Stara Lubowla
Z Wikipedii
Współrzędne: 49°17'60" N 020°41'50" E
| Stara Lubowla | |||
|
|||
| Państwo |  Słowacja |
||
| kraj | preszowski | ||
| burmistrz | František Orlovský | ||
| Powierzchnia | 30,78 km² | ||
| Położenie | 49°17' N 20°41' E |
||
| Wysokość | 545 m n.p.m. | ||
| Ludność (2003) • liczba ludności • gęstość |
16 398 532,75 os./km² |
||
| Nr kierunkowy | 0 52 | ||
| Tablice rejestracyjne | SL | ||
| Miasta partnerskie |  Połaniec |
||
Położenie na mapie |
|||
| Strona internetowa miasta | |||
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|||
Stara Lubowla (słow. Stará Ľubovňa, węg. Ólubló, niem. Altlublau, łac. Lublovia) - miasto powiatowe we wschodniej Słowacji, w kraju preszowskim, w historycznym regionie Spisz.
Stara Lubowla leży na wysokości 545 m n.p.m., w dolinie Popradu między Magurą Spiską na północnym zachodzie, Wyżyną Lubowlańską na północnym wschodzie i Górami Lewockimi na południu. Miasto liczy 16 227 mieszkańców [2002], powierzchnia miasta wynosi 30,8 km². Współrzędne geograficzne - 49°18'34 N, 20°40'44 E.
Przez Starą Lubowlę przebiegają drogi krajowe nr 77 z Bardejova do Popradu i nr 68 z Preszowa do przejścia granicznego Mníšek nad Popradom - Piwniczna (kilkanaście kilometrów na północ od miasta). Biegnie tędy również linia kolejowa z Popradu do Nowego Sącza przez przejście graniczne Plaveč - Muszyna.
Stara Lubowla jest jednym z najstarszych miast spiskich. Pierwsza pisemna wzmianka o mieście pochodzi z 1292, z czasów sporu polsko-węgierskiego o teren Spiszu. Wykorzystując stan anarchii na Węgrzech księżniczka Kinga, dążąca do zacieśnienia związków Spisza z Polską, obsadziła ten teren swoimi wojskami, które stacjonowały tam aż do śmierci księżniczki w 1292. Potem jednak północny Spisz został trwale włączony do Węgier. W 1364 król Ludwik nadał Starej Lubowli prawa miejskie i obdarzył miasto wieloma przywilejami. W 1412 Stara Lubowla weszła w skład tzw. zastawu spiskiego - miast zastawionych przez króla Węgier królowi polskiemu. Zamek lubowelski ustanowiono siedzibą polskiego starosty spiskiego. Pod rządami polskich królów miasto rozkwitało, prowadząc handel z Polską. Było miejscem wielu spotkań i rokowań między władcami Polski i Węgier. 11 kwietnia 1556 miasto dotknął katastrofalny pożar, oszczędzając jedynie 6 domów. W latach 1655-1661 na zamku lubowelskim były ukryte polskie klejnoty koronne.
Pod władzę królów Węgier - wówczas byli już nimi Habsburgowie - miasto wróciło w 1769, po zagarnięciu starostwa spiskiego przez Marię Teresę. W latach 1778-1876 miasto było częścią prowincji XVI miast spiskich. W 1910 miasto liczyło 1,9 tys. mieszkańców, z czego 1,4 tys. Słowaków, 0,3 tys. Niemców i 0,2 tys. Węgrów. 17 września 2006 na zamku w Starej Lubowli zawiązano Konfederację spiską.
Obecnie Stara Lubowla jest ośrodkiem przemysłu tekstylnego, metalowego i elektronicznego.
Ważniejsze zabytki miasta to:
- zamek lubowelski (Hrad Ľubovňa) - wybudowany pod koniec XIV w. (pierwsza wzmianka z 1311); dobrze zachowany
- skansen budownictwa ludowego pod zamkowym wzgórzem, z greckokatolicką drewnianą cerkwią ze wsi Matysowa oraz drewnianymi domami mieszkalnymi z początków XX w., przeniesionymi z różnych miejscowości na terenie północno-wschodniego Spisza
- kościół św. Mikołaja - gotycki, z XIII w., przebudowany w drugiej połowie XVII w. w stylu barokowym oraz w XIX w. w stylu klasycystycznym, barokowe wnętrze z późnogotycką chrzcielnicą i rzeźbą Madonny z 1300
- średniowieczny rynek (Námestie sv. Mikuláša) z renesansowymi i klasycystycznymi domami mieszczańskimi.
Linki zewnętrzne:
miasta: Podoliniec • Stara Lubowla
wsie: Čirč • Ďurková • Forbasy • Hajtovka • Haligovce • Hniezdne • Hraničné • Hromoš • Chmeľnica • Jakubany • Jarabina • Kamienka • Kolačkov
• Kremná • Kyjov • Lacková • Legnava • Lesnica • Litmanová • Lomnička • Ľubotín • Malý Lipník • Matysová • Mníšek nad Popradom
• Nižné Ružbachy • Nová Ľubovňa • Obručné • Orlov • Plaveč • Plavnica • Pusté Pole • Ruská Voľa nad Popradom • Starina
• Stráňany • Sulín • Šambron • Šarišské Jastrabie • Údol • Veľká Lesná • Veľký Lipník • Vislanka • Wyżne Rużbachy
