Thuban
Z Wikipedii
| Thuban | |
| α Draconis | |
 Piramida Khufu (Cheopsa) i gwiazdy około 2700p.n.e. |
|
| Epoka J2000 | |
| Gwiazdozbiór | Smok |
| Rektascensja | 14h04m33s |
| Deklinacja | 64°21'13" |
| Odległość | 307,6 ly (94,3 pc) |
| Rodzaj gwiazdy | biały olbrzym |
| Typ widmowy | A0III |
| Jasność obserwowana | 3,67 m |
| Jasność absolutna | -1,21 m |
| Inne nazwy | HD 123299, HR 5291, BD B+65°978, SAO 16273, arab.: Addib, Al Dhifi; pers.: Azhdeha; Ogon Smoka; Tir-An-na |
Thuban - gwiazda konstelacji Smoka.
Nazwa gwiazdy wywodzi się z języka arabskiego (arab. ثعبان, IPA [θu‘bān] - Ath-Thu'ban) i oznacza "bazyliszka". Dla Arabów była to również nazwa całego gwiazdozbioru. Czasem nazywaną ją również Adib od Al Dhi'bah - słowa oznaczającego "hieny", lub Al Dhifi - "samiec hieny". Persowie używali nazwy Azhdeha. Dla władcy mezopotamskiego Sargona Wielkiego miała ona związek z życiem po śmierci i bogiem sądu ostatecznego Caga Gilgati, stąd wyjątkowo liczne nazwy: Tir-An-na ("Życie w Niebie"), Dayan Same ("Sędzia Nieba"), Dayan Sidi ("Przychylny Sędzia"), Dayan Shisha ("Sędzia Kierujący"). Wśród żeglarzy funkcjonowała nazwa Ogon Smoka.
Jest to gwiazda spektroskopowo podwójna. Jej niewidoczny towarzysz obiega ją w czasie 51,4 dnia w odległości zaledwie około 0,22 AU. Przypuszczalnie jest nim czerwony karzeł lub biały karzeł o niewielkiej masie.
Jest jedną z niewielu olbrzymów w typie widmowym A, co pozwala sądzić, że nie jest olbrzymem od długiego czasu. Prawdopodobnie stanie się olbrzymem typu K w rodzaju Aldebarana. Jednak również możliwe jest, że Thuban wypalił cały swój zasób helu, rozpoczyna spalanie węgla i stanie się niebieskim olbrzymem podobnym do Hadara. Aktualnie jego temperatura to około 9800K. Jest to temperatura Vegi, jednak Thuban jest od niej ponad pięciokrotnie jaśniejszy a około 250-300 razy jaśniejszy od Słońca. Thuban ma 5,0 razy większą masę i 6,3 razy większą średnicę w stosunku do Słońca. Grawitacja na jego powierzchni to 34,5 ms-2
Dzięki precesji Thuban był gwiazdą polarną około roku 2700 p.n.e.. Miało to miejsce w okresie budowy wielkich piramid egipskich i prawdopodobnie Thuban mógł być obserwowany z prześwitu piramidy przez całą dobę. Ponieważ Thuban nigdy nie opuszczał nieba, był w starożytnym Egipcie uważany za symbol nieśmiertelności. Dlatego król Cheops w planach budowy swej piramidy połączył go z Orionem, symbolem Ozyrysa - boga zmarłych. Komnata grobowa Cheopsa miała dwa szyby z których jeden skierowany był na Thuban a drugi na Alnitak w pasie Oriona, co miało zapewnić królowi pomyślną podróż do krainy zmarłych i życie wieczne.
Thuban będzie ponownie gwiazdą polarną około roku 24000 n.e.
Zobacz też: lista najjaśniejszych gwiazd w poszczególnych gwiazdozbiorach
