T-10
Z Wikipedii
| T-10 (T-10M) | |
 |
|
| Dane podstawowe | |
| Państwo | ZSRR |
| Trakcja | gąsienicowa |
| Typ | czołg ciężki |
| Załoga | 4 |
| Historia | |
| Prototyp | 1953 |
| Lata produkcji | 1954-1967 |
| Wycofanie ze służby | 1993 |
| Dane techniczne | |
| Silnik | silnik wysokoprężny 12-cylindrowy, widlasty W-2-IS chłodzony wodą |
| Moc | 700 KM (522 kW) |
| Transmisja | mechaniczna |
| Wymiary | |
| Długość maksymalna | 10,49 m |
| Długość kadłuba | 7,41 m |
| Długość z lufą do tyłu | 7,40 m |
| Szerokość | 3,14 m |
| Szerokość z ekranami przeciwkumul. | 3,56 m |
| Wysokość | 2,43 m |
| Masa | |
| Masa bojowa | 49 t |
| Opancerzenie | |
| Typ pancerza | spawany z płyt walcowanych |
| Grubość pancerza | 20 do 250 mm |
| Osiągi | |
| Prędkości maksymalne | |
| Na drodze | 42 km/h |
| Zdolność pokonywania przeszkód | |
| Zasięg | 250 km |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| Artyleryjskie | armata D-25TA lub M-62-T2 L/43 kal. 122 mm
z zapasem 30 pocisków |
| Strzeleckie | 2 wielkokalibrowe karabiny maszynowe DSzKM kal. 12,7 mm lub KWPT kal. 14,5 mm (1 sprzężony z działem i 1 przeciwlotniczy), 1000 sztuk amunicji) |
| Użytkownicy | |
| ZSRR | |
IS-8 (nazywany także Obiektem 730) był ostatnim czołgiem z serii sowieckich czołgów ciężkich IS. Najważniejsze cechy, które odróżniały go od jego poprzedników, IS-3 i wyprodukowanego w niewielkiej ilości IS-4, to dłuższy kadłub, siedem par kół nośnych zamiast sześciu, większa wieża z nową armatą i przedmuchiwaczem lufy, ulepszony silnik Diesla i pogrubiony pancerz. Ogólne osiągi były zbliżone, jednak IS-8 mógł zabrać więcej amunicji. Po śmierci Stalina w 1953 r. nazwa czołgu została zmieniona na T-10. Pierwszą wersję produkowano w latach 1954-1957. Składana amunicja powodowała niewielką szybkostrzelność (3-4 pociski/min).
Spis treści |
[edytuj] Zmierzch sowieckich czołgów ciężkich
Mobilny charakter działań wojennych podczas II wojny światowej wykazał wady powolnych czołgów ciężkich. Podczas walk na terenie Polski i natarcia na Berlin, dywizje pancerne i zmechanizowane zostały podzielone, gdyż czołgi ciężkie nie nadążały za mobilnymi T-34. Sowieci kontynuowali produkcję czołgów ciężkich jako część zimnowojennego wyścigu zbrojeń (jako przeciwwagę dla amerykańskich M103 i brytyjskich Conqueror), lecz już bardziej wszechstronne sowieckie czołgi średnie/podstawowe T-54 i T-62 posiadały opancerzenie i uzbrojenie porównywalne do T-10.
W latach 60. XX wieku, Rosjanie przyjęli doktrynę czołgu podstawowego i zaczęli zastępować czołgi ciężkie mobilnymi czołgami podstawowymi. W późnych latach 60. samodzielne bataliony czołgów ciężkich zostały przezbrojone na bardziej zaawansowane technologicznie czołgi T-64 i szybkie T-80, podczas gdy regularne jednostki pancerne i zmechanizowane zostały wyposażone w mniej zaawansowane (i kosztowne) czołgi T-55 i T-72. Produkcja T-10 została wstrzymana w roku 1966, a projekty przyszłych czołgów ciężkich, takich jak wyposażony w automat ładowniczy i uzbrojony w armatę 130 mm Obiekt 770 zostały wstrzymane.
W latach 70. kierowane pociski przeciwpancerne (PPK) upowszechniły się na polach bitew i skutecznie zastąpiły wielkokalibrowe, dalekosiężne działa w jakie wyposażone były czołgi ciężkie. Do użytku zaczęły wchodzić lekkie zaawansowane, opancerzenie typu Chobham oraz dodatkowe opancerzenie reaktywne, które gwarantowało czołgom podstawowym znaczną ochronę bez ograniczenia ich manewrowości.
Zdaniem Bryana Perreta:
"Starcia wojny sześciodniowej, między innymi pod Rafah, jedynie unaoczniły to, co dowództwo Armii Radzieckiej już wiedziało, a mianowicie że czas czołgów ciężkich minął".
W 1967 r. T-10 zostały wycofane ze służby pierwszoliniowej, w latach 70. i 80. XX wieku przewidywano dla nich rolę niszczycieli czołgów oraz nieruchomych punktów ogniowych broniących strategicznych punktów na drugiej linii frontu. Ostatecznie T-10 został wykreślony ze stanu Armii Rosyjskiej w roku 1993.
[edytuj] Wersje:
- T-10A – (1956) dodanie 1 płaszczyznowego stabilizatora armaty
- T-10B – (1957) dodanie 2 płaszczyznowego stabilizatora armaty
- T-10M – (1957) nowa armata M-62-T2 L/43 gun, 2 płaszczyznowy stabilizator armaty, zamiana karabinów maszynowych na KWPT o lepszych parametrach balistycznych, aktywny system obserwacji w podczerwieni, system ochrony przed bronią ABC
- 1963 – T-10M zostają wyposażone w system głębokiego brodzenia OPVT z chrapami
- 1967 – T-10M zostają wyposażone w amunicję podkalibrową i kumulacyjną
Wielkość produkcji nieznana – szacuje się że po II wojnie światowej w Związku Radzieckim wyprodukowano około 6000 czołgów ciężkich, większość z nich stanowiły IS-2, IS-3, IS-4 i T-10.
[edytuj] Bibliografia
- Janusz Magnuski, artykuł w miesięczniku Nowa Technika Wojskowa z sierpnia 1995 roku.
- Ray Bonds (1999), Ilustrowany Przewodnik po Uzbrojeniu Radzieckich Wojsk Lądowych, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa. ISBN 83-11-08763-6
- Bryan Perret (1987), Soviet Armour Since 1945. Blandford Press, London. ISBN 0-7137-1735-1
[edytuj] Linki Zewnętrzne
- Dokładny opis czołgu T-10 ze strony internetowej "Czerwona Armia".
| Radzieckie i rosyjskie pojazdy wojskowe z okresu po 1945 roku | |
|---|---|
| Czołgi | |
| PT-76 | IS-4 | T-10 | T-54 | T-55 | T-62 | T-64 | T-72 | T-80 | T-90 | |
| Działa samobieżne | |
| SU-122-54 | ZSU-23-4 | ZSU-57-2 | ASU-57 | ASU-85 | 2S1 | 2S3 | 2S4 | 2S5 | 2S7 | 2S9 | 2S19 | 2S23 | |
| Transportery opancerzone | Bojowe wozy piechoty |
| BTR-40 | BTR-50 | BTR-60 | BTR-70 | BTR-80 | BTR-152 | BTR-D | BMP-1 | BMP-2 | BMP-3 | BMD-1 | BMD-2 | BMD-3 |
| Pojazdy rozpoznawcze | Ciagniki artyleryjskie i inne pojazdy |
| BRDM-1 | BRDM-2 | BRM-1 | BRM-3 | ATS | BAW | MTLB | PTS-M | GAZ-69 | UAZ-469 |
| Pojazdy prototypowe i doświadczalne | |
