Hongkong

Hongkong (oficj. Specjalny Region Administracyjny Hongkong; ang. Hong Kong, Hong Kong Special Administrative Region of the People's Republic of China, chiń. 香港, kantoński jyutping: hoeng1 gong2, mandaryński pinyin: Xiānggǎng) – specjalny region administracyjny Chińskiej Republiki Ludowej, znajdujący się na wschodnich wybrzeżach Chin, nad Morzem Południowochińskim.

[edytuj] Historia

W 1841 podpisano w Nankinie traktat kończący pierwszą wojnę opiumową. Jednym z jego postanowień było przejęcie Hongkongu, znajdującego się dotąd w rękach chińskich, przez Wielką Brytanię. W późniejszym czasie Hongkong powiększył swój obszar o tzw. "Nowe Terytoria". W 1898 podpisano umowę 99-letniej "dzierżawy" tych terytoriów przez Wielką Brytanię. Nieoficjalną stolicą Hongkongu zostało miasto Victoria. Hongkong rozwinął się znacznie w XX wieku, stając się swoistym pomostem gospodarczym i kulturalnym między światem zachodnim a komunistycznymi Chinami.

Na mocy umowy chińsko-brytyjskiej zawartej w 1984 ustalono warunki, na których Hongkong powrócił do Chin po upływie okresu dzierżawy w 1997. Chiny zobowiązały się pozostawić władzom Hongkongu do 2047 roku dużą autonomię we wszystkich sprawach, z wyjątkiem polityki zagranicznej i sił zbrojnych. 1 lipca 1997 ChRL ponownie objęła w posiadanie Hongkong.

[edytuj] Podział administracyjny

Zobacz więcej w osobnym artykule: Podział administracyjny Hongkongu.

Podział administracyjny Hongkongu

Wraz z przejęciem Hongkongu przez Chiny poszczególne miasta hongkońskie utraciły swój dotychczasowy status – całe terytorium Hongkongu stało się jednym obszarem miejskim. Utrzymany natomiast został podział w pierwszym rzędzie na 3 regiony i w drugim rzędzie na 18 dystryktów:

Nowe Terytoria (ang. The New Territories):
1. Islands
2. Kwai Tsing (Kwai Chung i Tsing Yi)
3. North
4. Sai Kung
5. Sha Tin
6. Tai Po
7. Tsuen Wan
8. Tuen Mun
9. Yuen Long

Koulun (ang. Kowloon)
1. Kowloon City
2. Kwun Tong
3. Sham Shui Po
4. Wong Tai Sin
5. Yau Tsim Mong (Yau Ma Tei, Tsim Sha Tsui i Mong Kok)

Wyspa Hongkong (ang. Hong Kong Island)
1. Central and Western
2. Eastern
3. Southern
4. Wan Chai

Zobacz więcej w osobnym artykule: Regiony Hongkongu.

Zobacz więcej w osobnym artykule: Dystrykty Hongkongu.

[edytuj] Geografia

Hongkong zajmuje półwysep Kowloon oraz liczne przybrzeżne wyspy. Największe z wyspy to: Hongkong, Lantau, Lamma i inne. Wyspa Hongkong jest położona na Morzu Południowochińskim, przy ujściu Rzeki Perłowej (Zhu Jiang). Cieśniną oddzielającą wyspę od półwyspu jest Port Wiktorii, jeden z najgłębszych portów świata. "Nowe terytoria" zajmują około 200 przybrzeżnych wysp i wysepek. W krajobrazie Hongkongu dominują pagórki, często ze stromymi zboczami. Najwyższym szczytem jest Tai Mo Shan osiągający 958 m n.p.m. Niziny zajmują północno-zachodnią część półwyspu.

Hongkong leży 60 km na wschód od Makau (leży on na przeciwległym brzegu ujścia Rzeki Perłowej. Po drugiej stronie chińskiej granicy leży Shenzhen. Na całej powierzchni 1 102 km kwadratowych, tylko mniej niż 25% jest zajętych przez zabudowę. Resztę zajmują parki i rezerwaty przyrody.

Klimat Hongkongu to zwrotnikowy, monsunowy. W zimę jest zimno i sucho, latem gorąco i wilgotno, a jesienią ciepło, słonecznie i sucho. W Hongkongu sporadycznie występują tajfuny.

[edytuj] Ekonomia

Centrum finansowe terytorium

Potęga gospodarcza Hongkongu została zbudowana na wieloletnim rozwijaniu wymiany towarowej ChRL ze światem. Od lat pełni rolę jednego ze światowych centrów handlowo-finansowych.

Miasto jest siedzibą wielu wielonarodowych organizacji, banków, firm itp.

Potraktowane w raporcie z „Indeksem Wolności Gospodarczej na Świecie 2006" jako państwo zajęło pierwsze miejsce.

PKB na osobę w Hongkongu wynosi 37 400 $ i jest 8 PKB na osobę na świecie i 1 w Azji (2006). Przyrost gospodarczy między 1989 a 1997 rokiem utrzymywał się na poziomie 5% rocznie. Azjatycki kryzys finansowy w 1998 poważnie zaszkodził gospodarce Hongkongu. Jednak już w 2000 przyrost gospodarczy wzrósł do 10%.

Niebagatelną rolę w gospodarce Hongkongu odgrywają rzesze turystów, przyjeżdżających z całego świata, głównie do wolnocłowych sklepów na zakupy. Ostatnio coraz więcej turystów przybywa także z kontynentalnych Chin.

Hongkong, przy zaludnieniu 6,84 mln ma jedną z najwyższych na świecie wartości eksportu i importu na mieszkańca. W 2004 liczba ludzi zdolnych do pracy wynosiła 3,26 mln. Zatrudnienie w poszczególnych gałęziach gospodarki było następujące: produkcja 5,2%, budownictwo 8,2%, handel, turystyka 31,5%, transport, magazynowanie, łączność 11,3%, finanse, ubezpieczenia, nieruchomości itp. 15,6%, inne usługi 28,2%. W Hongkongu nie ma określonej minimalnej płacy. Zarobki często uwarunkowane są sprzedażą i popytem na dany produkt.

Energia elektryczna wytwarzana jest wyłącznie w elektrowniach cieplnych opartych na importowanych paliwach naftowych. Ponadto znaczny jest import energii elektrycznej z Chin.

Wysoko rozwinięty przemysł przetwórczy. Główne gałęzie to:

odzieżowy,
włókienniczy (głównie bawełniany i dziewiarski),
elektroniczny (odbiorniki radiowe – 1. miejsce w produkcji światowej, ponadto telewizory, magnetofony, kalkulatory, elementy do komputerów),
chemiczny (głównie tworzywa sztuczne),
zabawkarski.
precyzyjny i optyczny (zegarki, aparaty fotograficzne, aparatura naukowa),
metalowy (m.in. kontenery),
spożywczy,
poligraficzny,
stoczniowy (remont i złomowanie statków).

Ponadto znajdują się tu zakłady naprawcze samolotów oraz wytwórnie filmowe.

Rolnictwo ma znaczenie podrzędne. Użytki rolne zajmują około 8% powierzchni ogólnej, w tym grunty orne i sady około 7%. Dominuje intensywna uprawa warzyw (do 3 zbiorów rocznie), ryżu (2 zbiory), drzew owocowych i kwiatów. Hodowla głównie drobiu i trzody chlewnej. Rozwinięte jest rybołówstwo.

[edytuj] Demografia

Większość ludzi mieszka w kilkudziesięciopiętrowych apartamentowcach.

Hongkong ma jedną z najwyższych średnich gęstości zaludnienia na świecie (6200 osób na km kwadratowy). Wskaźnik dzietności (liczba dzieci przypadających na statystyczną kobietę w wieku rozrodczym) w Hongkongu wynosi 0,94. Jest ona znacznie niższa niż średnia liczba, jaka jest potrzebna, aby liczba ludności utrzymała się na stałym poziomie (2,1 dziecka na kobietę). Wysokie dodatnie saldo migracji powoduje, iż mimo ujemnego przyrostu naturalnego liczba ludności ciągle wzrasta.

Mimo iż jest tu duże zaludnienie, Hongkong ma wiele wolnych przestrzeni, które zajmują parki, lasy i zarośla. Większość mieszkańców mieszka w kilkunastopiętrowych blokach. Językiem kantońskim Chińczycy posługują się na co dzień w swoich domach. Język angielski jest powszechnie rozumiany, jednak ludzie posługują się nim głównie w pracy.

W Hongkongu panuje pełna wolność wyznaniowa. Większość ludności to wyznawcy tradycyjnego chińskiego synkretyzmu religijnego, w którym współistnieją elementy buddyzmu, konfucjanizmu i taoizmu, a 10% to chrześcijanie. Wspólnota chrześcijańska jest podzielona na katolików i protestantów (po około 50% chrześcijan). Ponadto żyje tu 70 000 muzułmanów i od 2 000 do 3 000 żydów.

Około 95% mieszkańców Hongkongu to Chińczycy, a 1,5% Europejczycy. Najliczniejsze grupy imigrantów pochodzą z Filipin (około 133 000 osób), Indonezji (95 460) i USA (31 330).

[edytuj] Kultura

Buddyjskie posągi oddające cześć wielkiemu Buddzie (Buddzie Tin Tan) na wyspie Lantau.

Hongkong był często opisywany jako miasto gdzie Wschód spotyka się z Zachodem. Choć był on rządzony przez prawie 150 lat przez Wielką Brytanię 96% mieszkańców to Chińczycy, używający najczęściej języka kantońskiego.

Coraz większa część imigrantów pochodzi z kontynentalnych Chin, więc wśród ludności chińskiej następuje coraz większe mieszanie się kultur. Do zwiększenia różnorodności kulturowej przyczynia się także coraz większa liczba imigrantów z krajów azjatyckich. Żyją tutaj nepalscy Gurkhowie, 15 000 uchodźców z Wietnamu i 120 000 Filipińczyków. Często, razem z Tajkami i Indonezyjczykami zarabiają jako prostytutki.

Większość mieszkańców Hongkongu to buddyści i taoiści. Ponadto żyje tu prawie pół miliona chrześcijan, prawie 100 000 muzułmanów, hindusi, sikhowie i żydzi. Rząd w Pekinie pozwala na większą wolność wyznaniową w Hongkongu niż na innych terenach kraju. Wśród rybaków rozpowszechniony jest kult Mazu (nazywanej na ogół Tin Hau – "Cesarzową Niebios").

W Hongkongu odbywają się liczne barwne święta i festiwale. Do najbardziej znanych należy Księżycowy Nowy Rok, festiwal Dragon Boat, święto Głodnych Duchów, święto Jesieni, festiwal Ching Ming czy zimowe przesilenie dnia z nocą.

Mieszkańcy Hongkongu czas wolny często spędzają na uprawianiu sportu i grach. Powszechną rozrywką jest gra w mahjonga. Wśród osób starszych popularne są szachy chińskie (xiangqi) oraz tai chi.

W Hongkongu można spotkać wiele domów towarowych, w których sprzedaje się lekarstwa medycyny tradycyjnej. Największa koncentracja tego typu sklepów jest w Sheung Wan. Można tam kupić nie tylko lekarstwa i zioła, lecz również suszone zwierzęta.

[edytuj] Edukacja

Anglicy podczas swojego panowania w Hongkongu wprowadzili brytyjski system nauczania. W Hongkongu uczniowie uczęszczają do:

nieobowiązkowych żłobków (3 lata)
obowiązkowa szkoła podstawowa (6 lat)
obowiązkowa szkoła średnia (3 lata)
nieobowiązkowa szkoła średnia (2 plus 2 lata; po jej ukończeniu otrzymuje się certyfikaty (HKCEE lub HKALE)
Po otrzymaniu HKALE (odpowiednik angielskiego A-levels) można ubiegać się o przyjęcie do szkoły wyższej

W Hongkongu występują 3 typy szkół: publiczne, chrześcijańskie i prywatne.

[edytuj] Szkolnictwo wyższe

Uniwersytet Hongkongu (HKU)
Chiński Uniwersytet Hongkongu (CUHK)
Uniwersytet Nauki i Technologii Hongkongu (HKUST)
Baptystyczny Uniwersytet Hongkongu (HKBU)
Uniwersytet Politechniczny Hongkongu (PolyU)
Miejski Uniwersytet Hongkongu (CityU)
Uniwersytet Otwarty Hongkongu (OpenU)
Uniwersytet Lingnan (Hongkong)
Akademia Sztuk Pięknych Hongkongu (HKAPA)
Instytut Pedagogiczny Hongkongu (HKIEd)
Kolledż Karier Caritas Bianchi
Szkoła Handlowa przy Banku Hang Seng
Kolledż Komunalny Po Leung Kuk HKU SPACE
Instytut Technologiczny Hongkongu
Kolledż Technologiczny Hongkongu
Szkoła Artystyczna przy Centrum Artystycznym Hongkongu

[edytuj] Architektura

siedziba Bank of China

Z powodu małej ilości miejsca przeznaczonej pod zabudowę nie pozostało w Hongkongu zbyt wiele kolonialnych zabytków. Miasto jednakże odznacza się dużą ilością nowoczesnej zabudowy. Przez lata w Koulun istniały pewne ograniczenia co do wysokości budynków z uwagi na bliskość dotychczasowego portu lotniczego Kai Tak.

Jednym z najwyższych i najbardziej rozpoznawalnych budynków w Hongkongu jest siedziba Bank of China Tower, autorstwa I. M. Pei. Budynek ten wywołał liczne kontrowersje. W roku jego ukończenia (1990) okazało się, że nie jest zgodny z powszechnie stosowanymi w budownictwie chińskim, zasadami feng shui, gdyż miał ostre kąty. Nieprawidłowe było również umieszczenie dwóch anten na dachu.

Jednym z ważniejszych budynków Hongkongu jest także miejscowa siedziba banku HSBC, ukończony w 1985, 44 piętra, wysokość 178,8 m. Został on zbudowany na miejscu pierwszego drapacza chmur w Hongkongu, zbudowanego w 1935.

[edytuj] Najwyższe budynki

Stacja metra Tiu Keng Leng linii Tseung Kwan O.

Międzynarodowe Centrum Finansowe II, rok oddania do użytku 2003, 90 kondygnacji, 406,9 m wysokości
Nina, 2006, 80, 318,8 m
Central Plaza, 1992, 78, 309 m
Bank of China, 1990, 72, 305 m
Centrum, 1998, 73, 292 m
Centrum Cheung Kong, 1999, 63, 282,9 m
Sorrento, 2003, 74, 256,3 m
Langham, 2004, 59, 255,1 m
HarbourSide, 2003, 74, 255 m
HighCliff, 2003, 73, 252,4 m

[edytuj] Transport

Stacja metra

Międzynarodowy węzeł komunikacji morskiej – posiada 9 portów, z których największy (port Victoria) należy też do największych portów w południowo-wschodniej Azji – średnio przyjmuje 220 tys. statków pasażerskich i towarowych rocznie.

W 1998 oddano do użytku nowy port lotniczy Hong Kong International Airport zlokalizowany w Chep Lap Kok, w pobliżu wyspy Lantau, w trakcie prac łącząc ze sobą 3 małe wysepki: Tsin Yi, Ma Wan i Kap Shui Mun. Głównym architektem był Sir Norman Foster. Dotychczasowe lonisko w Koulun Kai Tak Airport zostało zamknięte.

Od 1980 rozbudowywana jest sieć połączeń metra. Wybudowano podwodny tunel (długość 1,6 km) łączący wyspę Hongkong z lądem.