Stary Sącz

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Współrzędne: 49°33'45" N 020°38'11" E

Stary Sącz

Gmina
- rodzaj

Stary Sącz
miejsko-wiejska

Założono

1257

Burmistrz

Marian Adam Cycoń

Powierzchnia

16,56 km²

Położenie

49° 33'45'' N
20° 38'11'' E

Wysokość

320 m n.p.m.

Liczba mieszkańców (2004)
- liczba ludności
- gęstość

9034
545,5 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

33-340

Tablice rejestracyjne

KNS

Położenie na mapie Polski

Stary Sącz

TERC10
(TERYT)

2121610164

Urząd miejski³

ul. Batorego 25
33-340 Stary Sącz
tel. 18 446-02-70; faks 18 446-02-73
(e-mail)

Strona internetowa miasta

Klasztor klarysek

"Dom na dołkach" w starosądeckim rynku

Budynek "Sokoła"

Stary Sącz – miasto w woj. małopolskim, w powiecie nowosądeckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Stary Sącz. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. nowosądeckiego. Jedno z najstarszych miast w Polsce, uzyskało prawa miejskie w XIII w. Leży na szlaku bursztynowym. Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało 9034 mieszkańców.

[edytuj] Położenie geograficzne

Stary Sącz położony jest w płaskim dnie Kotliny Sądeckiej, w widłach rzek Dunajca i Popradu, na wysokości ok. 320 m n.p.m.

[edytuj] Historia

Pierwszą historyczną datą, na jaką zwykł się powoływać Stary Sącz to 1257 r. (chociaż istnieją wcześniejsze), w którym to książę krakowsko-sandomierski Bolesław Wstydliwy jako zastaw za posag wniesiony do Polski przez księżniczkę węgierską Kingę, zapisał jej ziemię sądecką obejmującą tereny w trójkącie: Biecz – Limanowa – Podoliniec (dzisiejsza Słowacja). Kinga uwłaszczyła otrzymanymi dobrami złożony przez siebie starosądecki klasztor klarysek. W tym samym czasie przeniesiono do Starego Sącza z Podegrodzia siedzibę lokalnych władz. W późniejszym okresie miasto straciło na znaczeniu na rzecz założonego w 1292 r. Nowego Sącza.

W 1358 r. Stary Sącz otrzymał od Kazimierza III Wielkiego przywilej lokacyjny na prawie magdeburskim, zwolnienie od danin i liczne przywileje. W 1410 r. miasto zostało spalone przez Zygmunta Luksemburskiego.

W 1683 r. król Jan III Sobieski po stoczonej bitwie pod Wiedniem w drodze powrotnej do Warszawy postanowił pokłonić się szczątkom księżnej Kingi. Poparł też starania o beatyfikację i w 1690 r. papież Aleksander VIII ogłosił Kingę błogosławioną.

Miasto wielokrotnie nawiedzały pożary. Największy miał miejsce w 1795 r., kiedy spaleniu uległo niemal całe miasto wraz z ratuszem. Z pożogi ocalał jedynie dom mieszczański z XVII w. wymurowany z kamienia, zwany "Domem na Dołkach".

W latach 1772-1918 w Stary Sącz znajdował pod zaborem austriackim. Podczas okupacji hitlerowskiej rejon działalności partyzanckiej.

[edytuj] Zabytki

Zabudowa rynku to perełka architektury średniowiecznej. Niestety ratusz spłonął w 1795 r. i nigdy nie udało się go odbudować. Zachowany z pożaru siedemnastowieczny domu mieszczański zwany "Domem na Dołkach" mieści aktualnie muzeum regionalne. Siedziba władz gminy mieści się w dawnym folwarcznym budynku byłego klasztoru franciszkanów. Ze względu na zachowaną średniowieczną zabudowę miasta, w 1954 r. Stary Sącz uznano za rezerwat urbanistyczny.

W Starym Sączu znajduje się klasztor Klarysek założony przez księżną Kingę, żonę Bolesława Wstydliwego, po którego śmierci sama wstąpiła do klasztoru w 1279 r. W klasztorze jako klaryska zmarła w 1340 r. królowa Jadwiga, żona Władysława Łokietka i matka Kazimierza Wielkiego. W grudniu 1683 Marysieńka Sobieska spotkała się w Starym Sączu z wracajacym po wiedeńskiej odsieczy mężem. Jan III Sobieski podarował klaryskom zdobyty na Turkach sztandar do dziś przechowywany w klasztorze.

Klasztorny kościół pw. św. Trójcy i św. Klary to gotycka budowla. Wewnątrz barokowe polichromie z życia fundatorki. Najcenniejszy zabytek to ambona z 1671 r. w kształcie drzewa Jessego. Organy w tym kościele mają dwie klawiatury, od strony kościoła dla świeckiego organisty, od strony klasztoru dla siostry zakonnej.

[edytuj] Kultura i turystyka

Od 1974 r. odbywa się w Starym Sączu Starosądecki Festiwal Muzyki Dawnej. Jego twórcą i pierwszym dyrektorem był Stanisław Gałoński. Od 1998 dyrektorem artystycznym jest Stanisław Welanyk. Większość koncertów odbywa się w kościele ss. klarysek i parafialnym, a od 2004 r. również w kościele w Barcicach. Od 1998 Festiwal jest dużą, tygodniową imprezą (po 2 koncerty dziennie); pojawia się tu wielu znanych wykonawców z Polski, Ukrainy, Francji, Niemiec, Gruzji, Czech, Szwajcarii, Szwecji, Finlandii i in. Oprócz różnorodnych koncertów, niesie on ze sobą specyficzną atmosferę, doskonale wtapiająca się w historyczne miasto.

W widłach Dunajca i Popradu rozciągają się tereny rekreacyjne z kilkoma stawami o łącznej powierzchni 16 ha będące magnesem ściągającym licznych miłośników wędkarstwa.

Stary Sącz położony w otulinie Popradzkiego Parku Krajobrazowego jest również miejscem siedziby Zarządu Parku.

Na starosądeckich błoniach znajduje się ołtarz zbudowany z okazji wizyty Jana Pawła II w Starym Sączu. Podczas odprawionej na nim mszy w dniu 16 czerwca 1999 papież kanonizował świętą Kingę.