Svidník

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).


Svidnik
Państwo	Słowacja
Powiat	Svidník
Powierzchnia	19,92 km²
Położenie	49°18' N 21°34' E
Wysokość	230 m n.p.m.
Ludność (2004) • liczba ludności	12248
Nr kierunkowy	75
Położenie na mapie

Felsoviskoz (Svidnik) na mapie z roku 1889

Svidník (węg. Felsővízköz, do 1899 Felső-Szvidnyik, niem. Obersvidnik) - miasto powiatowe we wschodniej Słowacji, w kraju preszowskim, w historycznym regionie Szarysz (Šariš).

Svidník leży na wysokości 230 m n.p.m., w północnej części Pogórza Ondawskiego, u ujścia rzeczki Ladomírka do rzeki Ondava. Liczba mieszkańców miasta wynosi 12 248 osób [2002], powierzchnia - 19,92 km². Współrzędne geograficzne - 49°18'20 N, 21°34'04 E.

Przez Svidník przebiega droga krajowa nr 73 (międzynarodowa E371) z przejścia granicznego Vyšný Komárnik - Barwinek do Preszowa. Od 1999 planuje się budowę w tym szlaku obwodnicy, która wyprowadzi ruch tranzytowy z centrum miasta. Z drogą nr 73 łączy się w mieście droga krajowa nr 77, biegnąca z Bardejova. W mieście znajduje się cywilne lotnisko z krajowym portem lotniczym, czynnym od 1990.

Dzisiejszy Svidník powstał dopiero w 1944 z połączenia wsi Vyšný Svidník i Nižný Svidník, od stuleci leżących na transkarpackim szlaku handlowym przez Przełęcz Dukielską. Starszy ze Svidníków powstał prawdopodobnie około 1340, w czasach kolonizacji wołoskiej, ale jako osiedle rusińskie. Pierwsza pisemna wzmianka o wsi Svidník pochodzi z 1355, a na początku XV wieku wspomina się już o dwóch wsiach Zvydnegh.

W 1370 włości świdnickie przypadły Piotrowi Cudarowi, który przyłączył je do majątku Makovica. Po Cudarach ziemiami tymi władały rody Erdődy i Szirmai. Pod koniec XV wieku Svidník został zniszczony przez wojska polskie w czasie wojen polsko-węgierskich. W II połowie XVIII wieku Svidník stał się siedzibą powiatu w komitacie Saros. Na początku XIX wieku przez miasto kilkakrotnie przechodziły rosyjskie wojska interweniujące w Zachodniej Europie. XIX wiek był okresem upadku gospodarczego miasta i okolic, który zaowocował intensywną emigracją w inne regiony Słowacji i za granicę. Pod koniec wieku okolice nawiedziła w dodatku epidemia cholery. W 1910 Svidník zamieszkiwało 685 osób, w tym 407 Rusinów, 113 Niemców i 107 Węgrów. Svidník został poważnie zniszczony w obu wojnach światowych. W 1948 połączone wioski miały 1.037 mieszkańców. Po wojnie Svidník przeżył okres gwałtownego rozwoju - budowy osiedli mieszkaniowych i zakładów przemysłowych - mimo tego nadal był silny ruch migracyjny w inne regiony Słowacji.

Panorama miasta ze skansenu

radziecki pomnik, pamiątka bitwy dukielskiej

Svidník jest ośrodkiem kultury rusińskiej. W okresie międzywojennym Rusini stanowili 61% mieszkańców Vyšnego Svidníka i 85% mieszkańców Nižnego Svidníka. Obecnie, według oficjalnych danych, odsetek ludności rusińskiej w mieście i okolicach wynosi 12%. W mieście działa państwowe muzeum kultury rusińsko-ukraińskiej ze skansenem miejscowego budownictwa ludowego, od 1956 odbywają się doroczne festiwale kultury rusińsko-ukraińskiej.

Poza wspomnianym muzeum rusińskim w mieście znajduje się także muzeum wojenne, upamiętniające zmagania I i II wojny światowej na terenach wschodniej Słowacji, w szczególności operację dukielską, oraz Galéria Dezidera Millyho - zbiór ikon ze wschodniosłowackich cerkwi. Atrakcjami Svidníka są cerkwie - prawosławna i greckokatolicka - o ciekawej, nowoczesnej architekturze. We wsiach wokół miasta (Bodružal, Hunkovce, Dobroslav, Korejovce, Krajné Čierno, Ladomírová, Miroľa, Nižný Komárnik, Potoky, Príkra i Šemetkovce) znajduje się jedenaście zabytkowych drewnianych cerkwi. Miasto jest bazą turystyczną dla wycieczek w okoliczne góry (Čierna hora i Ostrý vrch).