Z Wikipedii

Klasyczna chemiczna analiza jakościowa związków nieorganicznych to przede wszystkim analiza jonów występujących w roztworze. Do roztworu dodaje się różnych odczynników i obserwuje się zmiany koloru roztworu, wytrącanie osadów, oraz inne charakterystyczne reakcje, które świadczą o obecności pewnych jonów oraz grup jonów.

W skład klasycznej analizy jakościowej wchodzi też barwienie płomienia palnika. Różne jony barwią płomień na różne i zwykle łatwo rozróżnialne kolory.

Ze względu na właściwości jony zostały pogrupowane w grupy. Zwykle najpierw określa się występowanie w roztworze jonów danej grupy, a dopiero po stwierdzeniu że występują przystępuje się do testów na obecność konkretnych jonów.

Podziały na grupy różnią się nieznacznie u różnych autorów. Ponieważ grupy są wydzielone na podstawie zachodzących reakcji, większość rzadziej występujących jonów można z łatwością przyporządkować do którejś z istniejących grup po przeprowadzeniu zaledwie kilku reakcji.

Spis treści 1 Wykrywanie kationów 1.1 I grupa kationów 1.1.1 Ag+ 1.1.2 Pb2+ 1.2 II grupa kationów 1.3 III grupa kationów 1.4 IV grupa kationów 1.5 V grupa kationów 2 Wykrywanie anionów 2.1 I grupa anionów 2.2 II grupa anionów 2.3 III grupa anionów 2.4 IV grupa anionów 2.5 V grupa anionów 2.6 VI grupa anionów 2.7 VII grupa anionów 2.8 Bibliografia

[edytuj] Wykrywanie kationów

Kationy zostały podzielone na 5 grup. Do roztworu dodaje się odpowiedni odczynik grupowy. Jeśli nastąpiło strącenie osadu, oznacza to że jakieś kationy z danej grupy są obecne w roztworze.

Po wykryciu kationów z danej grupy dalsze reakcje to zwykle alkalizacja roztworu, dodanie amoniaku oraz barwienie płomienia. W pewnych przypadkach użyteczne może być też odbarwianie MnO₄^-.

[edytuj] I grupa kationów

Pierwsza grupa kationów zawiera Ag⁺, Pb²⁺ i Hg₂²⁺, Tl⁺,Cu⁺, Au⁺.

Chlorki tych kationów są trudnorozpuszczalne i białe, tylko chlorek ołowiu (II) rozpuszcza się częściowo w wodzie, więc dlatego jest umieszczony zarówno w I jak i w II analitycznej grupie kationów. podczas gdy prawie wszystkie inne chlorki są dobrze rozpuszczalne w wodzie. Odczynnikiem grupowym jest więc kwas solny.

[edytuj] Ag⁺

• • Kwas solny i rozpuszczalne chlorki. Cl^- wytrącają z obojętnych lub kwaśnych roztworów zawierających jony Ag⁺ biały, serowaty osad chlorku srebra AgCl, fioletowiejący na świetle - rozpad związku pod wpływem światła na srebro i chlor:

Osad AgCl jest nierozpuszczalny w wodzie i w rozcieńczonych kwasach, rozpuszcza się natomiast dość znacznie w stężonym HCl, jak również w stężonych roztworach chlorków metali alkalicznych na gorąco:

Podobnie może powstać jon kompleksowy AgCl₃^2-, AgCl₄^3-.

Łatwo rozpuszcza się w amoniaku, tworząc jon kompleksowy:

Po zakwaszeniu amoniakalnego roztworu ponownie wydziela się biały osad AgCl:

Rozpuszcza się w roztworze tiosiarczanów, powstaje jon kompleksowy:

Rozpuszcza się również w roztworze cyjanku metalu alkalicznego:

• • Bromek potasu i jodek potasu, KBr i KI. Jony Br^- i I^- wytrącają z roztworów soli srebra trudno rozpuszczalny słomkowy AgBr, słabo rozpuszczalny w amoniaku i żółtawy AgI, który zielenieje pod wpływem światła, a w amoniaku bieleje, lecz się nie rozpuszcza. Są one natomiast rozpuszczalne w KCN i Na₂S₂O₃.

Jodek srebra AgI częściowo rozpuszcza się w nadmiarze odczynnika, tworząc jon kompleksowy AgI₂^-.

• • Chromian potasu K₂CrO₄. Jony CrO₄^2- wytrącają z roztworów zawierających jony Ag ⁺ czerwonobrunatny osad chromianu srebra Ag₂CrO₄,słabo rozpuszczalny w kwasie octowym, dobrze rozpuszczalny w rozcieńczonym kwasie azotowym i w roztworze amoniaku.

• • Siarkowodór H₂S i rozpuszczalne siarczki. Jony S^2- wytrącają z roztworów zawierających jony Ag⁺ czarny osad siarczku Ag₂S.

Ag₂S jest jedynym siarczkiem oprócz siarczku arsenowego, wytrącającym się pod wpływem AKT już na zimno. Rozpuszczalność siarczku srebra w wodzie jest bardzo mała. Jest on nierozpuszczalny również w rozcieńczonych mocnych kwasach nieorganicznych, amoniaku i w roztworze tiosiarczanu.

Ag₂S rozpuszcza się w 2 molowym roztworze kwasu azotowego z wydzieleniem siarki :

Rozpuszcza się również w 1 molowym roztworze cyjanku metalu alkalicznego:

• • Wodorotlenek sodowy i potasu, NaOH i KOH. Jony OH^- wytrącają z roztworów zawierających jony Ag⁺ nietrwały wodorotlenek srebra AgOH, który szybko rozpada się na tlenek srebra Ag₂O:

Osad nie rozpuszcza się w nadmiarze odczynnika. Rozpuszcza się w

• amoniaku:

• rozcieńczonym kwasie azotowym
• roztworach węglanu amonu
• roztworach tiosiarczanów
• roztworach KCN

• • Amoniak NH₃•H₂O. Amoniak wytrąca z roztworów soli srebra biały, brunatniejący osad, rozpuszczalny w nadmiarze amoniaku z utworzeniem jonu kompleksowego.

Roztworu zawierającego amoniakalny kompleks srebra nie powinno się dłużej przechowywać lub odparowywać do sucha, gdyż tworzy się łatwo wybuchający czarnobrunatny osad "srebra piorunującego" (NH₃)Ag - O - Ag(NH₃)

• • Węglan sodu Na₂CO₃. Jony węglanowe CO₃^2- wytrącają z roztworów zawierjących jony Ag⁺ biały osad węglanu srebra Ag₂CO₃, przechodzący w żółtawy od powstającego tlenku srebra Ag₂O.

Podczas ogrzewania reakcja ta zachodzi szybciej i łatwo można zauważyć ciemnobrunatny tlenek srebra.

• • Jony wodorofosforanowe HPO₄^2- wytrącają z roztworów srebra zółty osad fosforanu srebra:

który jest rozpuszczalny w rozcieńczonym kwasie azotowym, amoniaku i kwasie octowym.

• • Cyjanki metali alkalicznych wytrącaja z roztworu zawierającego jony srebra biały osad rozpuszczalny w nadmiarze odczynnika, ale nierozpuszczalny w amoniaku.

• • Reduktory redukują jony srebra i wytrącają z roztworów szaroczarne srebro metaliczne.

Hydrazyna i hydroksyloamina redukuja jony srebra w środowisku obojetnym lub słabo amoniakalnym.

Reakcja redukcji srebra ma zastosowanie w reakcji Tollensa wykrywającej związki redukujące.

• • Rodanki strącają z roztworów zawierających jony Ag⁺ biały osad - AgSCN, rozpuszczalny w nadmiarze odczynnika:

Osad jest nierozpuszczalny w rozcieńczonym kwasie azotowym. Rozpuszcza się w amoniaku:

• • Tiosiarczany kiedy dodaje się je powoli do roztworów soli srebra, strącają biały osad tiosiarczanu srebra:

Po pewnym czasie osad brunatnieje, a w końcu czernieje na skutek tworzenia się siarczku srebra:

Nadmiar roztworu tiosiarczanu rozpuszcza osad, tworząc trwały tiosiarczanowy kompleks srebra

Podczas ogrzewania zakwaszonego roztworu tiosiarczanowego kompleksu srebra, wydziela się czarny osad - Ag₂S, na który rozkłada się kompleks.

• • Ditizon (zielony 0,002% roztwór w tetrachlorku węgla) zmienia zabarwienie na pomarańczowe, kiedy wytrząsa się go z kwaśnym roztworem zawierającym jony Ag (<1mg). Tworzy się ditizonian srebra - AgHDz.

Podobnie reaguje rtęć i platyna.

AgHDz rozkłada się, podczas wytrząsanai 10% lekko zkwaszonym HCl chlorkiem sodu. Powraca zielony kolor wolnego ditizonu w fazie tetrachlorkowej - odróżnienie od Hg.

• • Rodanina (0,005% roztwór acetonowy) po dodaniu do słabo kwaśnego roztworu soli srebra (<1mg) powstaje czerwonofioletowa koloidalna zawiesina związku odczynnika ze srebrem.

Podobnie zachodzi reakcja z jonami rtęci, złota, platyny i palladu.

[edytuj] Pb²⁺

• • Kwas solny HCl i rozpuszczalne chlorki. Jony Cl^- wytrącają z roztworów zawierających jony Pb²⁺ biały, krystaliczny, opadający na dno probówki osad chlorku ołowiu (II)- PbCl₂, który tworzy się jedynie w zimnym i niezbyt rozcieńczonym roztworze.

PbCl₂ jest rozpuszczalny w gorącej wodzie (33,4g/l w temp. 100^oC. Po oziębieniu roztworu wytrąca się w postaci igieł. PbCl₂ jest także rozpuszczalny w stężonym HCl, wskutek tworzenia się jonów kompleksowych.

Rozcieńczając roztwór zawierający jony kompleksowe, powoduje się ponowne wytrącanie PbCl₂. Obecność HNO₃ powoduje niecałkowite wytrącanie się PbCl₂.

Chlorek ołowiu nie rozpuszcza się w amoniaku. Rozpuszcza się w roztworach mocnych zasad tworząc kompleks wodorotlenkowy:

• • Jodek potasu KI. Jony I^- wytrącają jony Pb²⁺ żółty osad jodku ołowiu II, znacznie mniej rozpuszczalny aniżeli PbCl₂. Przy ogrzewaniu pewna ilość PbI₂ przechodzi do roztworu, przy ochładzaniu wydziela się w postaci błyszczących blaszek. PbI₂ jest rozpuszczalny w nadmiarze KI.

• • Chromian potasu K₂CrO₄ i dwuchromian potasu K₂Cr₂O₇. Jony CrO₄^2- i Cr₂O₇^2- wytrącają z roztworów zawierających jony Pb²⁺ żółty osad chromianu ołowiu II PbCrO₄, nierozpuszczalny w kwasie octowym i w roztworze amoniaku, rozpuszczalny w wodorotlenkach z utworzeniem ołowiu oraz w kwasie azotowym.

Z dwuchromianem potasu wydziela się wolny kwas, który częściowo rozpuszcza osad:

Dlatego też reakcja z chromianem potasowym jest czulsza.

• Siarkowodór H₂S i rozpuszczalne siarczki. Jony S^2- wytrącają z roztworów zawierających jony Pb²⁺ czarny osad siarczku ołowiu II. Z roztworów o dużym stężeniu kwasu solnego siarkowodór albo nie wytrąca osadu PbS, albo tworzy czerwony osad siarkochlorku ołowiu II Pb₂SCl₂, który stopniowo przy rozcieńczaniu roztworu i przepuszczaniu H₂S przechodzi w PbS.

Siarczek ołowiu II jest rozpuszczalny w gorącym rozcieńczonym kwasie azotowym V z wydzieleniem siarki.

• • Wodorotlenek sodu i potasu, NaOH i KOH. Jony OH^- wytrącają z roztworów zawierających jony Pb²⁺ biały osad amfoterycznego wodorotlwnku ołowiu II Pb(OH)₂, rozpuszczalny w nadmiarze odczynnika z utworzeniem ołowinu.

• • Amoniak NH₃ • H₂O. Wytrąca biały osad mieszaniny wodorotlenku i zasadowej soli nierozpuszczalnej w nadmiarze odczynnika. W obecnośći kwasów organicznych (kwas octowy, kwas winowy i wobec dużego stężenia soli amonowych osad nie wytrąca się.

• • Kwas siarkowy H₂SO₄ i rozpuszczalne siarczany. Jony SO₄^2- wytrącają z roztworu zawierających jony Pb²⁺ biały osad siarczanu IV ołowiu PbSO₄, nierozpuszczalnego w H₂O, rozpuszczalny w stężonym H₂SO₄, w stężonym roztworze octanu amonowego i winianu amonowego (odróżnienie od innych trudno rozpuszczalnych siarczanów, jak BaSO₄, SrSO₄).

Jon Pb(CH₃COO)⁺ jest trwały w obecności nadmiaru jonów CH₃COO^-. Siarczan ołowiu II rozpuszcza się w stężonych zasadach przy podgrzaniu, tworząc ołowin:

• Hg₂²⁺

• • Kwas solny HCl i rozpuszczalne chlorki. Jony Cl^- wytrącają z roztworów zawierających jony Hg₂²⁺ biały osad chlorku rtęci I Hg₂Cl₂ (kalomel, nierozpuszczalny w gorącej wodzie i zimnych, rozcieńczonych kwasach.

Hg₂Cl₂ jest rozpuszczalny w wodzie królewskiej. W stężonych roztworach chlorków metali alkaicznych rozpuszcza się z utworzeniem jonu kompleksowego HgCl₄^2-. Pod wpływem działania NH₃ • H₂O na Hg₂Cl₂ powstaje HgNH₂Cl^- aminochlorek rtęci II (biały) i rtęć metaliczna, wobec czego osad czernieje. Wydzielanie się metalicznej rtęci i czernienie osadu Hg₂Cl₂ pod wpływem amoniaku i alkaidów jest charakterystyczne dla soli rtęci I w przeciwieństwie do soli rtęci II.

W tej reakcji jeden atom rtęci z +I stopnia utlenienia w Hg₂Cl₂ redukuje się do Hg⁰, drugi natomiast z +I utlenia się do +II stopnia utlenienia w HgNH₂Cl. Mamy tu więc przykład redukcji i utleniania, mimo że dodany odczynnik NH₃ • H₂O nie jest ani reduktorem ani utleniaczem. Tego typu reakcje nazywamy reakcjami samoutleniania i samoredukcji (dysproporcjonowanie). Aminochlorek rtęci II HgNH₂Cl i rtęć metaliczna są rozpuszczalne w wodzie królewskiej.

• • Jodek potasu KI. Jony I^- wytrącają z roztworów zawierających jony Hg₂²⁺ żółtawozielony osad jodku rtęci (I) Hg₂I₂, rozpuszczalny w nadmiarze odczynnika z wydzieleniem metalicznej rtęci oraz z utworzeniem bezbarwnego kompleksowego jonu jodortęcianowego- HgI₄^2-.

• • Chromian potasu K₂CrO₄. Jony CrO₄^2- wytrącają z roztworów zawierających jony Hg₂²⁺ brunatny osad chromianu rtęci (I) Hg₂CrO₄ (na zimno), przechodzący w czasie gotowania w czerwony osad krystaliczny.

• • Siarkowodór H₂S i rozpuszczalne siarczki. Jony S^2- wytrącają z roztworów zawierających jony Hg₂²⁺ czarny osad siarczku rtęci (II) z wydzieleniem metalicznej rtęci.

Siarczek rtęci (II) jest słabo rozpuszczalny w wodzie i w rozcieńczonych kwasach. Rozpuszcza się w wodzie królewskiej.

• • Wodorotlenek sodu i potasu, NaOH i KOH. Jony OH^- wytrącają z roztworów zawierających jony Hg₂²⁺ czarny osad tlenku rtęci (I) Hg₂O, nierozpuszczalny w nadmiarze odczynnika.

• • Amoniak NH₃ • H₂O. Roztwór amoniaku wytrąca z roztworów zawierających jony Hg₂²⁺ czarny osad składający się z białej aminortęciowej soli i rtęci metalicznej.

• • Chlorek cyny (II) SnCl₂. Chlorek cyny (II) powoduje szybkie ciemnienie białego kalomelu Hg₂Cl₂ na skutek redukcji do metalicznej rtęci.

Poszczególne jony można rozróżnić po kolorach różnych ich soli. Np. fosforan srebra jest żółty, podczas gdy fosforany Pb²⁺ i Hg₂²⁺ są białe.

[edytuj] II grupa kationów

Druga grupa to Cd²⁺, Bi³⁺, Cu²⁺, As³⁺, As⁵⁺, Sb³⁺, Sb⁵⁺, Sn²⁺, Sn⁴⁺ oraz Hg²⁺.

Tworzą one siarczki nierozpuszczalne w wodzie i w kwasach. Odczynnikiem grupowym może być dowolne źródło anionów S^2- w środowisku kwaśnym, przy czym najwygodniejszym jest AKT (tioacetamid - CH₃CSNH₂) w środowisku rozcieńczonego HCl. Dzielą się one na podgrupę miedzi i siarkosoli. Odróżniamy te podgrupy przez dodanie KOH. Do osadu przechodzi podgrupa miedzi, czyli Hg²⁺, Cu²⁺, Cd²⁺ oraz Bi³⁺. Natomiast podgrupa siarkosoli pozostaje w roztworze, głównie As³⁺ i As⁵⁺.

[edytuj] III grupa kationów

Trzecia grupa to Zn²⁺, Ni²⁺, Co²⁺, Mn²⁺, Fe²⁺, Fe³⁺, Al³⁺ oraz Cr³⁺.

Tworzą one siarczki nierozpuszczalne w wodzie, ale rozpuszczalne w kwasach. Podobnie jak w grupie II, odczynnikiem grupowym może być dowolne źródło anionów S^2- w środowisku obojętnym lub słabo kwaśnym. Często stosuje się tioacetamid.

[edytuj] IV grupa kationów

Czwarta grupa to Ca²⁺, Sr²⁺ i Ba²⁺.

Tworzą one nierozpuszczalne w wodzie węglany. Odczynnikiem grupowym jest więc węglan amonu w środowisku buforu amonowego. Ponieważ węglany kationów grup I, II i III są również nierozpuszczalne, należy je najpierw oddzielić.

Bardziej specyficzną reakcją jest strącanie siarczanów.

Siarczany baru i strontu są bardzo słabo rozpuszczalne, a siarczan wapnia słabo choć o rząd wielkości lepiej niż dwa pozostałe. Przewagą tej metody jest dobra rozpuszczalność kationów grup II i III. Wciąż jednak przeszkadzają kationy grupy I, w szczególności Pb²⁺.

Najłatwiej rozróżnić je metodą barwienia płomienia palnika, o ile w roztworze nie występują kationy grupy V:

• Ca²⁺ barwi płomień na ceglastoczerwony
• Sr²⁺ barwi płomień na karminowoczerwony
• Ba²⁺ barwi płomień na żółtozielony
  • Węglan amonu (NH₄)₂CO₃ i inne rozpuszczalne węglany. Jony CO₃^2- wytrącają z obojętnego lub zasadowego roztworu zawierającego jony Ba²⁺ biały osad węglanu baru BaCO₃. Ogrzewanie i dłuższe stanie sprzyja powstaniu grubokrystalicznego osadu

BaCO₃ łatwo roztwarza się w kwasie octowym i w rozcieńczonych kwasach mineralnych (do roztwarzania BaCO₃ nie należy używać H₂SO₄ ponieważ wytrąciłby się trudno rozpuszczalny BaSO₄).

W obecności dużych ilości jonów NH₄⁺, a przy małym stężeniu jonów Ba²⁺, osad węglanu baru może się nie powstać. Tłumaczy się to tym , że powstaje jon HCO₃^- i tym samym zmniejsza się stężenie jonu CO₃^2-, wskutek czego iloczyn rozpuszczalności nie zostaje przekroczony

BaCO₃ jest nieznacznie rozpuszczalny w roztworach soli amonowych mocnych kwasów (np. NH₄Cl).

[edytuj] V grupa kationów

W skład tej grupy wchodzą Mg²⁺, Li⁺, Na⁺, K⁺ oraz NH₄⁺, przy czym właściwości Mg²⁺ odbiegają trochę od właściwości innych kationów tej grupy.

Kationy tej grupy nie tworzą prawie żadnych trudno rozpuszczalnych związków, grupa ta nie ma więc żadnego odczynnika grupowego.

• NH₄⁺ w środowisku zasadowym wydziela charakterystyczny zapach amoniaku.
• Mg²⁺ z jonami OH^- tworzy galaretowaty wodorotlenek magnezu który jest rozpuszczalny w rozcieńczonych kwasach i roztworach soli anomowych, a nierozpuszczalny w nadmiarze odczynnika.
  • Węglan amonu (NH₄)₂CO₃. Węglan amonu w pierwszej chwili nie wytrąca osadu z rozcieńczonych roztworów zawierających jony Mg²⁺. Osad może powstać po pewnym czasie lub po podgrzaniu, przy czym jednak wytrącanie nie jest całkowite ze względu na obecność jonów NH₄⁺. W obecności nadmiaru jonów NH₄⁺ (np. dodatek NH₄Cl) osad w ogóle nie powstaje.
  • Wodorofosforan sodu Na₂HPO₄. Odczynnik ten wytrąca z obojętnych roztworów zawierających jony Mg²⁺ biały kłaczkowaty osad wodorofosforanu magnezu MgHPO₄.
• Li⁺ barwi płomień na intensywny wiśniowo-czerwony
• Na⁺ barwi płomień na intensywny żółty;
  • sześciohydroksyantymonian (V) potasowy K [ Sb (OH)₆]. Odczynnik ten wytrąca z obojętnych lub słabozasadowych roztworów zawierających jony Na⁺ biały, krystaliczny osad Sześciohydroksyantymonianu sodowego Na[Sb(OH)₆].
  • Octan uranylowomagnezowy Mg(UO₂)₃(CH₃COO)₈ wytrąca z obojętnych, ewentualnie zakwaszonych kwasem octowym roztworów zawierających jony Na⁺ żółty, krystaliczny osad

Jony Mg²⁺ nie przeszkadzają.

• K⁺ barwi płomień na słaby różowo-fioletowy.
  • Można wykorzystać też wytrącanie z ClO₄^-, z którym K⁺ w przeciwieństwie do Li⁺ ani Na⁺ tworzy z tym anionem biały osad.
  • Kwas winowy H₂C₄H₄O₆ i wodorowinian sodowy NaHC₄H₄O₆. Odczynniki te z obojętnych lub słabokwaśnych roztworów, zawierających jony K⁺, biały, krystaliczny osad wodorowinianu potasu- KHC₄H₄O₆.

wodorowinian potasowy rozpuszcza się w zasadach, kwasach mineralnych i w gorącej wodzie a nawet w dużej ilości zimnej wody.

[edytuj] Wykrywanie anionów

Aniony zostały podzielone na 7 grup. Nie ma tu niestety prostych odczynników grupowych.

Grupy zostały wydzielone w zależności od osadów powstających w reakcjach z kationami z IV grupy kationów (przede wszystkim Ba²⁺) oraz Ag⁺.

Testy na konkretne aniony to zakwaszanie roztworu oraz odbarwianie MnO₄^-.

[edytuj] I grupa anionów

Pierwsza grupa anionów to Cl^-, Br^-, I^-, CN^-, SCN^-, Fe(CN)₆^3-, Fe(CN)₆^4-, ClO^-.

Aniony I grupy tworzą z Ag⁺ białe osady nierozpuszczalne w rozcieńczonym kwasie azotowym.

Nie tworzą one osadu z Ba²⁺.

W środowisku kwaśnym z roztworów zawierających CN^- oraz S^2- wydziela się gaz o charakterystycznym zapachu. Jest to odpowiednio HCN o zapachu migdałów oraz H₂S o zapachu zgniłych jaj.

Uwaga: cyjanowodór (HCN) jest silną trucizną, należy więc zachować dużą ostrożność przy doświadczeniach z nim!

Fe³⁺ zabiarwia roztwór zawierający SCN^- na kolor krwistoczerwony.

[edytuj] II grupa anionów

Druga grupa anionów to S^2-, NO₂^-, CH₃COO^-.

Podobnie jak aniony grupy I tworzą one białe osady z Ag⁺, nie tworzą natomiast osadów z Ba²⁺. Można je jedna odróżnić po tym, że osady z Ag⁺ rozpuszczają się w rozcieńczonym kwasie azotowym.

CH₃COO^- w środowisku kwaśnym wydziela charakterystyczny zapach octu i nie odbarwia MnO₄^-.

NO₂^- natomiast odbarwia MnO₄^- (utleniając się do NO₃^-) i wydziela w środowisku kwaśnym tlenki azotu.

[edytuj] III grupa anionów

Trzecia grupa anionów to SO₃^2-, CO₃^2-, C₂O₄^2-, BO₂^-, BO₃^3-, C₄H₄O₆^2-.

Podobnie jak aniony II grupy tworzą z Ag⁺ osady rozpuszczalne w rozcieńczonym kwasie azotowym.

W przeciwieństwie do nich tworzą białe osady z Ba²⁺.

W środowisku kwaśnym CO₃^2- bardzo intensywnie rozkłada się z wydzieleniem dwutlenku węgla, który zmętnia wode wapienną. Wydzielający się gaz nie ma zapachu. Ze względu na dużą intensywność rozkładu tworzą się bąbelki i może dojść nawet do powstania piany.

SO₃^2- również rozkładają się w środowisku kwaśnym z wydzieleniem dwutlenku siarki, jednak zachodzi to znacznie wolniej. Dwutlenek siarki ma ostry, duszący zapach. SO₃^2- odbarwia MnO₄^- utleniając się do SO₄^2-.

[edytuj] IV grupa anionów

Czwarta grupa to PO₄^3-, AsO₄^3-, AsO₃^3-, S₂O₃^2-, CrO₄^2- oraz Cr₂O₇^2-.

Podobnie jak aniony III grupy tworzą one osady z Ag⁺ oraz Ba²⁺.

Ich osady z Ba²⁺ są białe (z wyjątkiem CrO₄^2-, który daje osad żółty) i rozpuszczalne w rozcieńczonym kwasie azotowym.

Ich osady z Ag⁺ są barwne.

[edytuj] V grupa anionów

Piąta grupę stanowią: NO₃^-, MnO₄^-, ClO₃^-, ClO₄^-. Nie tworzą one prawie żadnych osadów. Przede wszystkim nie tworzą one osadów z Ag⁺ ani Ba²⁺.

MnO₄^- można poznać po intensywnym foletowym zabarwieniu, które znika po dodaniu reduktora.

NO₃^- można wykryć za pomocą próby obrączkowej.

[edytuj] VI grupa anionów

Szóstą grupę tworzą SO₄^2-, F^-, SiF₆^2-.

Tworzą one osady z Ba²⁺, nie tworzą natomiast osadów z Ag⁺.

SO₄^2- w przeciwieństwie do F^- tworzy osad z Pb²⁺.

[edytuj] VII grupa anionów

Siódmą grupę anionów stanowią: SiO₃^2-, SiO₄^4-, Si₂O₅^2-. W środowisku kwaśnym tworzą one charakterystyczny żel krzemionkowy, o galaretowatej konsystencji, przez co łatwo go rozpoznać.

Tworzą też osady z Ag⁺ i Ba²⁺.

SiO₃^2- nie odbarwia MnO₄^-.

[edytuj] Bibliografia

1. Chemia analityczna z elementami analizy instrumentalnej podręcznik dla studentów farmacji, Zdzisław Stefan Szmal, Tadeusz Lipiec; wyd. VII, Warszawa 1997; ISBN 83-200-1961-3

2. Chemia analityczna t.1 Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa, Jerzy Minczewski, Zygmunt Marczenko; wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005; ISBN 83-01-14156-5