewnictwa dla Indii w języku hindi jest w Polsce bardzo częste. Wiąże się to z opinią powstałą przed kilkudziesięciu laty, że dla byłych państw kolonialnych powinno stosować się, w miarę możliwości, nazwy w językach lokalnych, a nie językach wprowadzonych przez kolonialistów. Dlatego już w latach 50. dla Indii zaczęto stosować nazewnictwo hindi, pomimo że język angielski nadal miał (i ma) status języka urzędowego, a angielskie nazwy geograficzne mają w Indiach status nazw oficjalnych. Stosowanie nazw hindi utrzymuje się w Polsce do tej pory, pomimo że w większości innych państw (w tym w samych Indiach) przeważnie stosuje się nazewnictwo angielskie.

Przyjęte wówczas zasady transkrypcji nazw opierały się na wymowie angielskiej z twardymi głoskami typu dż, cz, sz, co wynikało bezpośrednio z tego, że nazwy były transkrybowane nie bezpośrednio z języka hindi, tylko z języka angielskiego (हिमाचल प्रदेश → Himachal Pradesh → Himaczal Pradesz), co wiązało się z tym, że nie było w owym czasie dostępu do oryginalnego zapisu nazw w hindi. Zasada transkrypcji się przyjęła i pozostano przy niej nawet w późniejszym okresie, gdy nie było już problemów z dostępem do oryginalnych nazw hindi. Obecnie ten sposób zapisu nazw stanów i terytoriów jest nadal spotykany w niektórych wydawnictwach, a w języku polskim ta transkrypcja funkcjonuje w postaci takich słów jak radża czy kaszmir.

[edytuj] Nazwy hindi w "nowej" transkrypcji

W latach 70. w Instytucie Orientalistycznym Uniwersytetu Warszawskiego została opracowana nowa polska transkrypcja języka hindi. Od poprzedniej różniła się głównie tym, że zamiast twardych głosek dż, cz, sz zastosowano głoski miękkie dź, ć, ś bardziej odpowiadające faktycznej wymowie hindi (हिमाचल प्रदेश → Himaćal Pradeś). Ten system transliteracji nie spotkał się z życzliwym przyjęciem polonistów ze względu na niespotykane w języku polskim sekwencje liter typu ća, dźi, śe. Jednak ten system zaczął być stosowany w encyklopediach i innych wydawnictwach PWN, przez co szybko się upowszechnił. Obecnie ten system transkrypcji uznawany jest za standard przy polskim zapisie nazw hindi. Zalecany jest on również przez Komisję Standaryzacji Nazw Geograficznych – przyjęcie przez Komisję tej transkrypcji było powodem uznania przez nią kilku nazw w starej transkrypcji jako polskich egzonimów (Dżammu i Kaszmir, Pendżab, Radżastan, Czandigarh).

[edytuj] Nazwy angielskie

Angielskie nazwy geograficzne w Indiach są nazwami oficjalnymi, dlatego ich stosowanie jest poprawne. Nazwy te są powszechnie stosowane w polskich wydawnictwach kartograficznych, co wiąże się z łatwą identyfikacją danych obiektów i porównywalnością z materiałami zagranicznymi (Himachal Pradesh). W przeciwieństwie do transkrybowanych nazw hindi, zapis angielski nie pozwala na poprawną wymowę nazwy. Jednak jego zaletą w porównaniu z polską transkrypcją nazw hindi, jest to, że nazwy te nie są hermetyczne, zrozumiałe tylko dla osoby posługującej się językiem polskim. Choć zarówno nazewnictwo angielskie, jak i hindi w całych Indiach ma status oficjalny, to na drawidyjskim południu kraju nazewnictwo hindi jest w praktyce nieużywane - na wszelkiego rodzaju znakach drogowych podawane są nazwy angielskie i w językach lokalnych z pominięciem nazw hindi.

W powyższym zestawieniu stanów i terytoriów, jako nazwy hasłowe użyto nazw angielskich, nazwy w aktualnej polskiej transkrypcji podane zostały po nazwach w oryginalnym zapisie hindi.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Mapy administracyjne wszystkich stanów i terytoriów Indii z podziałem na dystrykty
• Inne mapy administracyjne poszczególnych stanów i terytoriów Indii z podziałem na dystrykty
• Strona urzędu statystycznego Indii