Tp4
Z Wikipedii
Tp4 – polskie oznaczenie pruskiego parowozu towarowego serii G8¹. Oznaczenie Tp oznacza parowóz przeznaczony do pociągów towarowych, o układzie osi D (0-4-0).
Lokomotywy G8¹ były najliczniejszą i najbardziej udaną – obok równie słynnej P8 (PKP Ok1) – serią pruskich parowozów wyprodukowaną w ilości ponad 5000 egzemplarzy w latach 1912-1921. Była to również ostatnia, najdojrzalsza konstrukcja tradycyjnej silnej pruskiej lokomotywy towarowej z czterema osiami wiązanymi bez osi tocznych, poprzedzona wieloma odmianami serii G7, G8 i G9 obecnymi na PKP jako pozostałe serie Tp niemieckiego pochodzenia. W odróżnieniu od wcześniejszych maszyn tej rodziny, G8.1 miała nowy, wydajny kocioł o ciśnieniu 14 atmosfer, zwiększony do 4,7 m stały rozstaw osi, większe cylindry i średnicę kół. Wersje produkowane w kolejnych latach różniły się m.in. wyglądem kabiny, ilością i rozmieszczeniem kołpaków na kotle i osprzętu kotła. Typowy tender 17C1 mieścił 16,5 m³ wody i 7 ton węgla.
Poza Niemcami, lokomotywy te trafiły do wielu krajów europejskich – w największej ilości do Polski, Francji i Belgii w ramach reparacji wojennych. Szereg kolei po I wojnie światowej zamówiło dodatkowo nowe lokomotywy tej serii – m.in. PKP 50 sztuk. Lokomotywa prowadziła na poziomym torze pociąg o masie 1150 ton z prędkością 55 km/h, 650 ton na wzniesieniu 10 promili z prędkością 25 km/h, 450 ton na wzniesieniu 20 promili z prędkością 20 km/h. Nacisk osi 17,5 tony ograniczał jej zastosowanie do linii głównych.
Typowa dla maszyn pozbawionych osi prowadzącej niespokojna jazda ograniczała prędkość maksymalną. Dla jej zwiększenia (i zmniejszenia nacisku osiowego) w latach międzywojennych kilkaset maszyn tej serii przebudowano w Niemczech na serię 562-8 (PKP Tr5) przesuwając osie z cylindrami do tyłu i dodając wózek Kraussa-Helmholza z serii 24/64/86 (PKP Oi2/OKl2/TKt3). Podobnie jak starsze konstrukcje pruskich parowozów, G8¹ miał możliwość pracy na łukach o promieniu 100 m dzięki odpowiednio dobranej przesuwności osi, co pozwalało na jego zastosowanie na bocznicach przemysłowych.
Na PKP lokomotywy te oznaczone jako Tp4, przed II wojną światową w ilości ponad 400 egzemplarzy były podstawą trakcji towarowej, w miarę upływu czasu wspomagane przez nowe polskie konstrukcje Tr21 i Ty23. Po 1945 r. na PKP trafiły 302 lokomotywy (w tym tylko nieliczne z "oryginalnie" polskich).
Tp4 z założenia przeznaczone były do obsługi pociągów towarowych na równinnych liniach głównych, jednak w miarę wzrostu ich masy i oczekiwanej szybkości ustąpiły pola silniejszym, nowym lokomotywom i znalazły swoje miejsce w ciężkiej pracy manewrowej – na długie dziesięciolecia, tam też stopniowo ustępując pola kolejnym generacjom nowszych parowozów wypieranych przez trakcję spalinową i elektryczną z głównych szlaków. W miarę wycofywania tej serii przez PKP (ok. 1970 r.) lokomotywy chętnie kupowała kolej piaskowa PMPiPW okręgu katowickiego i przedsiębiorstwa mające rozbudowane koleje zakładowe. Parowóz Tp4-149 dotrwał na kolei piaskowej w czynnej służbie początku lat 90., obecnie stoi jako pomnik w Pyskowicach. Zachowany w stanie czynnym jest za to pokrewny parowóz Tr5-65 (obecnie stacjonuje w Wolsztynie).
[edytuj] Linki zewnętrzne
Lokomotywy elektryczne: EP01 • EP02 • EP03 • EU04 • EU05/EP05 • EU06 • EU07/EP07 • EP08 • EP09 • EM10 • EU20 • ET21 • ET22 • EP23 • ET40/EP40 • ET41 • ET42
Lokomotywy spalinowe: SM01 • SM02 • SM03 • SM04 • SM15 • SM25 • SM30/SP30 • SM31 • SP32 • SM40 • SM41 • SM42/SU42/SP42 • ST43 • ST44 • SP45/SU45 • SU46 • SP47 • SM48
Lokomotywy parowe¹: Od2 • Oi2 • Ok1 • Ok22 • Ok55 • OKa1 • OKi1 • OKi2 • OKl27 • OKo1 • OKz32 • Ol12 • Ol49 • Os24 • TKh1 • TKh49 • TKi3 • TKp "Śląsk" • TKr55 • TKt1 • TKt2 • TKt3 • TKt48 • TKw1/TKw2 • Tp2 • Tp3 • Tp4 • Tr5 • Tr12 • Tr20 • Tr21 • Tr201 • Tr202 • Tr203 • Tw1 • Ty1 • Ty2 • Ty4 • Ty5 • Ty23 • Ty37 • Ty3/Ty43 • Ty45 • Ty51 • Ty246 • Pd5 • Pm2 • Pm3 • Pn12 • Pu29 • Pt31 • Pm36 • Pt47
Elektryczne zespoły trakcyjne: EW51 • EW52 • EW53 • EW54 • EW55 • EN56 • EN57 • EW58 • ED59 • EW60 • ED70 • EN71 • ED72 • ED73 • ED74 • EN80 • EN81 • EW90 • EW91 • EW92 • EN94 • EN95
Autobusy szynowe i wagony motorowe: SN52 • SN61 • SR71 • SD80 • SN80 • SN81 • SA101 • SA102 • SA103 • SA104 • SA105 • SA106 • SA107 • SA108 • SA109 • SA110 • SA131 • SA132 • SA133
Kursywą zaznaczone serie wycofane z ruchu liniowego
¹ - wymienione tylko ważniejsze serie
