Sytuacja homoseksualistów w Europie

Z Wikipedii

Seks homoseksualny jest legalny we wszystkich 43 krajach Europy. Europa jest jedynym kontynentem, na którym kontakty homoseksualne nie są już prawnie karane w żadnym kraju. Pierwszym krajem na kontynencie, który zalegalizował kontakty homoseksualne, była Francja (w 1791 r. - jednocześnie pierwszy kraj na świecie), ostatnim natomiast była Bośnia i Hercegowina (w 2000 r. - Republika Serbska, wchodząca w skład federacyjnej B. i H.).

Obecnie już tylko w nielicznych krajach europejskich pozostają przepisy prawne dyskryminujące mniejszości seksualne. W szczególności chodzi o nierówny wiek dopuszczający kontakty seksualne (wyższy dla homoseksualistów, a niższy dla heteroseksualistów). W niektórych krajach geje w dalszym ciągu są wykluczeni ze służby wojskowej z powodu swojej orientacji seksualnej.

W Europie najbardziej zaangażowana w obronie i promowaniu praw mniejszości seksualnych jest Unia Europejska i Rada Europy. Przyjęły one wiele rezolucji dotyczących przestrzegania praw homoseksualistów. UE podpisała międzynarodowe porozumienia z krajami Afryki Północnej i kilkoma z Bliskiego Wschodu, zobowiązujące kraje te do przestrzegania praw człowieka, w tym praw homoseksualistów (chociaż seks homoseksualny w dalszym ciągu pozostaje tam nielegalny i grozi za niego kilkuletnie więzienie oraz grzywny), podpisała również porozumienia z Arabią Saudyjską, Pakistanem i Jemenem, zobowiązujące te kraje do zniesienia kary śmierci za homoseksualizm.

W UE lewicowe frakcje polityczne, a w szczególności zieloni, a także socjaliści, liberałowie i komuniści, oraz niektórzy chrześcijańscy demokraci, stanowczo popierają prawa mniejszości seksualnych. Jednak przeciwna jest im zdecydowana większość chrześcijańskich demokratów.

Spis treści 1 Ochrona prawna przed dyskryminacją 2 Uznanie związków osób tej samej płci 3 Europa 4 Życie homoseksualistów na kontynencie 5 Zobacz też 6 Linki zewnętrzne

Ochrona prawna przed dyskryminacją

Przepisy zakazujące dyskryminacji przez wzgląd na orientacje seksualną istnieją w zdecydowanej większości krajów europejskich. Jednak dopiero tylko jeden z nich zakazuje dyskryminacji w konstytucji, Portugalia (od 2004 r.), oraz Szwajcaria, która zamiast słów „orientacja seksualna”, zastosowała zwrot „way of life” (sposób życia), obejmujący także ją. Zakaz ten istnieje we wszystkich krajach Unii Europejskiej, pozostałych krajach Europy Zachodniej i na Bałkanach. Przede wszystkim w kodeksach karnych i kodeksach pracy, a także innych aktach prawnych. Niektóre z pozostałych krajów, które nie mają jeszcze takich przepisów, rozważają ich wprowadzenie.

Unia Europejska chroni mniejszości seksualne przed dyskryminacją w traktacie Amsterdamskim z 1997 roku, a także w Karcie Podstawowych Praw Człowieka z 2000 roku. Parlament Europejski, przyjął również dwie dyrektywy w 2000 roku, zakazujące dyskryminacji prze wzgląd na orientację seksualna, do których ratyfikacji są zobowiązane kraje członkowskie i kandydujące do "Wspólnoty Europejskiej".

Unia Europejska przyjęła również dyrektywę, na mocy której wszystkie kraje członkowskie zobowiązane są do zagwarantowania prawa azylu, przez wzgląd na orientacje seksualną, jako jednej z kategorii chronionych. Obecnie tylko kilkanaście państw Unii Europejskiej, a także USA, Kanada, RPA, Australia i Nowa Zelandia dają taką możliwość.

W Polsce nie ma żadnych przepisów przyznających prawo azylu, szczególnie przez wzgląd na orientacje seksualną. Były jednak już dwie sprawy, w której polski sąd przyznał takie prawo.

Uznanie związków osób tej samej płci

W większości krajów europejskich, (niemal w całej Europie zachodniej), związki między osobami tej samej płci już od dawna są prawnie uznawane. Ich uznanie funkcjonuje w trzech typach:

• małżeństwa osób tej samej płci – (małżeństwa cywilne, których małżonkowie stanowią osoby tej samej płci) - W Europie zalegalizowane do tej pory tylko w Holandii (2001), Belgii (2003), oraz Hiszpanii (2005). Poza tymi krajami odpowiednie ustawy zostały zaproponowane od 2004 roku w Luksemburgu, Niemczech, Szwecji, Francji, Austrii, czy w Islandii. Norweski projekt przepadł w 2004 roku. Większość krajów „starej Unii Europejskiej” (15), a także niektóre w Europie wschodniej, Ameryce, Azji, czy Oceanii, rozważają taką możliwość, chociaż odpowiednie ustawy jeszcze nie powstały, bądź nie zostały jeszcze zaproponowane.

• formalne związki partnerskie – (jest to alternatywna forma zamiast małżeństwa, zapoczątkowana w krajach skandynawskich. Dają one ograniczone prawa podobne do tych jakie mają małżeństwa, ale często wykluczają adopcje dzieci przez takie pary. Na ogół nie mają one charakteru małżeństwa, więc są pozbawione ceremonii ślubnej, świadków, wymiany obrączek, publicznych pocałunków itd. Zawieranie takiego związku często sprowadza się do zwykłej jego rejestracji w Urzędzie Stanu Cywilnego. Wszystko to jednak zależy od kraju, w jakim dana forma związku funkcjonuje) - ich rożne typy są legalne w kilkunastu krajach: Dania (1989), Norwegia (1993), Szwecja (1995), Islandia (1996), Francja (1999), Niemcy (2001), Finlandia (2002), Luksemburg (2004), Włochy (od 2004 r. w niektórych regionach, ale nie w całym kraju), Wielka Brytania (2005), Andora (2005), oraz Słowenia (2006), Szwajcaria (2007). Projekty ustaw legalizujących związki partnerskie zostały zaproponowane w wielu krajach europejskich takich jak: Polska, Irlandia, Włochy (na poziomie ogólnokrajowym), Słowacja, Czechy, Węgry, czy Grecja. W niektórych z tych krajów to nie pierwsze projekty. Poprzednie wiele razy przepadły podczas głosowania w parlamentach. Wszystkie kraje w których legalne są małżeństwa homoseksualne uznają również związki partnerskie.

• konkubinaty – (są to nieformalne związki. Konkubenci otrzymują tylko pewną liczbę praw, z tych jakie są dostępne małżeństwom. Ta forma sprowadza się do jego rejestracji, najczęściej w formie aktu notarialnego, bądź w każdym przypadku para zwraca się do sądu. Konkubinaty w przeciwieństwie do związków partnerskich, najczęściej dostępne są także dla par płci przeciwnej żyjących w nieformalnym związku) - zalegalizowane w większości kraje Europy zachodniej, a także Węgry (1996), Portugalia (2001), Austria (2003) oraz Chorwacja (2003). W niektórych krajach europejskich uznane są konkubinaty, gdzie państwa przyznają parom tylko zaledwie kilka najważniejszych praw, np. Francja (1993), Czechy (2001), Hiszpania (1994), Grecja, Włochy, Liechtenstein, czy Irlandia (1996).

Wiele z tych krajów przyznaję parom jednopłciowym także prawo adopcji: Islandia (2000)¹, Norwegia (2001)¹, Dania (1999)¹, Szwecja (2003)², Finlandia (2001)¹, W. Brytania (2002)², Holandia (2001)², Belgia (2000)¹, Francja (2004 - decyzja sądu)¹, Hiszpania (2000 ¹/2005 ²), Niemcy (2005)¹, a także Kanada(?)², wiele stanów USA(1993)^1,2, niektóre dystrykty Australii (2004)^1,2, Izrael (2001 ¹/2005 ²), Brazylia (2005- decyzja sądu)¹, czy RPA (2002)². Szereg innych państw, a także wiele z wyżej wymienionych, rozważa taką możliwość, w tym także przyznanie prawa do adopcji bez ograniczeń.

¹ (tylko dzieci partnera) ² (bez ograniczeń)

Parlament Europejski przyjął 14 lipca 2005 roku, (stosunkiem głosów "360 za", "272 przeciw", "20 się wstrzymało") dyrektywę zobowiązującą wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej do uznawania "małżeństw homoseksualnych", zawartych przez pary tej samej płci, nawet jeśli w danym kraju związki homoseksualne nie są uznawane.

Europa

Kraj	Legalizacja kontaktów homoseksualnych1	Zrównanie wieku2	Zakaz dyskryminacji3	Związki homoseksualne4	Małżeństwa homoseksualne5	Adopcja dzieci6	Prawo azylu7
Islandia	1930	1992	1996	1996	-	2001	TAK
Norwegia	1972	1972	1981	1993	-	2001	TAK
Dania	1930	1976	1987	1989	-	1999	TAK
Szwecja	1944	1978	1987	1995	-	2003	TAK
Finlandia	1971	1998	1995	2002	-	2002	TAK
Estonia	1992	2001	2004	-	-	-	-
Łotwa	1992	2000	2005 (decyzja sądu)	-	20059	-	TAK
Litwa	1993	2004	2003	-	-	-	-
Irlandia	1993	-	2000	1996a	-	-	TAK
W. Brytania	1982*	2001	2005	2005	-	2005	TAK
Holandia	1811	1971	1992	1998	2001a	2001	TAK
Belgia	1792	1985	2003	2000	2003a	2000	TAK
Luksemburg	1792	1992	1997	2004a	-	-	-
Francja	1791	1982	2001	1999a	-	2004	TAK
Monako	TAK	TAK	TAK	-	-	-	-
Niemcy	1969*	1994*	2005	2001a	-	2005	TAK
Szwajcaria	1942	1992	1999	2007	-	-	-
Liechtenstein	1989	2001	1999	TAKa	-	-	-
Austria	1971	2003	2004	2003	-	-	TAK
Portugalia	1945	2005 (decyzja sądu)	2004	2001	-	-	-
Hiszpania	1822	1822	1995	1998a (11/17 regionów)	2005	2005	TAK
Andora	TAK	2001	?	2005a	-	-	-
Włochy	1889*	1889	2003	2004 (8/20 regionów)	-	-	-
San Marino	1864	1864	-	-	-	-	-
Watykan8	TAK	TAK	-	-	-	-	-
Malta	1973	1973	2003	-	-	-	-
Polska	1932	1932	2003	-	-	-	TAK
Czechy	1961	1990	1999	2001a	-	-	-
Słowacja	1961	1990	2004	-	-	-	-
Węgry	1961	2004	2004	1996	-	-	-
Rumunia	1996	2002	2002	-	-	-	-
Mołdawia	1995	2002	2005	-	-	-	-
Słowenia	1977	1977	1995	2006a	-	-	TAK
Chorwacja	1977	1998	2003	2003	-	-	-
Bośnia i Her.	2000*	2000	2003	-	-	-	-
Serbia i Cz.	1994*	2006	2001 (tylko Kosowo)	-	-	-	-
Albania	1995	-	-	-	-	-	-
Macedonia	1996	1996	-	-	-	-	-
Bułgaria	1968	2002	2003	-	-	-	-
Grecja	1952	1987	2005	-	-	-	TAK
Białoruś	1994	1994	-	-	-	-	-
Ukraina	1991	1991	-	-	-	-	-
Rosja	1993 (z wyjątkiem Czeczenii)	1997	2005 (decyzja sądu)	-	-	-	-

¹ (ostateczna data legalizacji kontaktów homoseksualnych. W niektórych krajach federacyjnych depenalizacja aktów homoseksualnych postępowała nierównomiernie - uwzględniono datę ostatniego* regionu)
² (ostateczna data zrównywania wieku osób legalnie dopuszczających się aktów homo- i heteroseksualnych. W niektórych krajach federacyjnych zrównywanie wieku postępowało nierównomiernie - uwzględniono datę ostatniego* regionu)
³ ("całkowity" tj. w kodeksie karnym, konstytucji, lub innym akcie dającym ogólny zakaz dyskryminacji z powodu orientacji seksualnej, we wszystkich dziedzinach życia, lub "częściowy" tj. chroni przed dyskryminacją tylko w wybranych, jednej lub więcej dziedzin życia, np. miejsce pracy, służba w armii itd, ale nie we wszystkich dziedzinach życia)
⁴ ("związki partnerskie" przyznające większość, lub tylko część^a praw z tych jakie mają małżeństwa heteroseksualne, lub "konkubinaty" przyznające część, lub tylko kilka^a podstawowych praw z tych jakie mają małżeństwa heteroseksualne)
⁵ ("małżeństwa par homoseksualnych" przyznające identyczne, lub większość^a, ale nie identyczne prawa z tych jakie mają małżeństwa heteroseksualne)
⁶ (przyznaje "nie ograniczone" prawo do adopcji dzieci, lub adopcji tylko dzieci "jednego z partnerów")
⁷ (przyznaje prawo do ubiegania się o azyl polityczny, z powodu przesladowań, przez wzgląd na orientacje seksualną, we własnym kraju)
⁸ (Chociaż homoseksualizm jest prawnie legalny, to nauki Rzymskiego Kościoła Katolickiego są skierowane negatywnie wobec homoseksualizmu)
⁹ (Łotwa jako pierwszy kraj w Europie zakazała małżeństw homoseksualnych w swojej konstytucji. Wcześniej, również jako jedyny kraj w Europie, wprowadziła taki zakaz w art. 35.2 prawa cywilnego)

Życie homoseksualistów na kontynencie

Europa to najbardziej liberalny i tolerancyjny kontynent na świecie. Europejczycy zachodni są najbardziej przyjaźni wobec gejów i lesbijek na świecie. W całej Europie akceptacja dla osób o innej orientacji seksualne niż heteroseksualna jest bardzo wysoka – średnio 64% (2005). Jednak występują znaczne różnice między zachodem i wschodem kontynentu.

akceptacja homoseksualizmu (wybrane kraje 2002)	TAK	NIE
Europa	64	30
Holandia (2005)	83	-
Niemcy	83	15
Polska	40	48
Ukraina	17	77
USA	51	42
Brazylia	54	42
Japonia	54	34
RPA	33	63
Liban	21	76
Kenia	1	99

O wysokim poziomie tolerancji świadczy również liczba państw uznających małżeństwa homoseksualne (3x), związki partnerskie (12x), czy konkubinaty (6x) homoseksualne.

Pomimo wysokiego poziomu tolerancji na kontynencie, przedstawiciele mniejszości seksualnych spotykają się wciąż z nietolerancją, agresją, a nawet zbrodniami na tle uprzedzeń homofobistycznych. Incydenty te nie omijają również tak tolerancyjnych państw jak Holandia, czy Szwecja. Sprawcami aktów nienawiści, są przede wszystkim gangi młodzieży, ultraprawicowi skinheadzi, jak i bojówki skrajnie prawicowych ugrupowań politycznych, prowadzących kampanie anty-homoseksualną, a także coraz częściej imigranci z państw muzułmańskich, zamieszkujących te kraje.

W Europie obok Ameryki funkcjonuje największa scena gejowska na świecie. Setki lokali (puby, bary, dyskoteki, sauny, hotele, restauracje...) gejowskich i przyjaznych gejom tzw. Gay-friendly w każdym kraju w Europie. Odwiedzanych nie tylko przez środowisko „branżowe”, ale także ci spoza środowiska. Ostatnio jednak, w miarę postępującego procesu emancypacji gejów i lesbijek, a także tzw. Coming out-u (wychodzenia z ukrycia) odwiedzanie takich miejsc staje się nie zbyt bezpieczne, gdyż właśnie klienci tych lokali często padają ofiarami, napadów, aktów nienawiści, a nawet zbrodni, jak również aktywiści środowisk homoseksualnych, prowadzący kampanie na rzecz równouprawniania. W samej Europie działa ponad 200 organizacji gejowskich z ponad 40 krajów, o zasięgu międzynarodowym jak i regionalnym. Zajmują się one przede wszystkim niesieniem pomocy przedstawicielom społeczności LGTB, w zakresie prawnym, psychologicznym..., a także walką z nietolerancja, czy organizacją imprez kulturowych. W kilku krajach europejskich działają także gejowskie stacje telewizyjne, o tematyce homoseksualnej.

Również stanowiska niektórych kościołów, zwłaszcza protestanckich są otwarte. Kościoły skandynawskie (w Norwegii, Szwecji, czy Danii) udzielają od 1995 roku błogosławieństw (nie małżeństw) parom homoseksualnym rejestrującym swój związek partnerski. Podobnie kościół anglikański w Wielkiej Brytanii, czy ewangelicki w Niemczech. Natomiast niezmienne stanowisko w tej sprawie zajmuje kościół katolicki, czy cerkiew prawosławna – potępiając związki homoseksualne. Jednak nie wszyscy hierarchowie kościoła popierają stanowisko Watykanu.

Zobacz też

• Sytuacja homoseksualistów na świecie
• Religie a homoseksualizm

Linki zewnętrzne

• Przepisy dyskryminujące gejów i lesbijki w Europie
• Ochrona prawna przed dyskryminacją w Europie
• Uznanie związków osób tej samej płci w Europie