Web Analytics

See also ebooksgratis.com: no banners, no cookies, totally FREE.

CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Dąbrowa Tarnowska - Wikipedia, wolna encyklopedia

Dąbrowa Tarnowska

Z Wikipedii

Współrzędne: 50°10' N 020°59' EGeografia

Dąbrowa Tarnowska
Herb
Herb Dąbrowy Tarnowskiej
Województwo małopolskie
Powiat dąbrowski
Gmina
 - rodzaj
Dąbrowa Tarnowska
miejska
Założono 1442
Prawa miejskie 1693
Burmistrz Stanisław Początek
(e-mail)
Powierzchnia 23,07 km²
Położenie 50° 10' N
20° 59' E
Wysokość 120 m n.p.m.
Liczba mieszkańców (2007)
 - liczba ludności
 - gęstość

11 720
488,9 os./km²
Strefa numeracyjna
(do 2005)
14
Kod pocztowy 33-200
Tablice rejestracyjne KDA
Położenie na mapie Polski
Dąbrowa Tarnowska
Dąbrowa Tarnowska
Dąbrowa Tarnowska
TERC10
(TERYT)
2121504024
Miasta partnerskie Litwa Gmina rejonowa Wilno
Francja Rixheim
Urząd miejski3
ul. Rynek 34
33-200 Dąbrowa Tarnowska
tel. 14 642-27-75; faks 14 642-27-47
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Wiadomości w Wikinews
Strona internetowa miasta

Dąbrowa Tarnowskamiasto w województwie małopolskim, w powiecie dąbrowskim. Siedziba powiatu i gminy Dąbrowa Tarnowska. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. tarnowskiego.

Według danych z 2007 roku, miasto ma 11 720 mieszkańców.

Położona w południowo-wschodniej Polsce, na pograniczu Pogórza Karpackiego i Kotliny Sandomierskiej.

W Dąbrowie Tarnowskiej znajdują się ruiny barokowego pałacu Lubomirskich.

Spis treści

[edytuj] Historia

Pomiędzy Sanem i Wisłą jeszcze w XIX w. szumiała Puszcza Sandomierska. Właśnie na skraju tego potężnego niegdyś boru, u schyłku XVI w., z mroków historii wyłaniają się początki miejscowości. Swoją nazwę zawdzięcza ona rosnącym wtedy pięknym gajom dębowym. Zgodnie z ówczesną pisownią, otrzymała miano Dambrowa. O tym, że każda nowa osada była wprost wydzierana puszczy, świadczą dziś nazwy pobliskich miejscowości: oczywiście sama Dąbrowa, Borek, Bucze, Lipiny, Olesno, Podlipie, Oleśnica, Żdżary i Zalipie. Używana zamiennie z innymi: Dąbrowa, Dąmbrowa, Dambrowa Magna, Dobrowa, nazwa wsi stosowana była do XVII w., kiedy dochodzi do lokacji miasta. Wtedy w księgach metrykalnych pojawia się miejscowość Oppidum Dąbrowa – miasto Dąbrowa. Przejęło ono miano od liczącej już wówczas 300 lat wsi. Lecz w księgach z 1704 r. pojawia się jeszcze inna nazwa, Lubomierz. Pragnęli ją nadać założonemu miastu właściciele dóbr – Lubomirscy, jednak nie przyjęła się i z zapisów parafialnych zniknęła w latach 20. XVIII w. W XIX w. (dla odróżnienia od innych miejscowości o tej samej nazwie) zaczęto posługiwać się terminem Dąbrowa koło Tarnowa, a dzisiejsza nazwa – Dąbrowa Tarnowska – przyjęła się niedługo przed II wojną światową. Położona w dorzeczu Dunajca i Wisły, była typową wioską małopolską, powstałą na terenie słabo zaawansowanym osadniczo. Pozostawała na uboczu, daleko od wielkich wydarzeń politycznych i gospodarczych i może właśnie dlatego Powiśle Dąbrowskie zachowało do dziś tyle swoistego uroku. Sama Dąbrowa (a właściwie jej centra, którymi były niegdyś kościół i zamek, a dziś są stary i nowy kościół) leży na malowniczym wzniesieniu, pod którym płynie rzeka Breń. Najstarsze ślady pobytu człowieka w rejonie miasta pochodzą z końca epoki lodowcowej. Skutkiem cofającego się lodowca i ocieplającego się klimatu było pojawienie się na tym terenie, podążającej za zwierzyną grupy łowców reniferów . W latach 90. ubiegłego wieku, w trakcie powierzchownych badań archeologicznych u zbiegu rzeki Szarwaczanki i Breń, odkryto osadę wczesnośredniowieczną, którą datuje się na XI–XII wiek. W toku burzliwych dziejów miejscowości zniszczeniu uległy księgi wiejskie i miejskie, a na dodatek zaginęły bezpowrotnie archiwalia dworskie kolbuszowskiej linii Lubomirskich – właścicieli Dąbrowy. Do naszych czasów zachowały się jedynie w archiwum parafialnym księgi metrykalne, lecz jest to zbyt skąpe źródło do ustalenia dziejów miasta. Akcja osadnicza na tym terenie rozpoczęła się dopiero w II połowie XIV w. Wiele wyjaśnia tu fakt późnego występowania w źródłach wsi, które w XV w. weszły w skład dąbrowskiej parafii. Najwcześniej, bo w 1374 r. pojawia się Brnik, w 1405 Gruszów, w 1532 Nieczajna, a w 1550 r. Szarwark. Do niedawna sądzono, że początki osady dąbrowskiej wiążą się ze wzmianką ze spisów świętopietrza z 1326 r., jednak dokładniejsze badania wykazały błąd w tej opinii, bowiem "Michael plebanus ecclesiae de Dambrowa" dotyczy Dąbrowy położonej w woj. Podkarpackim. Pierwsza historyczna wiadomość o istnieniu Dąbrowy pochodzi z dokumentu wystawionego w 1422 r. w Wiślicy przez Stanisława Ligęzę, w którym potwierdzał nadanie sołectwa "in villa nostra Dambrowa" Mikołajowi ze Złotej. Samego nadania dokonał ojciec Stanisława – Jan i musiało nastąpić to przed 1419 r., w którym zmarł.

Budynek Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Dąbrowie Tarnowskiej
Budynek Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Dąbrowie Tarnowskiej

Rozwój swój wieś Dąbrowa zawdzięcza wojewodzie Janowi Ligęzie, który położył podwaliny pod potęgę majątkową swego rodu. Jednak największy wkład w rozwój gospodarczy osady wniósł kasztelan sandomierski Mikołaj Spytek Ligęza. Zasłużył sobie na uznanie przede wszystkim jako hojny fundator przytułków dla chorych i biednych w Dąbrowie, Rzeszowie, Sędziszowie, Zabierzowie, Otfinowie i Radgoszczy. Był on biegłym mówcą sejmowym. Posiadał w Dąbrowie własną drukarnię (stąd wyszło dzieło Schola Jesu Christi dedykowane królowi Zygmuntowi III), dzięki niemu Dąbrowa stała się dworskim ośrodkiem kulturalnym. W 1628 r. wyjednał u króla przywilej na jarmarki, przypisuje się mu również zbudowanie renesansowego zamku. Po jego śmierci (w 1637 r.) dobra dąbrowskie przypadły córce Konstancji, która poślubiła Jerzego Sebastiana Lubomirskiego. W ten sposób znalazły się w rękach jednego z najbardziej wpływowych i najbogatszych rodów w Polsce, i pozostawały w nich do roku 1785. Główną rezydencją Jerzego Sebastiana był Wiśnicz, jednak przebywał on równie chętnie wraz ze swym dworem i wojskiem na zamku dąbrowskim. W czasach "potopu szwedzkiego" stał wiernie przy królu, co naraziło jego dobra na łupież ze strony Szwedów i Siedmiogrodzian (lata 16551657). Dąbrowa bardzo ucierpiała od tych najazdów, a straty spotęgowało jeszcze splądrowanie kościoła przez kozaków Rakoczego. Z osobą Michała Lubomirskiego i jego matki – Katarzyny Anny Lipskiej należy wiązać fakt lokacji miasta Dąbrowy. Podobnie jak nie można jednoznacznie ustalić początków wsi Dąbrowy, tak nieprawdopodobieństwem jest podanie dokładnej daty powstania miasta, ponieważ akt lokacyjny zaginął. Okresem najbardziej prawdopodobnym, w którym powstała Dąbrowa jest 16911693 r. W historii miasteczka Lubomirscy zapisali się również tym, że uczynili z istniejącego dworu renesansowego Ligęzów wspaniałą rezydencję magnacką. Według opisu ks. Stefana Dembińskiego z 1846 r., był zbudowany w stylu włoskim, obszerny na dwa piętra i zdobiony marmurami i wielką ilością posągów. Jednak zamek ten, jeden z najpiękniejszych w kraju, został splądrowany podczas rabacji galicyjskiej w 1846 r., a rok później spłonął w wyniku pożaru spowodowanego przez żołnierzy austriackich, którzy tam stacjonowali. Z położenia kościoła parafialnego oraz dworu, stojących na wyróżniających się do dziś wzniesieniach a także ze źródeł z przełomu XVII/XVIII w. wynika, że miasto powstało na obszarze pomiędzy dawną Dąbrową, a zamkiem Lubomirskich, przy drodze z kościoła do pałacu. Zasadzający miasto wyznaczyli regularny rynek i dogodnie usytuowali całość zabudowy miejskiej. Nie zapomnieli o obwałowaniu i budowie obronnego systemu irygacyjnego. Istniały bowiem fosy i ogrodzenia zalewane wodą. Oddzielały wówczas teren kościoła od miasta. Po bezpotomnej śmierci Michała Lubomirskiego Dąbrowa przypadła jego bratu Jerzemu Pawłowi, staroście sądeckiemu i wojewodzie sandomierskiemu, a po nim, jego synowi – Stanisławowi Lubomirskiemu, staroście sądeckiemu i bracławskiemu. Burzliwe i wystawne życie tego ostatniego, doprowadziło do olbrzymiego zadłużenia majątku, dlatego klucz dąbrowski został sprzedany na licytacji w 1785 r. Nikodemowi Stojowskiemu, właścicielowi Siedlisk. Zmarł on jednak młodo, niedługo po dokonaniu zakupu i nowym właścicielem został Dyzma Stojowski, który prowadził walkę z szerzącą się plagą pijaństwa, poprzez wstrzymanie się od wyszynku piwa i gorzałki. Po kilku następnych zmianach właścicieli, dobra dąbrowskie 12 grudnia 1889 r. przeszły w ręce hrabiego Józefa Męcińskiego, natomiast pałac zakupił żydowski kupiec Kalman Goldfinger. Po pierwszym rozbiorze Polski Dąbrowa, podobnie jak Tarnów i cała południowa Małopolska, znalazła się od lipca 1772 r. w granicach utworzonej przez Austrię prowincji, nazwanej Galicją i Lodomerią. Z początkiem 1773 r. Galicja została podzielona na 6 cyrkułów i 60 dystryktów. Miasto otrzymało wtedy rangę dystryktu, w skład którego wchodził znacznie większy Tarnów. Ta sytuacja nie trwała długo, gdyż już w 1775 r. po redukcji zbyt dużej ilości dystryktów, weszła w skład utworzonego wówczas dystryktu tarnowskiego.

Zamek Lubomirskich w Dąbrowie Tarnowskiej
Zamek Lubomirskich w Dąbrowie Tarnowskiej

W 1855 r., po kolejnej reformie administracyjnej, stała się siedzibą urzędu powiatowego. Ta sytuacja również nie trwała długo. 23 stycznia 1867 r., w miejsce zlikwidowanych w Dąbrowie i Żabnie powiatów, powstało starostwo z siedzibą w Dąbrowie. Od tej chwili rola Dąbrowy wyraźnie wzrosła i nastąpiło ożywienie gospodarcze miasta, zwłaszcza po uruchomieniu w 1906 r. linii kolejowej TarnówSzczucin. Rangę tę utrzymała również w odrodzonej II Rzeczypospolitej, a straciła dopiero w latach 70. XX w., po zlikwidowaniu urzędów powiatowych. Jednak w 1990 r., ze względu na dawne tradycje i położenie geograficzne, została siedzibą Urzędu Rejonowego, a po ostatniej reformie administracyjno-samorządowej z 1999 r. znowu stała się stolicą powiatu. Lata I i II wojny światowej nie oszczędziły ludności miasta. Szczególnie duże straty przyniosła II wojna. Już 8 września do Dąbrowy wkroczyły oddziały niemieckie, a władzę w mieście objęła komendatura wojskowa, zastąpiona po miesiącu przez administrację cywilną. 16 września Niemcy powołali administrację cywilną dla połączonych powiatów – Dąbrowa, Tarnów i Brzesko (z siedzibą w Tarnowie), zaś w Dąbrowie działała ekspozytura starostwa. Okupacja przyniosła materialne wyniszczenie miasta, terror i represje stosowane wobec mieszkańców. Objawiły się one w całym byłym powiecie już we wrześniu 1939 r. W maju 1940 r. aresztowano uczniów gimnazjalnych i maturzystów. Po pobycie w tarnowskim więzieniu trafili do obozu koncentracyjnego. Duże straty poniosła ludność wyznania mojżeszowego żyjąca w mieście. W lipcu 1942 r. przystąpiono do tworzenia gett żydowskich w Dąbrowie i Żabnie. Znalazło się tam ok. 2 tys. Żydów, których następnie przewieziono do obozu zagłady w Bełżcu. Odpowiedzią na terror okupanta był ruch oporu. Jego początki sięgają listopada 1939 r. W 1940 r. nastąpiło połączenie komórek konspiracyjnych w Związek Walki Zbrojnej. Powiat dąbrowski wszedł w skład Inspektoratu Rejonowego w Tarnowie. W Dąbrowie powstał obwód IR o kryptonimie "Drewniaki". Do kwietnia 1943 r. obsadzono komendę obwodu i stworzono struktury bojowe. W obwodzie znajdowało się ok. 300 żołnierzy konspiracji. Prowadzono akcje sabotażowe i zbrojne, m.in. na kolei, w zakładach przemysłowych, rozbrajano posterunki niemieckie, konfiskowano zaopatrzenie dla oddziałów walczących na froncie. Wszystko to dezorganizowało okupacyjną gospodarkę i osłabiało sprawność Niemców. Oprócz Armii Krajowej działały ugrupowania ludowe, głównie Bataliony Chłopskie. Aktywność przejawiał też ruch lewicowy, którego zbrojną siłą była Gwardia Ludowa. Nasilenie walk z okupantem nastąpiło w 1944 r., kiedy Niemcy zajęci byli przygotowaniem do obrony przed nacierającą Armią Czerwoną. Wiosną oddział złożony z żołnierzy AK i BCh zaatakował dąbrowskie więzienie i uwolnił kilkudziesięciu więźniów oskarżonych o przynależność do konspiracji.

Dąbrowski rynek
Dąbrowski rynek

Warto wspomnieć o prowadzonym tajnym nauczaniu w zakresie szkoły podstawowej i średniej. Wielu nauczycieli zginęło lub trafiło do więzień, jednak nauczania nie zaprzestano. Widocznym objawem tego było przystąpienie kilkudziesięciu uczniów do matury. Skutki okupacji były tragiczne. Liczba ludności spadła z 6117 osób w 1939 r. do 4520 w 1945 r. 17 stycznia 1945 r. do Dąbrowy wkroczyły oddziały radzieckie 60 armii gen. P. Kuroczkina. Przystąpiono do usuwania zniszczeń, porządkowania miasta i tworzenia normalnych warunków życia. Czasy powojenne, to okres postępującej urbanizacji, rozwoju gospodarczego i kulturalnego miasta. Odbudowano drogi, na wzgórzu, gdzie wcześniej znajdował się pałac wybudowano nowy kościół, a stary, zabytkowy przepięknie wyremontowano. Kolejno wznoszono: budynek banku szpitala, biblioteki, urzędów miasta i starostwa, osiedla mieszkaniowe, obiekty szkolne i sportowe. Została wybudowana ochronka dla dzieci, hospicjum oraz kaplica cmentarna. Ogrodzono cmentarz katolicki i żydowski, odnowiono pomniki. Zmodernizowana została sieć handlowo-usługowa i telekomunikacyjna. Miasto i gmina zostały zgazyfikowane, zbudowano wodociąg, częściowo przeprowadzono kanalizację. Posiada własne nowoczesne składowisko komunalne. W ostatnich latach wzniesiono piękny nowy budynek szkoły podstawowej nr 1 w Dąbrowie Tarnowskiej oraz szkoły podstawowej w Szarwarku. Dąbrowa Tarnowska z każdym dniem staje się nowocześniejsza i piękniejsza.

[edytuj] Podział administracyjny

[edytuj] Dzielnice i osiedla

  • Podkościele
  • Bagienica
  • Ruda
  • Ulinów
  • os. Westerplatte
  • os. Kościuszki

[edytuj] Ważne instytucje i urzędy

  • Cech Rzemiosł Różnych, ul. Rynek 35
Urząd Miasta i Gminy Dąbrowa Tarnowska
Urząd Miasta i Gminy Dąbrowa Tarnowska
  • Dom Pomocy Społecznej i Hospicjum, ul. Św. Brata Alberta Chmielowskiego 16
  • "ENION" Rejon Dystrybucji Dąbrowa Tarnowska, ul. Oleśnica 32a
  • Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej, ul. Żabieńska 20
  • Komenda Powiatowa Policji, ul. Berka Joselewicza 4
  • Miejska Biblioteka Publiczna, ul. Polna 13
  • Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, ul. Sportowa 4
  • Powiatowy Urząd Pracy, ul. Piłsudskiego 33
  • Prokuratura Rejonowa, ul. Wyszyńskiego 2
  • Rejonowe Przeciębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji, ul. Zazamcze 53
  • Rozdzielnia Gazu, ul. Św. Brata Alberta Chmielowskiego 14
  • Sąd Rejonowy, ul. Jakuba Bojki 2
  • Urząd Miasta i Gminy, ul. Rynek 34
  • Urząd Pocztowy, ul. Jagiellońska 3
  • Urząd Skarbowy, ul. Berka Joselewicza 5
  • Warsztaty Terapii Zajęciowej, ul. Kościuszki 34

[edytuj] Zabytki i atrakcje turystyczne

[edytuj] Turystyka

[edytuj] Biura Turystyczne

Główne skrzyżowanie Dąbrowy Tarnowskiej
Główne skrzyżowanie Dąbrowy Tarnowskiej

[edytuj] Komunikacja

Przez Dąbrowę Tarnowską przebiega droga krajowa nr 73 (Kielce, Busko Zdrój, Dąbrowa Tarnowska, Tarnów, Jasło).

Na rok 2008 zaplanowane jest rozpoczęcie budowy dąbrowskiej obwodnicy.

Przez Dąbrowę Tarnowską przechodzi zbudowana w 1906 r. linia kolejowa TarnówSzczucin. Obecnie służy ona tylko przewozom towarowym, ruch pasażerski został zawieszony w 2000 r. Plany wydłużenia kolei ze Szczucin aż do Buska-Zdroju i jej zeelektryfikowana nie zostały zrealizowane, choć dziś mówi się o powrocie do tego pomysłu, jak też o wznowieniu ruchu pasażerskiego.

[edytuj] Edukacja

[edytuj] Sport

  • Miejsko – Gminny Ośrodek Sportu i Rekreacji

Miejsko – Gminny Ośrodek Sportu i Rekreacji w Dąbrowie Tarnowskiej jest samorządową jednostką organizacyjną powołaną do prowadzenia działalności sportowo-rekreacyjnej. Do podstawowych zadań Ośrodka należy:

Kryta Pływalnia w Dąbrowie Tarnowskiej
Kryta Pływalnia w Dąbrowie Tarnowskiej
    • organizowanie różnego rodzaju zawodów i imprez sportowych
    • współdziałanie z Klubem "Dąbrovia", organizacjami sportowymi, szkołami i innymi organizacjami społecznymi w dziedzinie rozwoju i popularyzacji różnych dyscyplin sportowych i rekreacyjnych. Ośrodek na powierzchni 6 ha oferuje możliwość skorzystania z:
    • hali sportowej
    • stadionu
    • bieżni 4 x 100
    • boiska do piłki nożnej
    • ścieżki zdrowia
    • otwartych torów łuczniczych
    • boiska do siatkówki plażowej i na trawie
    • basenu krytego
    • basenu odkrytego
    • brodzika dla dzieci
    • placu zabaw
    • lodowisko naturalne
    • parking

[edytuj] Ścieżki rowerowe

[edytuj] Kultura i Media

Dąbrowski Dom Kultury
Dąbrowski Dom Kultury

[edytuj] Muzea

  • Izba Pamięci Żydów
  • Muzeum Polonijne
  • Muzeum Powiśla Dąbrowskiego

[edytuj] Kino

  • Kino Sokół ul. Kościuszki

[edytuj] Gazeta

  • Nowy Kurier Dąbrowski

[edytuj] Znane osobistości związane z Powiślem Dąbrowskim

[edytuj] Zdrowie

Przychodnia Rejonowa w Dąbrowie Tarnowskiej
Przychodnia Rejonowa w Dąbrowie Tarnowskiej

[edytuj] Gospodarka

Miasto ma sieć telefoniczną oraz centralę automatyczną na 4000 numerów. Dostępność do automatycznych połączeń międzynarodowych. Zaopatrzenie w energię. Wielkość zainstalowanej mocy energetycznej pozwala na pełne pokrycie potrzeb oraz umożliwia zwiększenie poboru o 20%. Gaz – miasto i wsie zgazyfikowane gazem ziemnym nisko i średnioprężnym.

Miasto i gmina jest zaopatrzona w wodę z ujęć miasta Tarnowa poprzez 21 km magistralę oraz z ujęcia głębinowego w Żabnie.

Większość obszaru miasta posiada system kanalizacji ogólnospławnej wraz z oczyszczalnią ścieków mechaniczno-biologiczną. Wybudowano także sieć analizacyjną w Nieczajnie Górnej z nowoczesną oczyszczalnią ścieków.

  • Zasoby mieszkaniowe.

Spółdzielnia Mieszkaniowa działająca na terenie miasta posiada w eksploatacji ponad 900 mieszkań. Obecnie 40 mieszkań jest w trakcie budowy. Gmina utrzymuje 410 mieszkań typu komunalnego. Na terenie gminy jest dobrze rozwinięte indywidualne budownictwo jednorodzinne.

Gmina posiada Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Dąbrowa Tarnowska, które jako dokument strategiczny określa politykę przestrzenną gminy. Studium stanowi raport o stanie istniejącym i warunkach rozwoju oraz formułuje kierunki zagospodarowania przestrzennego całej Gminy Dąbrowa Tarnowska. Na bieżąco dostosowujemy plan zagospodarowania przestrzennego do potrzeb inwestorów w granicach prawa.

[edytuj] Handel

Centrum Handlowe Dąbrowiak
Centrum Handlowe Dąbrowiak

Biedronka - wkrótce 2; Leader - 1; Delikatesy Centrum - 1; Centrum Handlowe "Dąbrowiak"

[edytuj] Ciakawostki

Czy wiesz, że...

  • Tarnów był kiedyś w powiecie dąbrowskim...

Zobacz też: gmina Dąbrowa Tarnowska, powiat dąbrowski.


[edytuj] Linki zewnętrzne



Static Wikipedia (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Static Wikipedia February 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu