Liban

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł dotyczy państwa w Azji. Zobacz też: Liban (góry) lub Liban (obóz) lub Libáň (miasto w Czechach).

Liban (arab. لبنان Lubnan, Republika Libańska - الجمهورية اللبنانية Al-Jumhuriyyah al-Lubnaniyyah, Al-Dżumhurijja Al-Lubnanijja) – państwo w zachodniej Azji, na obszarze Bliskiego Wschodu, nad Morzem Śródziemnym graniczące z Syrią i Izraelem.

الجمهوريّة البنانيّة


Flaga Libanu	Godło Libanu

prezydent Émile Lahoud

Szef rządu

premier Fouad Siniora

Powierzchnia
• całkowita
• wody śródlądowe

160. na świecie
10 400 km²
1,6%

Liczba ludności
• całkowita (2005)
• gęstość zaludnienia

125. na świecie
3 826 018
367,8 osób/km²

Niepodległość

od Francji
22 listopada 1943

Jednostka monetarna

funt libański (LBP)

Strefa czasowa

UTC +2 - zima
UTC +3 - lato

Hymn państwowy

Koullouna Lilouataan
Lil Oula Lil Alam

+961

[edytuj] Informacje podstawowe

Stolica: Bejrut (1,5 mln mieszkańców)
Język urzędowy: arabski (dodatkowy francuski)
Podział administracyjny: 5 muhafaz
Ustrój: republika parlamentarna, na czele państwa stoi prezydent wybierany co 6 lat, władzę ustawodawczą sprawuje jednoizbowy parlament złożony z 128 członków (po 64 chrześcijan i muzułmanów), wybierany na 4 lata,
Waluta: funt libański (1500 LBP = 1$)
Główne miasta: Trypolis, Zahla, Sajda, Baalbek, Sur
Główne rzeki: Litani, nadto źródła Asi (Orontesu) i Jordanu
Główne narodowości: 82,6% Libańczyków, 9,6% Palestyńczyków, ponadto Syryjczycy, Kurdowie i inni
Główne wyznania: 60% muzułmanie (32% szyici, 21% sunnici, 7% druzowie, 0,5% alawici), 40% chrześcijanie (24% maronici, 7% prawosławni, 5% grekokatolicy, Ormianie i inni). (Stanowiska państwowe i rządowe obsadzane są według klucza wyznaniowego: prezydent - chrześcijanin maronita, premier - muzułmanin sunnita, przewodniczący parlamentu - muzułmanin szyita, równy podział tek ministerialnych, wyższych stanowisk w administracji państwowej oraz miejsc w parlamencie między przedstawicieli ludności muzułmańskiej i chrześcijańskiej.)

[edytuj] Geografia

Ukształtowanie terenu: Powierzchnia górzysta, z wyjątkiem pasa nizin nadbrzeżnych; równolegle do wybrzeży dwa pasma górskie Liban i Antyliban (najwyższy szczyt Kurnat as-Sauda 3083 m n.p.m.), oddzielone tektoniczną doliną Bekaa (dł. ok. 150 km);
Klimat podzwrotnikowy śródziemnomorski; na wybrzeżu średnia temperatura w styczniu 13°C, w lipcu 28°C, w górach, na wys. ok. 1000 m odpowiednio 6°C i 22°C, roczny opad 600 - 3000; pora sucha od czerwca do września.
Roślinność: uboga, głównie zarośla makchia, stepy, łąki górskie; niewielkie obszary leśne (w tym resztki słynnych lasów cedrowych)

[edytuj] Gospodarka

Przed wybuchem konfliktu palestyńskiego wysoko rozwinięty kraj arabski, nazywany Szwajcarią Bliskiego Wschodu, po wybuchu wojny domowej lat 70. upadek gospodarczy, w latach 90. stopniowa odbudowa gospodarki.

Przemysł: metale szlachetne, biżuteria , odzieżowy, chemiczny, elektrotechniczny, przetwórstwo ropy naftowej, żelaza i aluminium; rolnictwo, turystyka;
PKB na 1 mieszk. 6180 dolarów (2005)

[edytuj] Historia

W starożytności na terenie Libanu znajdowała się Fenicja, od VII w. p.n.e. kolejno pod panowaniem Asyrii, Egiptu, Persji, Babilonii, Macedonii, Grecji. W latach 64 p.n.e. - 63 p.n.e. wchodzi w skład rzymskiej prowincji Syrii; po rozpadzie cesarstwa rzymskiego w 395 należy do Bizancjum, w VII wieku obszar podbity przez Arabów, w IX wieku przez Turków, w latach 1098-1291 zajmowany przez krzyżowców, następnie zdobyty przez mameluków z Egiptu, w XVI wieku część imperium osmańskiego, od 1861 autonomia w obrębie państwa tureckiego, podczas I wojny światowej Liban był okupowany przez Francuzów i Wielką Brytanię. Od 1920 na mocy postanowień konferencji w San Remo należał wraz z Syrią do terytorium mandatowego Francji przekształconego w 1926 w republikę. W 1941 ogłoszenie formalnej niepodległości. Liban jest państwem współzałożycielem Ligi Państw Arabskich i członkiem ONZ. Od 1976 wojna domowa (wcześniej starcia w Bejrucie), w następstwie wojny - zbrojne interwencje Syrii i Izraela, wkrótce (12 lat) potem wprowadzenie oddziałów pokojowych ONZ. Wojna zakończyła się w 1990. 22 maja 2000 Izrael wycofał swoje wojska z południowego Libanu. 14 lutego 2005 były premier Libanu, Rafiq Hariri został zamordowany. Wywołało to masowe demonstracje opozycji, która oskarżyła Syrię o to zabójstwo. Syria zaprzeczyła tym oskarżeniom. Protesty te określono jako "cedrowa rewolucja". Pod wpływem protestów oraz nacisków ONZ i krajów arabskich, Syria wycofała swoje wojska z Libanu. W lipcu 2006 wojska izraelskie ponownie zaatakowały Liban w odwecie za porwanie 2 izraelskich żołnierzy oraz ostrzał Izraela pociskami Katiusza przeprowadzony przez Hezbollah z baz w południowym Libanie.

[edytuj] Zabytki

Liczne ruiny sięgające czasów fenickich
Ruiny starożytnego miasta Baalbek

[edytuj] Podział administracyjny

Góry
Liban

Bekaa

Bejrut

M O R Z E
Ś R Ó D Z I E M N E

I Z R A E L

S Y R I A

Liban jest podzielony na 6 gubernatorstw (Mohafazas) które z kolei dzielą się na 25 dystryktów (Cazas) nie wliczając Bejrutu.

Gubernatorstwo	Powierzchnia	Populacja (2001)	Stolica
Bejrut	19,6 km²	430 000	Bejrut
Góry Liban	1968,3 km²	1 606 000	Baabda
Północne	2024,8 km²	860 000	Trypolis
Bekaa	4160,9 km²	575 000	Zahleh
Nabatija	1098,0 km²	293 000	Nabatija
Południowe	929,6 km²	503 000	Sydon
Liban	10 201,2 km²	4 267 000	Bejrut