Vorgeschichte der 1848er Revolution

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy

D Revolutione vun 1848
Vorgschicht
Frônkrich
Bi d Habsburgr
Im dütsche Bund
D Badisch Revolution
In Italie
D polnisch Uffschtônd
S End vum Lied

---

Vorgeschichte der 1848er Revolution

Inhaltsverzeichnis 1 D Armi Lit 2 Ufm Lônd 3 S erschti Rumore 4 Di 1840er vo 1848

[ändere] D Armi Lit

D schnellwachsendi Bvölkerung in Frônkrich het in d Schtädt drängt. S adlige Pack het d Armi gfirchtet, uns isch 1789 bluetig zuem Usbruch kumme.

S het Ufschtänd wegm Alkohol, wegem Freydenke, Vobreche, Obdachlosigkit, Analhpabetismus un wegm Esse gäbe. D französisch Bvölkerung ischs noch d Induschtrialisierung au nit bessr gônge. Mä nô, d Lit hen miesse zwische 13 un 15 Schtund ôm ATag schaffe un hen in d schlimmschti Slums läbe miese. D Hôndwerkr hen ihri Zünft vlorer.

Im Dütsche wars ähnli. Preusse isch schnell induschtrialisiert gsi. D Lebensschtôndard isch gfalle un d Schnapsvbruch gschtiege D Feudalismus isch Scheisse gsi fir d Armi, abr vum neji Kapitalismus ischs au nit bessr worre.

[ändere] Ufm Lônd

Bvölkerungwachstum ufm Lônd het zue Essenknapphit, Lôndknapphit, Lôndflucht un Uswôndrunge gfhiirt. Iberbvölkerung het zue Seuch, meischt Cholera, wu ma nit gwisst het, des des mitm Wassar zômmehänge tuet, gfiihrt.

D arischtokratisch Wohlschtônd un d zughörig Gwalt isch mitm Lônd vobunde gsi, wue d Meischti no Leibigne gwese sin. Des Problem wars selbi wiä in d Schtaate mit d Sklave. Diä hen miesse d Quell fyr ihren Wohlschtônd untr Kontroll halte. D Leibigeni hen vilmôls Schulde bi d Herre ghet odr Frondienscht leischte miesse. Des isch den 1848 zuem iiberloufe kumme.

[ändere] S erschti Rumore

Bies 1789 isch d Roll vun d Fyrschte un Kinig ufm Kontinent nit in Frôg gschtellt worre. 1815 denn, nochm Schturz vuem Napoleon, sin d'alti Mächt im Kongress vu Wien widr drô kumme. D Monarchie, d Kirch un s adlig Pack sin gege d' Unterdriickti zômmegschtônde. S' het Revolutione un Biirgerkrieg gäbe, wiä d änglisch Biirgerkrieg, d Rebellion vun 1798 in Irlônd, französisch Revolution, d Uabhängigkitskrieg in d britische Kolonie, wu d USA drus vorgônge sin odr d Uabhänigkit vun Mexiko.

"Gfärhlichi" Ideeä sin ufkumme, un energischi un au gwaltätigi Gegnr dävu. Ideeä wi Demokratie, Liberalismus, Nationalismus un Sozialismus. Uruh isch iberall in d Luft glege un au s Gschpenscht het ofônge umzgieh in Europa.

Kurz, Demokratie het s Wahlrecht fyr d Männar beditet, Liberalismus mint, des d Regierendi nit gegä d Lit schaffe un d Ischränkung vun d Kirch, d schtaatlich Gwalt, Pressfreyhit un Freyhit vun d Individue. Wirtschaftlichr Liberlismus het als Faktor au ä Roll gschpielt. Nationalismus war d Glaub, des d Lit vun einr Schprôch, glichr Kultur un gmeinsômer Gschicht, in einm Schtaat zômmeläbe solle. Dütschlônd un Italie ware zue däre Zit nuer ä Flicketeppi vun vieli vôschideni Schtaate. Sozialismus isch no nit so gnau klar gsi, was s gnau sie soll, abar ugfähr mä Recht fyr d Arbiter in näm kolletiv Syschtem.

[ändere] Di 1840er vo 1848

Um 1845-46 isch mit d sowiso schu schlechti ökonomisch Gsômtsituation wider bergab gônge. D Grind sin umschtritte, abr s het Missernt gäbe und d Rezession het sich vor allm in Frônkrich vschärft un d Arbitslosigkit isch mä worre. Vieli hen d' Höf vlue un sin in d'Schtädt gônge, wues drum au immr schlechtr gworre isch. D Arbiterklass war meischt männli, nit sesshaft, ubildet un au môl gwalttätig. Des isch dertmôls nit ôndersch gsi, wiä hit in d 3. Welt. D Korruption bies in d höchschti Schtelle in Frônkrich het ihrs däzue tu, Textilinduschtrie in Dütschlônd isch au ôm Arsch gsi.

[[Bourgeoisie|Biirgerliche] Kepf hen ogfônge ufzkläre. S Proletriat war no nit richtig ufklärt un het sich no nit organisiert ghet. D untri Mittelschicht un d Arbiterklass hen liberali Reforme gwellt un schliessli hen ses au organisiert bekumme.

D Revolte sin den vun d Schtädt usgônge, meischt vu d Biirgerlichi organisiert un mit Unterschtützung vum Proletariat.