Pułtusk
Z Wikipedii
Współrzędne: 52°42' N 021°05' E
| Pułtusk | |||
|
|||
| Województwo | mazowieckie | ||
| Powiat | pułtuski | ||
| Gmina - rodzaj |
Pułtusk miejsko-wiejska |
||
| Założono | XI-XII wiek | ||
| Prawa miejskie | 1257 | ||
| Burmistrz | Wojciech Dębski | ||
| Powierzchnia | 22,83 km² | ||
| Położenie | 52° 42' N 21° 05' E |
||
| Wysokość | 80 m n.p.m. | ||
| Liczba mieszkańców (2004) - liczba ludności - gęstość |
19 175 839,9 os./km² |
||
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
23 | ||
| Kod pocztowy | 06-100 | ||
| Tablice rejestracyjne | WPU | ||
|
Położenie na mapie Polski
  Pułtusk
|
|||
| TERC10 (TERYT) |
1141924044 | ||
| Miasta partnerskie |  New Britain Senica |
||
|
Urząd miejski3
Rynek 4106-100 Pułtusk tel. 23 692-03-91; faks 23 692-42-96 |
|||
| Strona internetowa miasta | |||
Pułtusk - miasto w województwie mazowieckim, w powiecie pułtuskim (siedziba starostwa), siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Pułtusk. Położone w północnej części Mazowsza, na skraju Puszczy Białej, nad Narwią. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa ciechanowskiego.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Powstało w IX-X wieku na miejscu dawnego grodu. Według przekazów na wzgórzu, które obecnie nosi nazwę Św. Krzyża, stała niegdyś pogańska świątynia - wówczas centrum osady.
Prawa miejskie: I lokacja: 1257 przez Siemowita I, II lokacja (na prawie chełmińskim): 1339 przez biskupa płockiego Klemensa Pierzchałę, potwierdzone w latach 1380 i 1405. Pułtusk był trzecim, po Warszawie i Płocku, miastem na Mazowszu z murowanymi fortyfikacjami.
W okresie XIII-XVIII wieku Pułtusk był własnością biskupów płockich, którzy rezydowali na pułtuskim zamku. Rozwój Pułtuska miał miejsce w XIV-XVI wieku, co było związane głównie z handlem zbożem, potem miasto podupadło w wyniku pożarów, powodzi i zniszczeń w wojnach szwedzkich. W poł. XV wieku w mieście wybudowano kolegiatę, w XVI w.: trzy kościoły, szpital, łaźnię miejską, apteki i przytułki dla ubogich. W 1566 r. jezuici powołali słynące w całej I Rzeczypospolitej kolegium. Od poł. XVI w. przy jezuickiej szkole działał pierwszy w Polsce teatr publiczny. W sierpniu 1568 roku przedstawienie w Pułtusku oklaskiwał poeta Jan Kochanowski. Jeszcze wcześniej, bo w 1530 roku Pułtusku powstała pierwsza na Mazowszu drukarnia. Szkołę jezuicką kształtowali sławni nauczyciele m. in. ks. Piotr Skarga, Andrzej Bobola i Jakub Wujek, jak i uczniowie m. in. kanclerz wielki koronny Jerzy Ossoliński, biskup warmiński Andrzej Batory, poeta Maciej Kazimierz Sarbiewski. W 1590 roku na pułtuskim zamku gościł król Zygmunt III Waza. W 1806 roku rozegrała się tutaj niezwykle krwawa bitwa pod Pułtuskiem pomiędzy wojskami cesarza Napoleona a Rosjanami, co zostało upamiętnione na Łuku Triumfalnym w Paryżu. Napoleon Bonaparte gościł w Pułtusku dwukrotnie w 1806 r. i 1812 r. 30 stycznia 1868 roku ludność miasta i okolic była świadkiem niecodziennego zjawiska przyrodniczego – upadku meteorytu, zwanego później "pułtuskim". Jego największe okazy, o masie ok. 8–9 kg znajdują się w londyńskim British Museum i Muzeum Ziemi w Warszawie. Siedem lat później mieszkańców Pułtuska dotknęła wielka klęska pożaru, który strawił większość zabudowy miejskiej. Spłonęły cenne pułtuskie księgozbiory. Pożar opisał w prasie warszawskiej Henryk Sienkiewicz, który przybył na miejsce tragedii. To wydarzenie posłużyło pisarzowi do opisu pożaru Rzymu w powieści Quo vadis. W latach II Rzeczypospolitej Pułtusk był miastem garnizonowym. Stacjonował tu 13 Pułk Piechoty. W czasie II wojny światowej Pułtusk został zniszczony w ok. 85%. Miasto szczyci się najdłuższym w Europie (600 m) rynkiem. W 1985 miasto zostało odznaczone Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Miasto jest siedzibą Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora (dawniej Wyższa Szkoła Humanistyczna im. A. Gieysztora) utworzonej w 1994 r.
[edytuj] Zabytki
- gotycka Bazylika kolegiacka Zwiastowania NMP z XV wieku, z renesansową przebudową z XVI wieku (kolebkowe sklepienie wykonane w latach 1554-1561). W 1975 roku papież Paweł VI nadał kolegiacie tytuł bazyliki mniejszej
- zamek biskupi usytuowany na brzegu Narwi z XIV-XVI wieku, obecnie Dom Polonii
- kaplica pw. Świętej Marii Magdaleny z XVI-XVIII wieku przy rynku
- ratusz z wieżą ratuszową z XVI w.
[edytuj] Pułtusk w literaturze
- Wiktor Gomulicki - Wspomnienia niebieskiego mundurka (1906)
[edytuj] Honorowi obywatele miasta
- Andrzej Bartnicki (1997)
- Aleksander Gieysztor (1998)
- Jan Paweł II (1999)
- Lucjan Pawlak (2002)
- Adam Waldemar Koseski (2004)
- Stanisław Wojciech Wielgus (2005)
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona internetowa Pułtuska
- Zdjęcia z Pułtuska
- Więcej zdjęć z Pułtuska
- Informacje o Pułtusku
- Więcej o Pułtusku
- Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora
- Radio Akademickie ATENA
- Klub Uczelniany AZS Akademii Humanistycznej im. A.Gieysztora
- O pułtuskim meteorycie
- Mapy i zdjęcia satelitarne:
