ഇറാന്‍
വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.
|
|||||
 |
|||||
| ഔദ്യോഗിക ഭാഷ | പേര്‍ഷ്യന്‍ | ||||
| തലസ്ഥാനം - ജനസംഖ്യ: |
ടെഹ്റാ‍ന്‍ 9,670,56 (1988) |
||||
| ഗവണ്‍മെന്റ്‌ | ഇസ്ലാമിക്‌ റിപബ്ലിക്ക്‌ | ||||
| പരമോന്നത നേതാവ്‌ | അലി ഖമേനി | ||||
| പ്രസിഡന്റ്‌ | മഹമൂദ് അഹ്മദിനിജാദ് | ||||
| വിസ്തീര്‍ണ്ണം |
1,648,195കി.മീ.² |
||||
| ജനസംഖ്യ ജനസാന്ദ്രത: |
68,017,860(2005) 41/കി.മീ.² |
||||
| സ്വാതന്ത്ര്യ വര്‍ഷം | 1979 |
||||
| മതങ്ങള്‍ | ഷിയാ ഇസ്ലാം 89% സുന്നി ഇസ്ലാം 10% |
||||
| നാണയം | റിയാല്‍(Af) | ||||
| സമയ മേഖല | UTC+3:30 | ||||
| ഇന്റര്‍നെറ്റ്‌ സൂചിക | .ir | ||||
| ടെലിഫോണ്‍ കോഡ്‌ | 98 | ||||
ദക്ഷിണ പശ്ചിമേഷ്യയിലെ ഒരു ഇസ്ലാമിക രാഷ്ട്രമാണ് ഇറാന്‍ അഥവാ ഇസ്ലാമിക്‌ റിപ്ലബ്ബിക്‌ ഓഫ് ഇറാന്‍ തലസ്ഥാനം തെഹ്‌റാന്‍ ആണ്. അതിരുകള്‍: വടക്ക്‌: തുര്‍ക്കുമെനിസ്താന്‍, അസര്‍ബൈജാന്‍, അര്‍മീനിയ, കാസ്പിയന്‍ കടല്‍, കിഴക്ക്‌: അഫ്ഗാനിസ്താന്‍, തെക്കുകിഴക്ക്‌: പാകിസ്താന്‍, പടിഞ്ഞാര്‍: ഇറാഖ്‌, വടക്കുപടിഞ്ഞാര്‍: തുര്‍ക്കി, തെക്ക്‌: പേര്‍ഷ്യന്‍ ഗള്‍ഫ്‌, ഗള്‍ഫ്‌ ഓഫ് ഒമാന്‍, നിവാസികളില്‍ 98 ശതമാനവും മുസ്ലീംകളാണ്‌. ബാക്കി ക്രൈസ്തവര്‍, ബഹായികള്‍, സൗരാഷ്ട്രര്‍. ഔദ്യോഗിക ഭാഷ: പേര്‍ഷ്യന്‍. അറബി, ഇംഗ്ലീഷ്‌ എന്നീ ഭാഷകളും ജനങ്ങളുപയോഗിക്കുന്നു.
[തിരുത്തുക] സാമ്പത്തിക രംഗം
ഇറാന്‍ കാര്‍ഷിക വ്യാവസായികരാഷ്ട്രമാണ്‌. പ്രധാനപ്പെട്ട കൃഷിയിനങ്ങള്‍ ബാര്‍ലി, ഗോതമ്പ്‌, കരിമ്പ്‌, നെല്ല്, ഉള്ളി, തക്കാളി, ഉരുളക്കിഴങ്ങ്‌, ആപ്പിള്‍, മുന്തിരി എന്നിവ. ഈത്തപ്പഴം, തേയില, ബദാം എന്നിവയും കൃഷി ചെയ്യുന്നു. പെട്രോളിയം, ഇരുമ്പ്‌, ഗന്ധകം, ചെമ്പ്‌, ക്രോമൈറ്റ്‌, കറുത്തീയം എന്നിവയാണ്‌ പ്രധാന ധാതുനിക്ഷേപങ്ങള്‍. എണ്ണ ഉല്‍പാദനത്തില്‍ മുന്‍പന്തിയിലാണ്‌ ഇറാന്‍. വസ്ത്രനിര്‍മ്മാണം, പഞ്ചസാര, മാര്‍ബിള്‍, സ്ഫടികം, സിമന്റ്‌ തുടങ്ങിയവ മുഖ്യ വ്യവസായങ്ങളാണ്‌. പെട്രോ കെമിക്കല്‍സ്‌, ലിക്വിഡ്‌ ഗ്യാസ്‌, വൈദ്യുതിനിലയങ്ങള്‍, ഡാം നിര്‍മ്മാണം എന്നീ രംഗങ്ങളിലും ശ്രദ്ധയൂന്നുന്നു. പെട്രോളിയവും പരവതാനിയുമാണ്‌ പ്രധാന കയറ്റുമതിയിനങ്ങള്‍.
[തിരുത്തുക] ചരിത്രവും ഭരണക്രമവും
ഇറാന്റെ പഴയ പേര്‍ പേര്‍ഷ്യ. മീഡുകളും പേര്‍ഷ്യക്കാരുമാണ്‌ ആദിമനിവാസികള്‍. ക്രിസ്തുവിന്‌ ആയിരം വര്‍ഷങ്ങള്‍ക്കു മുമ്പാണ്‌ ഇവര്‍ മധ്യേഷ്യയില്‍ നിന്ന് ഇറാനിലേക്ക്‌ കുടിയേറിയത്‌. ക്രി.വര്‍ഷം മൂന്നാം നൂറ്റാണ്ട്‌ മുതല്‍ നാനൂര്‍ വര്‍ഷക്കാലം പേര്‍ഷ്യ ഭരിച്ചിരുന്നത്‌ സാസാനികളായിരുന്നു. ഏഴാം നൂറ്റാണ്ടില്‍ ഇസ്ലാം പേര്‍ഷ്യയില്‍ പ്രചരിക്കുകയും ഭരണം ഇസ്ലാമിക ഖലീഫമാരുടെ കീഴിലാവുകയും ചെയ്തു. 1258ല്‍ മംഗോളിയര്‍ അബ്ബാസികളെ പരാജയപ്പെടുത്തി അധികാരം പിടിച്ചടക്കി. പതിനാറാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ ആദ്യത്തില്‍ തദ്ദേശീയരായ സഫവികള്‍ ഭരണം കയ്യടക്കി.
ഇറാന്റെ ആധുനിക യുഗം ആരംഭിക്കുന്നത്‌ പഹ്‌ലവി ഭരണത്തോടു കൂടിയാണ്‌. തുര്‍ക്കിയിലെ കമാല്‍ അത്താ തുര്‍ക്കിനെ മാതൃകയാക്കിയ രിസാ ഷാഹ്‌ പഹ്‌ലവി പടിഞ്ഞാറന്‍ പരിഷ്കാരങ്ങള്‍ നടപ്പാക്കാന്‍ തുടങ്ങി. ഇറാനിയന്‍ വേഷവിധാനങ്ങള്‍ക്കു പകരം സ്യൂട്ടും കോട്ടും നിര്‍ബന്ധമാക്കി. പ്രൈമറി സെക്കണ്ടറി വിദ്യാലയങ്ങളില്‍ മതവിദ്യാഭ്യാസം നിര്‍ബന്ധമല്ലാതാക്കി. പര്‍ദ്ദ നിരോധിച്ചു. പിന്നീട്‌ അദ്ദേഹത്തിന്റെ പുത്രന്‍ മുഹമ്മദ്‌ രിസാഷാ പഹ്‌ലവി അധികാരത്തില്‍ വന്നു. സമൂഹത്തിലെ പ്രമാണിവര്‍ഗത്തിന്‌ അനുകൂലമായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ നയങ്ങള്‍. മതപണ്ഢിതന്‍മാരുടെ വായ മൂടിക്കെട്ടിയതോടെ സര്‍വ്വ അധാര്‍മികതകളും രാജ്യത്ത്‌ അരങ്ങേറി. ആയത്തുല്ല ഖുമൈനിയെ നാടു കടത്തിയ ഷാക്കെതിരില്‍ ജനങ്ങള്‍ തെരുവിലിറങ്ങി. ജനവികാരങ്ങള്‍ ഇളക്കിവിടുന്നതില്‍ ഖുമൈനിയുടെ ഉജ്ജ്വല പ്രഭാഷണങ്ങള്‍ വമ്പിച്ച സ്വാധീനം ചെലുത്തി. 1979 ജനുവരി ഒന്നിന്‌ ഖുമൈനി തെഹ്‌റാനില്‍ തിരിച്ചെത്തി വിപ്ലവനേതൃത്വം ഏറ്റെടുത്തു. അപ്പോഴേക്കും ഷാ പലായനം ചെയ്തിരുന്നു. ഹിതപരിശോധനയില്‍ ജനങ്ങള്‍ അഭിപ്രായപ്പെട്ട പ്രകാരം 1979 ഏപ്രില്‍ ഒന്നിന്‌ ഇറാന്‍ ഒരു ഇസ്ലാമിക ജനാധിപത്യ രാഷ്ട്രമായി പ്രഖ്യാപിക്കപ്പെട്ടു. 1980-88 കാലയളവില്‍ ഇറാന്‍ ഇറാഖുമായി ഒരു യുദ്ധത്തിലേക്ക്‌ എടുത്തെറിയപ്പെട്ടു. ലോകത്ത്‌ അമേരിക്കയുടെ പ്രതിയോഗികളുടെ നിരയില്‍ ഒന്നാമതാണ്‌ ഇറാന്റെ സ്ഥാനം. മഹ്‌മൂദ്‌ അഹ്‌മദീ നെജാദ്‌ ആണ് നിലവിലെ പ്രസിഡെന്റ്‌.
[തിരുത്തുക] പ്രമാണാധാരസൂചി
ഇസ്ലാമിന്റെ ലോകം : പ്രബോധനം വിശേഷാല്‍ പതിപ്പ്‌ 2004
 |
ഭൂമിശാസ്ത്ര വിഭാഗത്തില്‍പ്പെട്ട ഈ ലേഖനം അപൂര്‍ണ്ണമാണ്‌. ഇതു പൂര്‍ത്തിയാക്കാന്‍ സഹായിക്കുക. |
ഭൂമിശാസ്ത്ര കുറിപ്പുകള്‍: (1) ഭാഗികമായി യൂറോപ്പില്‍; (2) ഭാഗികമായോ പൂര്‍ണമായോ ഓഷ്യാനിയയില്‍ ഉണ്ടായിരുന്നു എന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു; (3) മിക്കവാറും ഭാഗം ആഫ്രിക്കയില്‍; (4) തായ്‌വാന്റെ രാഷ്ട്രീയ സ്ഥിതി കാണുക.
