Zbigniew Nowek

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Gen. bryg. Zbigniew Nowek (ur. 1 lipca 1959 w Bydgoszczy), prawnik, działacz opozycji w PRL, szef Urzędu Ochrony Państwa w latach 1998-2001, od 2005 szef Agencji Wywiadu.

Szef Agencji Wywiadu Zbigniew Nowek (drugi z lewej) w towarzystwie Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego i ministra obrony narodowej Radosława Sikorskiego po nominacji na stopień generała brygady.

W 1984 ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Studiował również historię. Jako student związał się z ruchem opozycyjnym, od wiosny 1980 działał w opozycyjnym wydawnictwie "Alternatywy", w którym przed rozpoczęciem strajku w Stoczni Gdańskiej w sierpniu 1980 wydrukowano ulotkę w obronie Anny Walentynowicz. W latach 1980-1981 był przewodniczącym Niezależnego Zrzeszenia Studentów UMK. W następnych latach kontynuował działalność opozycyjną, zwłaszcza organizując druk i kolportaż wydawnictw drugiego obiegu.

Karierę w służbach specjalnych rozpoczął w 1990 od pracy w nowoutworzonym Urzędzie Ochrony Państwa. W latach 1990-1997 był szefem Delegatury UOP w Bydgoszczy. Jego działalność na tym stanowisku spotkała się z wysokim uznaniem przełożonych. W 1993 został przez prezydenta Lecha Wałęsę odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi za działalność na rzecz umacniania bezpieczeństwa wewnętrznego kraju, zaś minister spraw wewnętrznych Andrzej Milczanowski przedterminowo mianował go na stopień kapitana. W 1996 otrzymał nagrodę od ministra spraw wewnętrznych Zbigniewa Siemiątkowskiego za udaremnienie przemytu 25 kilogramów heroiny. W 1997 został nagrodzony przez premiera Włodzimierza Cimoszewicza za znaczące efekty pracy, zwłaszcza za wkład w walkę z przestępczością gospodarczą w zakresie ubezpieczeń.

W listopadzie 1997, po utworzeniu rządu AWS-UW został awansowany na stanowisko zastępcy szefa UOP, zaś w 6 lutego 1998 objął funkcję szefa Urzędu. Za pracę na tym stanowisku również otrzymywał nagrody i wyróżnienia. Za zasługi w działaniach związanych z akcesją Polski do NATO otrzymał nagrody od ministra koordynatora służb specjalnych Janusza Pałubickiego w 1999 oraz od premiera Jerzego Buzka w 2000. W 2001 Jerzy Buzek nagrodził go w uznaniu zasług na rzecz bezpieczeństwa państwa i ochrony porządku konstytucyjnego. W okresie kierownictwa Nowka wiele procedur w Urzędzie dostosowano do standardów NATO.

Jednocześnie był krytykowany przez opozycję (głównie przez Sojusz Lewicy Demokratycznej). Oskarżany był o polityczne czystki w urzędzie: za jego kadencji zwolniono ponad 1400 funkcjonariuszy. Krytykowano zaangażownie Urzędu w proces lustracyjny ówczesnego prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego. Według informacji przekazywanych przez Nowka w archiwach UOP miały znajdować się dokumenty świadczące o współpracy Kwaśniewskiego ze Służbą Bezpieczeństwa. Sąd Lustracyjny uznał jednak, że Kwaśniewski nie był tajnym współpracownikiem. W 2002 prokuratura wszczęła śledztwo w sprawie domniemanych nielegalnych działań Urzędu Ochrony Państwa przeciw prezydentowi, umorzone później z braku cech przestępstwa.

W styczniu 2000 z Polski wydalono 9 rosyjskich dyplomatów oskarżonych o szpiegostwo. Wykrycie rosyjskiej siatki szpiegowskiej Nowek uznał za największy sukces polskich służb specjalnych po 1989^[1]. Sprawa ta również wywołała wiele kontrowersji. Opozycja twierdziła, że wydalenie dyplomatów przyczyniło się do znacznego pogorszenia stosunków polsko-rosyjskich.

25 października 2001 Nowek podał się do dymisji na znak protestu przeciwko planowanej przez rząd Leszka Millera reformie służb specjalnych (likwidacji UOP i utworzenia w jego miejsce Agencji Wywiadu i Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego). Pozostając poza służbą krytykował likwidację UOP, a następnie zwalnianie funkcjonariuszy służb specjalnych przez nowe kierownictwo.

W Sejmie IV kadencji był ekspertem Sejmowej Komisji ds. Służb Specjalnych oraz Komisji śledczej ds. PKN Orlen z ramienia ugrupowań opozycyjnych. Współpracował z posłem Prawa i Sprawiedliwości Zbigniewem Wassermannem. Według informacji części mediów w 2000 Nowek jako szef UOP miał nie wydać ówczesnemu prokuratorowi Wassermannowi certyfikatu dostępu do informacji niejawnych blokujące w ten sposób jego powołanie na stanowisko prokuratora krajowego. Wassermann, który po zwycięstwie PiS w wyborach w 2005 objął funkcję ministra koordynatora służb specjalnych, zaprzeczył jednak jakoby nie otrzymał od UOP certyfikatu, dementując jednocześnie pogłoski o konflikcie między nim a Nowkiem.

22 listopada 2005 Nowek został powołany na stanowisko szefa Agencji Wywiadu. 15 sierpnia 2006 został awansowany na stopień generała brygady przez Prezydenta Lecha Kaczyńskego.

Otrzymał również wyróżnienia za działalność opozycyjną. W 2000 został wyróżniony odznaką "Zasłużonego działacza kultury" przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego Kazimierza Michała Ujazdowskiego za udział w organizowaniu wydawnictw podziemnych w latach osiemdziesiątych. W 2005 prezydent Gdańska Paweł Adamowicz przyznał mu "Medal 25 Rocznicy Podpisania Porozumień Sierpniowych".