RWD-8

Z Wikipedii

RWD-8
Dane podstawowe
Państwo	Polska
Wytwórnia	Doświadczalne Warsztaty Lotnicze
Typ	samolot szkolny
Konstrukcja	mieszana, kratownicowa kryta płótnem i sklejką
Załoga	2 (uczeń i instruktor)
Historia
Data oblotu	1933
Dane techniczne
Napęd	1 × PZInż. Junior, rzędowy 4-cylindrowy
Moc	120 KM (81 kW)
Wymiary
Rozpiętość	11 m
Długość	8 m
Wysokość	2,3 m
Powierzchnia nośna	19,5 m²
Masa
Własna	DWL: 480 kg PWS: 500 kg
Użyteczna	250 kg
Startowa	DWL: 730 kg PWS: 750 kg
Osiągi
Prędkość max.	DWL: 175 km/h PWS: 170 km/h
Prędkość przelotowa	140 km/h
Prędkość minimalna	75 km/h
Prędkość wznoszenia	DWL: 4,7 m/s PWS: 4 m/s
Pułap	DWL: 5000 m PWS: 4200 m
Zasięg	DWL: 500 km PWS: 437 km
Dane operacyjne

RWD-8 — polski samolot szkolny, skonstruowany przez zespół konstrukcyjny RWD, używany w polskim lotnictwie wojskowym od 1934 do 1939 jako podstawowy samolot szkolny.

[edytuj] Historia

Samolot RWD-8 powstał na konkurs na samolot szkolny, ogłoszony przez Ligę Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej (LOPP) pod koniec 1931. Projekt wstępny opracował pod koniec 1931 roku inż. Stanisław Wigura. Na podstawie tego projektu w pierwszej połowie 1932 Stanisław Rogalski, Stanisław Wigura i Jerzy Drzewiecki w warsztatach Sekcji Lotniczej KMSPW na Okęciu w Warszawie. Samolot otrzymał układ górnopłata zastrzałowego z lekkim skosem płata w celu ułatwienia wsiadania do przedniej kabiny, a do jego napędu dobrano silnik rzędowy chłodzony powietrzem. Projekt ten pobił zdecydowanie wszystkich konkurentów i jesienią 1932 roku LOPP zamówiła dwa prototypy w Doświadczalnych Warsztatach Lotniczych.

Pierwszy prototyp RWD-8 zbudowany został na początku 1933 roku i otrzymał numer 63 i znaki rejestracyjne SP-AKN a do jego napędu użyto silnika rzędowego Cirrus Hermes II o mocy 110 KM (81 kW) i o cylindrach stojących, oblatał go konstruktor Jerzy Drzewiecki. Drugi prototyp z silnikiem rzędowym de Havilland Gipsy III o cylindrach wiszących i mocy 120 KM (88 kW) otrzymał numer 61 i znaki rejestracyjne SP-AKL. Oba prototypy miały lotki z zawiasami na górnej powierzchni płatów, dochodząc do jego końców oraz ster kierunku o dość dużej wysokości. Podczas prób w locie okazało się jednak, że skuteczność lotek jest za mała, a siły jakie trzeba przyłożyć na drążek sterowy zbyt duże. Aby to zjawisko złagodzić w prototyp ze znakami SP-AKL obcięto zewnętrzne części skrzydeł wraz z lotkami i dorobiono nowe o mniejszym skosie krawędzi spływu, i o profilu jak w samolocie RWD-5. Zabieg ten poprawił właściwości samolotu, stery stały się skuteczne i czułe, uzyskano też dobra stateczność w pełnym zakresie prędkości lotu. Samolot RWD-8 po homologacji w Instytucie Badań Technicznych Lotnictwa w Warszaiw został dopuszczony do: szkolenia pilotażu podstawowego, treningu, holowania szybowców, skoków spadochronowych, lotów nocnych i lądowania w przygodnym terenie.

W 1934 roku samolot RWD- 8 po wyposażeniu w silnik rzędowy Walter Junior o cylindrach wiszących i nowe lotki typu Friese, stanął do konkursu na wojskowy samolot szkolny, pokonując dwupłaty PZL-5bis i Bartel BM-4h. Uznano go za samolot bardzo stateczny, sterowny i prawidłowy w pilotażu i wybrano jako podstawowy wojskowy samolot szkolny oraz do lotniczego przysposobienia wojskowego.

Produkcję seryjna samolotu RWD-8 rozpoczęto w 1933 roku w warsztatach DWL na zamówienie LOPP i jeszcze w tym roku wyprodukowano 5 egzemplarzy. W związku z tym, że pod koniec 1933 roku ukazały się informację o lotkach typu Friese, wykonano nowy płat dla samolotu o stałej cięciwie i zastosowano w nim nowy rodzaj lotek typu Friese. Taki samolot oblatano w lutym 1934 roku. Samolot ten wykazywał bardzo dobre właściwości lotne i stał się wzorcem dla dalszej produkcji seryjnej. Także wcześniejsze zbudowane wyposażono w nowe płaty.

Po wygraniu konkursu na wojskowy samolot szkolny zaistniała konieczność wyprodukowania większej ilości samolotów, szczególnie że oprócz wojska samoloty tego typu miały znaleźć się na wyposażeniu aeroklubów. Ponieważ warsztaty DWL miały ograniczoną zdolność produkcyjną, wojsko zdecydowało podjąć produkcję samolotu w upaństwowionej Podlaskiej Wytwórni Samolotów a jako wzorzec przekazano im prototyp ze znakami SP-AKL. Zakłady DWL przekazały wojsku licencję samolotu za darmo, jedynie za zwrotem kosztów opracowania samolotu. Odtąd PWS produkowała samoloty dla wojska i w niewielkiej ilości dla aeroklubów, a DWL produkowały samoloty dla aeroklubów.

We wrześniu 1934 oblatano pierwszy seryjny samolot wyprodukowany w PWS. Samoloty produkowane w PWS dla wojska, różniły się nieco od modelu produkowanego przez DWL, głównie wyjmowaną przegrodą między kabinami, o innym kształcie i nieoprofilowanymi amortyzatorami podwozia, były one ponadto nieco cięższe. Samoloty produkcji PWS oznaczane były RWD-8 PWS lub RWD-8 pws, w odróżnieniu od RWD-8 DWL (RWD-8 dwl). Samoloty RWD-8 PWS miały początkowo zbyt ciasne pasowanie elementów układu sterowniczego, co powodowało nietypowe własciwości lotne objawiające się brakiem sił na sterach. Zjawisko to wyjaśnił pilot doświadczalny DWL-RWD Kazimierz Chorzewski. Po usunięciu defektu samoloty miały dobre właściwości lotne, choć piloci bardziej cenili maszyny produkcji DWL-RWD. Od 1934 w obu wytwórniach zastosowano skrzydło z ulepszonymi lotkami typu Friese, co poprawiło sterowność poprzeczną samolotu i zmniejszyło siły na lotkach.

Od 1936 wyprodukowano 50 sztuk w wersji RWD-8a PWS, z dodatkowym zbiornikiem na 95 l paliwa w baldachimie płata, o zwiększonym zasięgu. 50 sztuk zbudowano w wersji dostosowanej do lotów nocnych, z reflektorem do lądowania i oświetleniem. W 1938 powstała odmiana do treningu skoków spadochronowych, wyposażona w poziomą deskę na prawej burcie, ułatwiającą skok. W niewielkiej serii produkowano też w PWS wersję z tylną kabiną zakrywaną żaluzją, do nauki pilotażu bez widoczności. Na samolotach można było montować rurowy stelaż z zaczepem do holowania szybowców. Jeden samolot produkcji DWL o znakach SP-AMD, wyposażono w polski silnik gwiazdowy Skoda G-594 Czarny Piotruś. Na bazie samolotu RWD-8 zaprojektowano samolot szkolno-akrobacyjny RWD-17.

Łącznie wyprodukowano 600 samolotów RWD-8 (100 w DWL i 500 w PWS). Produkcja ich została zakończona na początku 1939. RWD-8 był najliczniejszym samolotem budowanym dla polskiego lotnictwa przed wojną i jednocześnie najliczniej produkowanym samolotem polskiej konstrukcji aż do lat 70., kiedy to wynik ten został pobity przez PZL-104 Wilga. O jego sukcesie zadecydowały: bardzo dobra stateczność podłużna i kierunkowa, wystarczająca stateczność boczna, niezawodny silnik o dobrze dobranej mocy, mocne podwozie o dość dużym skoku - wszystko to - przy dobrej sterowności i wyważonych siłach na sterach - sprawiało, że maszyna była łatwa w pilotażu, lubiana przez pilotów i świetnie się sprawdzała jako samolot szkolny.

Licencję na produkcję RWD-8 zakupiła Estonia, gdzie wyprodukowano jeden samolot (o znakach ES-RWD). Również jugosłowiańska firma Rogożarski wyprodukowała na licencji małą serię samolotów napędzanych silnikiem gwiazdowym Walter NZ-120. Czechosłowacja także zakupiła licencję, lecz nie podjęła produkcji RWD-8.

[edytuj] Użycie

Samoloty RWD-8 były używane w polskim lotnictwie wojskowym od jesieni 1934, stając się podstawowym typem samolotu szkolenia wstępnego. Używane były w szkołach lotniczych w Dęblinie, Bydgoszczy i Krośnie oraz na obozach przysposobienia wojskowego. W listopadzie 1938 w lotnictwie wojskowym było 349 RWD-8, z czego 200 do szkolenia, 45 przewidziane na wyposażenie mobilizowanych plutonów łącznikowych i 104 w rezerwie.

RWD-8 używane były ponadto w lotnictwie cywilnym - aeroklubach. Kilkadziesiąt samolotów zostało zakupione dla lotnictwa cywilnego ze zbiórek społecznych przez Fundusz im. Żwirki i Wigury, wiele było fundowanych przez instytucje. Samoloty te były używane także w polskim sporcie lotniczym, począwszy już od pierwszych prototypów w 1933. W 1934 samolot RWD-8 zajął 1. miejsce w VI Locie Południowo-Zachodniej Polski. Samoloty te prezentowane były także za granicą, w tym holując szybowce.

Niewielka ilość samolotów RWD-8 została wyeksportowana. Trzy samoloty RWD-8 DWL sprzedano do Palestyny (dwa nosiły znaki VQ-PAG i VQ-PAK), a jeden do Hiszpanii. Po jednym samolocie RWD-8 PWS sprzedano do Maroka i Brazylii.

W sierpniu 1939 utworzono 13 plutonów łącznikowych wyposażonych w 3 samoloty RWD-8 każdy, w skład których weszło 40 samolotów RWD-8. Plutony te działały w składzie poszczególnych jednostek lotniczych: 1, 2, 4 i 12 w składzie Brygady Bombowej, 13 w składzie Brygady Pościgowej, pozostałe w lotnictwie armijnym: 3 – Armia „Kraków”, 5 – Armia „Karpaty”, 6 – Armia „Poznań”, 7 i 8 – Armia „Pomorze”, 9 – Samodzielna Grupa Operacyjna „Narew”, 10 – Armia „Łódź”, 11 – Armia „Modlin”.

Zostały one użyte w w kampanii wrześniowej. Co najmniej kilkanaście dalszych samolotów zostało zmobilizowanych w trakcie kampanii, używano je też w improwizowanych jednostkach. Zaletą RWD-8 jako samolotu łącznikowego była możliwość startu i lądowania w przygodnym terenie, polscy piloci latali w celu uniknięcia ataków na małej wysokości, niemniej jednak ich służba należała do bardzo niebezpiecznych. Lotnicy z improwizowanego plutonu sformowanego w Eskadrze Ćwiczebnej Obserwatorów w Dęblinie wzięli udział w boju o Kamionkę Strumiłową, latajac na rozpoznanie, a nawet obrzucając żołnierzy niemieckich granatami, analogicznie działały samoloty RWD-8 z plutonu lotniczego SGO Polesie, uczestniczące w bitwie pod Kockiem, będące ostatnimi polskimi samolotami na niebie podczas kampanii wrześniowej.

Duża ilość samolotów RWD-8 została zniszczona przez Niemców podczas bombardowań lotnisk lub spalona przez wycofujących się Polaków. 57 samolotów ewakuowano do Rumunii, ok. 40 na Łotwę i 2 na Węgry. Zaledwie kilkanaście sprawnych samolotów zostało zdobytych przez Niemców. Kilkanaście wpadło też w ręce radzieckie, w Polsce i później na Łotwie. Samoloty RWD-8 następnie były używane w Rumunii i na Węgrzech.

Żaden z samolotów nie przetrwał wojny w Polsce, jak również żaden nie był używany w Polsce po wojnie. Żadne nie zachowały się też do czasów obecnych.

[edytuj] Opis konstrukcji

Dwumiejscowy samolot szkolny, zastrzałowy górnopłat typu parasol, konstrukcji mieszanej. Kadłub kratownicowy, spawany z rur stalowych, kryty płótnem; płat kryty płótnem i sklejką. Płat skośny, podparty zastrzałami w kształcie V, składany do tyłu. Usterzenie klasyczne. Dwie odkryte kabiny, wyposażone w przeszklone wiatrochrony z przodu. Miejsca w układzie tandem, zaopatrzone w podwójne przyrządy do sterowania, pierwsza kabina ucznia, tylna instruktora. Górna część poszycia między kabinami mogła być w samolotach RWD-8 PWS wyjmowana, tworząc jedną kabinę. Zbiornik paliwa w przodzie kadłuba, pojemność 75 l (RWD-8 PWS) lub 85 l (RWD-8 DWL). Podwozie samolotu klasyczne, stałe, koła z amortyzatorami, z tyłu płoza ogonowa.

Silnik rzędowy, 4 cylindrowy PZInż. Junior (licencyjny Walter Junior), chłodzony powietrzem, o mocy nominalnej 110 KM i startowej 120 KM. Na nielicznych samolotach stosowano podobne silniki Walter Major lub DH Gipsy Major o mocy nominalnej 120 KM. Silnik w nosie kadłuba, osłonięty blachą aluminiową. Śmigło dwułopatowe drewniane stałe.

Polskie samoloty wojskowe z 1939 roku
Samoloty myśliwskie	Samoloty bombowe
PZL P.7 | PZL P.11	PZL.23 Karaś | PZL.37 Łoś | PZL.43 Karaś
Samoloty rozpoznawcze	Samoloty lotnictwa morskiego
Lublin R.XIII | RWD-14 Czapla | LWS-3 Mewa	Lublin R.VIII | Lublin R.XIII | CANT Z.506
Samoloty łącznikowe
PWS-26 | RWD-8 | RWD-13 | RWD-17
Samoloty szkolne i transportowe
Fokker F.VII | Potez 25 | PWS-26 | RWD-8 | LWS-4 Żubr | PWS-10 | PWS-16
Konstrukcje prototypowe i doświadczalne
PWS-33 Wyżeł | PZL.38 Wilk | PZL.42 | PZL.46 Sum | PZL.50 Jastrząb | Nikol A-2